TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, 2025 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifi ile 2023 Yılı Merkezi Yönetim Kesin Hesap Kanunu Teklifi’nin sunumunu yaptı. Yılmaz’ın yaptığı sunumda 1 trilyon 931 milyar lira bütçe açığı öngörüldü. Deprem için 2024’te 1 trilyon 28 milyar TL ayrılan kaynağın 584 milyar TL’ye düşmesi bekleniyor.
TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu, AKP Samsun Milletvekili Mehmet Muş’un başkanlığında bir araya geldi. Komisyonun ilk günü Bütçe ve Kesin Hesap Kanunu Teklifleri Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz’ın komisyona sunmasıyla başladı. Komisyon toplantısına Strateji ve Bütçe Başkanı İbrahim Şenel, Hazine ve Maliye Bakan Yardımcısı İlhan Hatipoğlu, Merkez Bankası Başkan Yardımcısı Osman Cevdet Akçay ve bürokratlar da yer aldı.
Bütçe görüşmeleri başladı
Sunum öncesi CHP İzmir Milletvekili Rahmi Aşkın Türeli, usul üzerine söz istedi. Komisyon Başkanı Mehmet Muş, “Daha usulü belirlemedim, olmayan usul üzerine mi söz alacaksınız?” diye sordu. Bunun üzerine CHP Antalya Milletvekili Cavit Arı, “Usulsüzlüğünüz üzerine” diye yanıtladı. CHP Malatya Milletvekili Veli Ağbaba da “Usule uygun bir şey yapmadığınız için Başkanım” dedi. Komisyon Başkanı Muş ise Ağbaba’nın söylemine, “Öyle mi diyorsunuz? Ağbaba da bunu diyorsa diyecek bir şey yok” diyerek Türeli’ye söz verdi.
Türeli: “Sayıştaş raporlarında çok ciddi problem var”
Söz alan CHP’li Türeli, Sayıştay raporlarının kritik önemde olduğunu vurguladı:
“Ama çok ciddi bir problem var. O da Sayıştay’ın hazırlayıp Meclis’e sunduğu 2023 yılı genel uygunluk bildirimi, 2023 yılı kesin hesabını açıklamaktan ve şeffaflıktan uzak. Genel uygunluk bildiriminde bütçedeki ödenek artışlarının da yan ağı gösterilmemiş ve artan ödeneklerin nereye harcandığı açıklanmamıştır. Bu çok ciddi bir problemdir. Buradaki görüşmelerin seyri açısından da bunu sakatlayıcı bir etki oluşturacak.”
Bu arada İYİ Parti Milletvekili Erhan Usta, komisyondaki görüşmelerin Meclis TV’de yayınlanması gerektiğini söyledi.
Bütçe açığı 1 trilyon 931 milyar lira
Yılmaz, merkezi yönetim bütçesinden sağlık hizmetleri için 2025’te 1 trilyon 106 milyar lira kaynak ayırdıklarını açıkladı. Cumhurbaşkanı Yardımcısı Yılmaz’ın sunumunda öne çıkan konu başlıkları şöyle:
“2025 yılı Merkezi Yönetim Bütçesi’nde bütçe giderlerinin 14 trilyon 731 milyar lira, bütçe gelirlerinin ise 12 trilyon 800 milyar lira olacağını öngörmekteyiz. Bütçe açığının gayri safi yurtiçi hasılaya oranının ise yüzde 3,1 olarak gerçekleşeceği beklenmektedir.
Deprem nedeniyle bütçe açıklarında yaşanan arızi artış sonrası, bütçe açığını yeniden hükümetlerimiz dönemindeki ortalama seviyesine yaklaştırıyoruz. Hükümetlerimiz döneminde bir taraftan mali disipline kararlılıkla devam ettik. Diğer taraftan da bütçeyi faiz bütçesi olmaktan çıkararak hizmet bütçesi haline getirdik. 2002’de milli gelire oranla yüzde 14,3 olan faiz giderlerini oldukça düşük seviyelere indirdik. Nitekim, 2025 yılı bütçesinde faiz giderlerinin yüzde 3,2 seviyesinde olmasını öngörmekteyiz.
Deprem için ayrılan kaynaklar azalacak
2024’te 1 trilyon 28 milyar TL tutarında deprem harcaması yapılacağını öngördük. 2025 yılı bütçemizde afet risklerinin azaltılması, depremlerin yol açtığı hasarların süratle giderilmesi ve deprem bölgesinde yaşayan vatandaşlarımızın ihtiyaçları ve depreme dayanıklı şehirlerin inşası için toplam 584 milyar TL kaynak ayırıyoruz.
Medyascope'un günlük e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her gün mail kutunuzda.
2025’te merkezi yönetim bütçe gelirlerinin 2024’te gerçekleşme tahminlerine göre yüzde 41,2 artışla 12 trilyon 800 milyar liraya, vergi gelirlerinin ise yüzde 46,5 oranında artarak 11 trilyon 139 milyar liraya ulaşacağını tahmin ediyoruz.
Vatandaşlarımızın elektrik ve doğalgazı daha ucuza kullanabilmeleri için 2025 yılı bütçesinde 472 milyar lira kaynak öngörüyoruz. 2022 Ocak ayı itibarıyla asgari ücreti vergi dışı tuttuk. Bu imkândan tüm çalışanlarımız yararlanmaktadır. Bu kapsamda 2025’te 810,4 milyar lira vergi istisnası öngörüyoruz. Milli Eğitim Bakanlığı bütçesi için 2025’te 1 trilyon 452 milyar lira kaynak ayırdık.
Ülkemizin kişi başına milli gelirinin AB ülkeleri ortalamasına yakınsama oranı 2002’de yüzde 38,3 idi. 2023’te bu oran yüzde 73,9 olarak gerçekleşmiş, 2024 ve 2025 yıllarında sırasıyla yüzde 75,5 ve 77’ye ulaşması beklenmektedir.
OVP tahminlerimize göre 2024 genelinde istihdamdaki artışın 1 milyonu aşması üzerine. İşsizlik oranının bir önceki yıla göre 0,1 puan azalarak yüzde 9,3 olarak gerçekleşmesini öngörmekteyiz. 2025’te ise dezenflasyonist sürecin etkisiyle işsizlik oranının yüzde 9,6 seviyesinde gerçekleşmesini beklemekteyiz.
Ayrıca önümüzdeki üç yıllık süreçte istihdamın yıllık ortalama 758 bin kişi artacağı ve işgücüne katılımda beklenen artışa rağmen işsizlik oranının 2027 yılında yüzde 8,8 seviyesine gerileyeceğini öngörmekteyiz.”
Sunumun ardından 10 dakika ara
Sunumun ardından Komisyon Başkanı Muş, 10 dakika ara verdi. CHP’li Türeli, bütçenin önemli olduğunu belirtti. Türeli, süre kısıtlaması ve konuşacak partilerin kısıtlaması konusunun yanlış olduğunu söyledi. Muş, ayrıca komisyonun canlı yayında kayıt altına alınmasını istedi.
DEM Parti Milletvekili Saruhan Oluç, kayıt altına alınması için Muş’un bir adım attığı takdirde yenilikçi bir komisyon başkanı olacağını söyledi.
Komisyon süre kısıtlama kararını oyçokluğuyla kabul etti. Plan ve Bütçe Komisyonu takvimine göre 30 Ekim’de toplanacak şekilde komisyona ara verdi.
