Kent yaşamını terk edip köylere yerleşen ve doğal tarımı seçen yeni bir üretici sınıfı doğuyor. 83 yeni köylü ile yapılan araştırma, üniversite mezunu eski beyaz yakalıların Marmara ve Ege’de oluşturduğu bu grubun, yerli çiftçilerden farklı üretim ve satış modelleri benimsediğini ortaya koyuyor. Kırsalda yükselen bu yeni tarım burjuvazisi, köylerdeki sosyal ve ekonomik dengeleri de değiştiriyor.
Kent yaşamını geride bırakıp köylere yerleşerek tarıma başlayan yeni bir üretici grubu, Türkiye’nin tarımsal yapısında önemli bir değişimin habercisi oluyor. Özyeğin Üniversitesi Gastronomi ve Mutfak Sanatları Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Candan Türkkan’ın 83 yeni köylü ile gerçekleştirdiği kapsamlı araştırma, bu grubun kırsalda yeni bir tarım burjuvazisi oluşturduğunu ortaya koyuyor.
Kentten kaçışın nedenleri
Araştırma, yeni köylülerin kent yaşamından uzaklaşma nedenlerini iki ana başlıkta topluyor: Kent içinde bunalma ve kişisel hayatta yaşanan krizler.
Trafik, gürültü ve kalabalıktan bunalan kentliler, temiz hava ve sakin bir yaşam arayışıyla kıra yöneliyor. İş hayatında yaşanan mobbing, ayrımcılık, şirket krizleri gibi sorunlar ile hamilelik, ciddi hastalıklar ve yakın kayıpları gibi kişisel deneyimler de bu kararı tetikleyen faktörler arasında yer alıyor.
Beslenme alışkanlıkları değişiyor
Türkkan’ın araştırması, yeni köylülerin tarıma yönelme sürecinde beslenme alışkanlıklarındaki değişimin önemli rol oynadığını gösteriyor.
Özellikle sağlık sorunları yaşayan, yakınlarını kaybeden veya çocuk sahibi olan kentliler, “temiz gıda” arayışına giriyor. Bu arayış onları önce organik gıda tüketimine, ardından tüketici kooperatifleri ve çiftçi pazarlarına, son olarak da bizzat üretici olmaya yönlendiriyor.
Doğal tarım tercih ediliyor
Yeni köylülerin en belirgin özelliği, konvansiyonel tarım yerine doğal tarımı tercih etmeleri. Bu kategoriye sertifikalı organik tarım, katılımcı onay sistemiyle denetlenen zehirsiz tarım, permakültür, gıda ormanı ve biyodinamik tarım gibi farklı üretim modelleri giriyor.
Bu tercih, hem kentte tüketici olarak edinilen deneyimlerden hem de alternatif gıda ağlarıyla kurulan ilişkilerden kaynaklanıyor.
Neden Marmara ve Ege’de yoğunlaşıyorlar?
Araştırma, yeni köylülerin ağırlıklı olarak Marmara ve Ege bölgelerinde yoğunlaştığını gösteriyor.
Bu yoğunlaşmanın iki temel nedeni var: Diğer yeni köylülere yakın olma isteği ve sosyal-siyasi kutuplaşmadan kaçınma arzusu. Yeni köylüler, kentli yaşam tarzlarını sürdürebilecekleri ve benzer değerleri paylaşan insanlarla bir arada olabilecekleri bölgeleri tercih ediyor.
Medyascope'un günlük e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her gün mail kutunuzda.
Üretim ve satış modelleri farklılaşıyor
Araştırma, yeni köylüler ile yerli üreticiler arasında belirgin farklılıklar olduğunu ortaya koyuyor. Yeni köylüler, doğal tarım yöntemlerini kullanarak ürettikleri ürünleri alternatif gıda ağları, dijital platformlar ve doğrudan satış kanalları üzerinden pazarlıyor.
WhatsApp grupları, e-posta listeleri ve sosyal medya hesapları üzerinden tüketicilerle doğrudan iletişim kuruyor. Yerli üreticiler ise konvansiyonel tarım yapıyor ve ürünlerini geleneksel aracılar üzerinden satıyor.
Kültürel farklılıklar derinleşiyor
Doç. Dr. Türkkan, yeni köylüler ile yerli üreticiler arasındaki farklılıkların sadece üretim ve satış modellerinde değil, eğitimden yemek zevkine, siyasi tercihlerden dindarlığa kadar birçok alanda görüldüğünü belirtiyor.
Bu durum, kırsalda sosyo-ekonomik ve kültürel kutuplaşmayı derinleştirme potansiyeli taşıyor.
Geleceğe dair endişeler
Araştırma, kentlerin genişlemesi ve kırsal soylulaşmadan etkilenen Türkiye kırsalının, tarımdaki bu farklılaşmayla yeni bir ayrışma sürecine girdiğine dikkat çekiyor. Türkkan, bir yanda yeni tarım burjuvazisinin yoğunlaştığı, sermaye-emek ilişkilerinin doğal tarım ve alternatif gıda ağlarına eklemlendiği alanların, diğer yanda ise geleneksel üreticilerin aracılara, süpermarketlere ve düzensiz emek gücüne yaslanarak ayakta kalmaya çalıştığı bölgelerin oluşacağını öngörüyor.
