Nature Medicine dergisinde yayımlanan yeni bir araştırma, kola gibi şekerli içeceklerin dünya genelinde yıllık 2.2 milyon yeni diyabet ve 1.1 milyon yeni kalp hastalığı vakasına neden olduğunu ortaya koydu. Araştırma, özellikle Latin Amerika ve Afrika’da sağlık eşitsizliklerinin arttığına dikkat çekiyor.
Araştırma neleri ortaya koydu?
Tufts Üniversitesi araştırmacıları tarafından yapılan küresel analiz, çarpıcı sonuçlar ortaya koydu. Latin Amerika ve Karayipler’de 2020 yılında görülen yeni diyabet vakalarının neredeyse dörtte biri (yüzde 24) şekerli içeceklerle bağlantılı. Sahra Altı Afrika’da 1990’dan 2020’ye kadar en büyük artış yaşandı. Bu bölgede yeni diyabet vakalarının yüzde 21’i ve kalp hastalığı vakalarının yüzde 11’i şekerli içeceklerden kaynaklanıyor.
Şekerli içecekler vücudu nasıl etkiliyor?
Araştırmacılar, şekerli içeceklerin vücutta hızla sindirildiğini ve besin değeri olmaksızın kan şekerini yükselttiğini belirtiyor. Bu içeceklerin düzenli tüketimi, zaman içinde kilo alımına, insülin direncine ve metabolik sorunlara yol açıyor. Tufts Üniversitesi Gıda Tıp Enstitüsü Direktörü Dariush Mozaffarian, özellikle düşük ve orta gelirli ülkelerde bu içeceklerin yoğun pazarlamasının yapıldığını vurguluyor.
En çok hangi ülkeler etkileniyor?
Kolombiya, Meksika ve Güney Afrika en çok etkilenen ülkeler arasında yer alıyor. Kolombiya’da yeni diyabet vakalarının neredeyse yarısı (yüzde 48) şekerli içeceklerle ilişkili. Meksika’da yeni diyabet vakalarının üçte biri şekerli içeceklere bağlı. Güney Afrika’da ise yeni diyabet vakalarının yüzde 27.6’sı ve kalp hastalıklarının yüzde 14.6’sı bu içeceklerle bağlantılı.
Küresel sağlık sistemi nasıl etkileniyor?
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) verilerine göre, dünyada 830 milyon insan diyabetle yaşıyor. Bunların çoğu düşük ve orta gelirli ülkelerde yer alıyor. Kardiyovasküler hastalıklar ise yılda yaklaşık 17.9 milyon can alarak küresel ölümlerin birinci sırasında yer alıyor. Bu ölümlerin dörtte üçünden fazlası yine düşük ve orta gelirli ülkelerde gerçekleşiyor. Uzmanlar, şekerli içecek tüketiminin sağlık sistemleri üzerinde ciddi bir yük oluşturduğunu belirtiyor.
Sosyal medya ve pazarlama etkisi ne durumda?
Kenya’daki Amref Health Afrika’dan Dr. Catherine Kanari, sosyal medya ve influencer kültürünün şekerli içecek tüketimini artırdığını vurguluyor. Özellikle kentsel bölgelerde, gençler sosyal medya fenomenleri aracılığıyla şekerli içecek markalarının hedefi haline geliyor. Okullarda beslenme eğitiminin eksikliği, bu durumu daha da kötüleştiriyor. Markaların agresif pazarlama stratejileri, özellikle gelişmekte olan ülkelerde tüketimi artırıyor.
Ne tür önlemler öneriliyor?
Araştırmacılar, şekerli içeceklerin zararlarını azaltmak için çeşitli önlemler öneriyor:
- Halk sağlığı kampanyaları düzenlenmesi
- Şekerli içecek reklamlarının düzenlenmesi
- Şekerli içeceklere özel vergi uygulanması
- Okullarda beslenme eğitiminin artırılması
- Tüketici bilinçlendirme etiketlerinin kullanılması
Meksika örneği ne gösteriyor?
Dünyada şekerli içecek tüketiminin en yüksek olduğu ülkelerden Meksika, 2014’te bu içeceklere vergi getirdi. 80’den fazla ülke benzer önlemler aldı. Son veriler, Latin Amerika ve Karayipler’de tüketimin düşmeye başladığını gösteriyor. Brezilya gibi ülkeler, daha iyi okul yemek programları, paket uyarıları ve şeker vergisi gibi politikalarla mücadele ediyor. Uzmanlar, tek bir çözüm yerine, birden fazla politikanın birlikte uygulanması gerektiğini vurguluyor.
Medyascope'un günlük e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her gün mail kutunuzda.
