Bugün, 7 Kasım Lazca Dil Günü. Laz Enstitüsü, 2021’de yok olma tehlikesi altında olan Lazca’nın korunması, yaşatılması ve bu konuda farkındalık oluşturulması amacıyla Lazca Dil Günü’nü ilan etti. Bugün yaklaşık 250 bin kişinin konuştuğu Lazca’yı, Laz Enstitüsü Başkanı İsmail Avcı Bucaklişi ile konuştuk.
UNESCO’nun verilerine göre dünya 6 bin dil konuşuluyor. Türkiye’de bu sayı 46. Türkiye’de konuşulan dillerin 18 ise yok olma tehlikesiyle karşı karşıya. Bu tehlikede olan dillerden bazıları Zazaca, Hemşince, Süryanice, Gürcüce ve Lazca.
Güney Kafkas Dil Ailesi’nin üyesi Lazca, 35 harflik bir alfabeye sahip. Lazca’nın temel olarak iki şivesi var. Lazca’nın doğu şivesi Fındıklı, Arhavi, Hopa ve Borçka’da kullanılıyor. Batı şivesiyse, Pazar, Ardeşen ve Çamlıhemşin’de konuşuluyor.
7 Kasım, üç yıldır Lazca Dil Günü olarak kutlanıyor. Laz Enstitüsü, 2021’den beri çeşitli, panel forum ve toplantılarla bu günü kutluyor. Öte yandan Laz Enstitüsü, Lazca üzerine çeşitli çalışmalar da yürütüyor.
Laz Enstitüsü, Laz dili ve kültürünün yaşatılması amacıyla 2013 yılında kuruldu. Laz Enstitüsü Başkanı İsmail Avcı Bucaklişi neden 7 Kasım tarihini seçtiklerini anlattı:
“Lazca’nın ilk gazetesi olan Mç’ita Murutsxi, 7 Kasım 1929’da yayımlanmaya başladı. Aynı gün, Laz müziğinin önemli ismi Kazım Koyuncu’nun doğum günü. Bu iki anlamlı olayı birleştirerek, Lazca’nın ve kültürümüzün yaşatılması için 7 Kasım’ı Lazca Dil Günü olarak ilan ettik.”
250 bin kişinin anadili Lazca
Bucaklişi, uygulanan asimilasyon politikalarının, Lazca’nın kamusal alandan dışlanmasına ve yazılı hale gelmesinin engellenmesine neden olduğunu söylüyor. Ayrıca Bucaklişi, bu süreçte, Lazca’nın günlük yaşamda kullanımının azaldığını belirtti. Bucaklişi, “Lazca yeni nesiller tarafından öğrenilmemeye başlandı. UNESCO’nun ‘Tehlike Altındaki Diller Atlası’na göre, Lazca “kesinlikle tehlike altında” olan diller arasında yer alıyor. Kesin bir sayı vermek zor. Ancak yaklaşık 250 bin kişinin anadili olarak Lazca konuştuğu tahmin ediliyor. Lazca’nın korunması ve yaşatılması için çalışmalarımız devam ediyor” dedi.
Okullarda yılda kaç seçmeli ders açılıyor
2013-2014 eğitim-öğretim yılından itibaren, Milli Eğitim Bakanlığı’nın “Yaşayan Diller ve Lehçeler” dersi kapsamında Lazca da seçmeli ders olarak okutulmaya başlandı. Bucaklişi, öğrenciler ve öğretmenlerin genel olarak Lazca derslere bakışının olumlu olduğunu söyledi. Bucaklişi, veliler ve okul yöneticilerinin tutumlarının değişkenlik gösterdiğini ekledi. Öte yandan Bucaklişi, yeterli sayıda öğrencinin Lazca dersi seçmemesi durumunda derslerin açılamadığını dile getirdi. Bucaklişi, “Ancak, bu derslerin açılması ve öğrenciler tarafından seçilmesi konusunda çeşitli zorluklar yaşanıyor. Yıllar itibari ile ortalama üç, dört sınıf açıldığını söyleyebiliriz” dedi.
Lazca’nın yok olmaması için neler yapılabilir?
“Lazca’nın yaşatılması için hepimize görev düşüyor” diyen Bucaklişi, şöyle devam etti:
“Bizler, günlük yaşamımızda Lazca’yı daha fazla kullanmalı, çocuklarımıza öğretmeli ve kültürel etkinliklere katılmalıyız. Devlet ise, Lazca’nın eğitim sisteminde daha fazla yer almasını sağlamalı. Lazca yayınların ve kültürel etkinliklerin desteklenmesi için politikalar geliştirmeli. Ayrıca, Lazca’nın medya ve dijital platformlarda daha fazla temsil edilmesi teşvik edilmesi lazım.”
Medyascope'un günlük e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her gün mail kutunuzda.
Laz Enstitüsü olarak, Lazca’nın korunması ve yaşatılması için çeşitli çalışmalar yürüttüklerini söyleyen Bucaklişi Lazca eğitim materyalleri hazırladıklarını, Lazca öğrenme atölyeleri düzenlediklerini, Lazca yayınlar bastıklarını ve kültürel etkinlikler organize ettiklerini ekledi.
Lazcanın tehlike altında olduğuna dair farkındalık oluşturma çabası verdiklerini de ekleyen Bucaklişi, sözlerini şöyle noktaladı:
“Ayrıca, Lazca’nın dijital platformlarda daha fazla yer alması için projeler geliştiriyoruz. Örneğin, Lazca masal, şiir, destan, edebiyat, müzik ve Lazca öğrenme videoları yayınlayan Lazuri TV’yi hayata geçirdik. Lazca’nın yaşatılması için hep birlikte çalışmaya devam edelim.”
Lazca ile ilgili daha detaylı bilgiye ulaşmak için tıklayabilirsiniz
