İran’ın Evin Cezaevi’nden kadın mahkum portreleri

İran’ın kötü şöhretli cezaevi Evin’de tutulan 70 kadın mahkum, işkence ve ölüm tehditlerine rağmen direniyor. Mahsa Amini protestolarında tutuklanan kadınlar, cezaevi koşullarına karşı mücadele ederken, sanat ve dayanışmayla hayata tutunuyor. Af Örgütü sadece geçtiğimiz yıl İran’da 800’den fazla kişi idam edildiğini açıkladı.

Kuaför Nasim’in 500 günlük idam korkusu

Rap müzik ve makyaj tutkunu 36 yaşındaki Nasim, protestolarda öldürülen arkadaşı için mücadele etti. İki metrekarelik hücrede dört ay kaldı. Her gün 12 saat sorguya alındı. Diğer mahkumların işkence seslerini dinlemek zorunda kaldı. Vücudunda kesik ve morluklar oluştu. İdam tehditleri altında 500 gün geçirdi. Rejime karşı silahlanma ve propaganda suçundan altı yıl hapis cezası aldı. Ayrıca 74 kırbaç ve Tahran’dan uzak bir kasabada 20 yıl sürgün cezası aldı.

Kuaförlük yapan Nasim, Nisan 2023'te cezaevine girdi.
Kuaförlük yapan Nasim, Nisan 2023’te cezaevine girdi.

Demir parmaklıklar ardında anne olan Rezvaneh

Protestolarda eşiyle birlikte tutuklanan Rezvaneh, sorguda eşine işkence tehditleriyle karşılaştı. Yıllarca çocuk özlemi çeken kadın, eşiyle özel görüşmede hamile kaldı. Ultrason çektirebilmesi dört ay sürdü. Sara hastası olduğu için düşük riski yaşadı. Ekim ayında bir kız çocuğu dünyaya getirdi. Genç anne, stres nedeniyle çocuğuna süt veremiyor.

Beş yıllık cezasının dört yılı kalan anne, bebeğiyle cezaevine dönmek zorunda. İki yaşına kadar yanında tutabileceği kızı, sonra akrabalarına veya yuvaya yerleşecek.

Rezvaneh ekim ayında doğum yaparak anne oldu.
Rezvaneh ekim ayında doğum yaparak anne oldu.

Duvarları resimleriyle süsleyen gazeteci Vida

Çarşafları tuvale çeviren Vida, diğer mahkumların portrelerini çiziyor. İdam cezası alan Kürt mahkum Pağşan Azizi’nin portresini cezaevinden kaçırmayı başardı.

Bahçe duvarına çizdiği yıkık tuğlaların arkasındaki orman resmi cezaevi idaresince silindi. Koridora çizdiği çita resmi de yok edildi. Sadece sigara içilen koridordaki mavi dalga deseni kaldı.

Vida 32 yaşında bir gazeteci. Cezaevinde yaptığı resimlerle tanınıyor.
Vida 32 yaşında bir gazeteci. Cezaevinde yaptığı resimlerle tanınıyor.
Vida'nın yaptığı çizimlerden birinde Evin Cezaevi'nden görülen Tahran'ın kuzey tepelerini resmediyor.
Mahkumlardan Vida’nın yaptığı çizimlerden birinde İran’ın Evin Cezaevi’nden görülen Tahran’ın kuzey tepelerini resmediyor.

Nobel ödüllü aktivist Nergis Muhammedi’nin sağlık mücadelesi

Hayati risk taşıyan kalp ve akciğer hastalığı olan Nergis Muhammedi, başörtüsü takmayı reddettiği için tedavi olamadı. Bunun üzerine mahkumlar iki haftalık açlık grevi yaptı. Nergis bundan sonra hastane izni aldı. Nobel ödüllü Muhammedi’nin aralık başında 21 günlük tıbbi izni başladı.

İdama mahkum edilen Kürt aktivist Pağşan Azizi

IŞİD mağdurlarına yardım için Irak ve Suriye’nin Kürt bölgelerini dolaşan Pağşan, rejime karşı silahlanma suçundan idam cezası aldı. Vida’nın çizdiği portresi cezaevinden kaçırıldı. Pağşan için verilen idamın yakın zamanda gerçekleşmesinden endişe ediliyor.

İdam cezasına çarptırılan Pağşan Azizi (Resmi koğuş arkadaşı Nida çizdi)
İdam cezasına çarptırılan ve infazı beklenen Pağşan Azizi (Resmi koğuş arkadaşı Nida çizdi)

Evin Cezaevi’nde günlük yaşam

BBC’nin haberine göre, 70 kadın mahkum dört büyük odada kalıyor. Her odada 20’ye yakın mahkum üç katlı ranzalarda yatıyor. Kışın sıcak su torbalarıyla ısınmaya çalışıyorlar. Yazın bunaltıcı sıcakta ter döküyorlar. Küçük mutfakta yemek pişirebiliyorlar. Parayla kantinden erzak alabiliyorlar. İki banyo ve bir tuvalet ortak kullanılıyor. Her akşam diş fırçalamak için sıraya giriyorlar.

Mahkumların ortak direnişi

Her salı idamları protesto eden kadınlar, bahçede slogan atıyor. Açlık grevi yapıyorlar. Mahsa Amini’nin ölüm yıldönümünde başörtülerini yaktılar. Protestolar nedeniyle hücre ve görüş yasağı cezası alıyorlar. Çoğunluğu kadın olan gardiyanlar üst makamlardan gelen emirlere göre davranıyor. Bazen nazik, bazen acımasız oluyorlar. Hücre baskınlarında mahkumları dövüp yaralayabiliyorlar.

Amnesty International’a göre geçen yıl İran’da 800’den fazla kişi idam edildi. İran hükümeti ise Evin’deki koşulların standartlara uygun olduğunu ve mahkumlara kötü muamele yapılmadığını iddia ediyor.

Bize destek olun

Medyascope sizlerin sayesinde bağımsızlığını koruyor, sizlerin desteğiyle 50’den fazla çalışanı ile, Türkiye ve dünyada olup bitenleri sizlere aktarabiliyor. 

Bilgiye erişim ücretsiz olmalı. Bilgiye erişim eşit olmalı. Haberlerimiz herkese ulaşmalı. Bu yüzden bugün, Medyascope’a destek olmak için doğru zaman. İster az ister çok, her katkınız bizim için çok değerli. Bize destek olun, sizinle güçlenelim.