Son yıllarda internet dolandırıcılıkları büyük bir ivme kazandı. Gelişmiş deepfake teknolojileri ve sosyal mühendislik taktikleriyle çalışan suç ağları milyonlarca doları ele geçiriyor. The Guardian ve uluslararası medya ortaklarının SVT (İsveç televizyonu) ve Organize Suç ve Yolsuzluk Raporlama Projesi (OCCRP) ile yaptığı araştırma, Gürcistan merkezli bir dolandırıcılık operasyonunun 6 binden fazla kişiyi mağdur ettiğini ve 35 milyon dolarlık haksız kazanç sağladığını ortaya koydu.
Bu dolandırıcılık şebekesi, sahte yatırım platformları, deepfake videolar ve profesyonel bir çağrı merkezi aracılığıyla özellikle İngiltere ve Kanada’daki kişileri hedef aldı. İşin iç yüzü, sızdırılan verilerle birlikte gün yüzüne çıktı ve arkasında büyük ölçekli bir kara para aklama ağı bulunduğu anlaşılıyor.
Deepfake videolar, sahte yatırımlar
Dolandırıcılar, özellikle tanınmış kişilerin deepfake videolarını kullanarak insanları sahte yatırım fırsatlarına yönlendirdi. İngiliz yayıncı Ben Fogle, 2024’ün ilk aylarında sahte bir ITV röportajı gibi gösterilen deepfake videosunun Facebook’ta dolaşıma girdiğini ve bunun bir dolandırıcılık yöntemi olduğunu duyursa da bu uyarılar, dolandırıcıların hedef aldığı pek çok kişi için yetersiz kaldı.
Örneğin Mark adlı bir franchise yöneticisi, sahte bir kripto yatırım platformu olan AdmiralsFX’e küçük bir yatırım yapmak için ilk başta 250 sterlin yatırdı. Ancak bir ay içinde 27 bin sterlinini kaptırdı. Çağrı merkezinde kendisine yatırım danışmanı gibi görünen bir kişiyle yaptığı son görüşmede, çaresizce “Bütün paramı kaybettim dostum, ne yaptın?” diye sordu.
Mark yalnız değildi.
Gürcistan’ın başkenti Tiflis’teki üç lüks ofiste 85 kişilik bir çağrı merkezi ekibi, Mark gibi insanları dolandırmak için sistematik olarak çalışıyordu. İçlerinde yaşlılar, emekliler ve hasta insanlar de vardı.
Operasyonun iç yüzü
OCCRP tarafından sızdırılan verilere göre bu çağrı merkezi, 2022’den beri faaliyet gösteriyor ve kazançlarını gizlemek için karmaşık bir kara para aklama sistemi kullanıyor.
- İngiltere’deki Finansal Yürütme Otoritesi (FCA), AdmiralsFX’in dolandırıcılık amaçlı kurulduğunu ve yatırımcıları kandırmak için sahte belgeler kullandığını daha önce bildirmişti.
- Deepfake dolandırıcılığına maruz kalan diğer ünlüler arasında finans uzmanı Martin Lewis ve radyo sunucusu Zoe Ball da bulunuyor.
- Gürcistan merkezli operasyonun kayıtlarında, İngiltere’deki mağdurların toplam kaybının 9 milyon sterlin olduğu ve hedef alınanların yüzde 45’inin İngiltere’den olduğu ortaya çıktı.
Çağrı merkezi sadece İngiltere’yi değil, aynı zamanda Kanada, Almanya, İspanya ve Arapça konuşulan ülkeleri de hedef aldı.
Çağrı merkezindeki dolandırıcılık teknikleri
Çağrı merkezi çalışanları “skameri” (Gürcüce dolandırıcılar) olarak anılıyor ve gün boyu mağdurları kandırmak için eğitim alıyorlardı.
Medyascope'un günlük e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her gün mail kutunuzda.
İnsanların çoğu ilk başta birkaç yüz sterlin yatırmaya ikna ediliyor, ardından sahte yatırım hesaplarında büyük kazançlar gösterilerek daha büyük yatırımlar yapmaları sağlanıyordu.
Dolandırılan bazı kişilerin profillerine bakalım:
- Theresa, 74 yaşında bir emekli NHS doktoruydu. Dolandırıcılar, onun tüm birikimini – yaklaşık 50 bin sterlin – çekmesini sağladı ve son günlerini borç içinde geçirdi.
- 67 yaşındaki Ken, ağır bir nörolojik rahatsızlığa sahipti. Hasta yatağında yatarken, dolandırıcılar oğlunun hesaplarından para çekmeye çalıştı.
- 61 yaşındaki Lucy, dolandırıcılara 100 bin sterlin yani emeklilik fonunun tamamını kaptırdı.
- Londra Borsası’nın eski bir çalışanı olan Derek, 162 bin sterlin kaybetti.
Çağrı merkezi çalışanları, hedeflerindeki insanları manipüle etmek için sahte yatırım platformları, yapay zekâ destekli ticaret sistemleri ve ünlülerin deepfake videolarını kullanıyordu.
Dolandırıcıların hedefindeki insanları, “yatırımlarının kâr ettiğini” gösteren sahte platformlar kullanıyordu. Ancak kârlarını çekmek istediklerinde, “vergi, transfer ücreti, komisyon” gibi sahte masraflar talep ediliyordu. Bu süreçte insanlar binlerce sterlin daha yatırmaya zorlanıyordu.
Çağrı merkezi ekibinin başında bulunan Meri Shotadze, çalışanlarına agresif baskılar yapıyordu. Çalışanlarına yüksek hedefler koyarak, büyük bonuslar ve lüks hediyeler vaat ediyordu: En başarılı çalışanlar Rolex saatler ve lüks tatillerle ödüllendiriliyordu, ekibin yıldız çalışanları, mağdurlarla “duygusal bağ kurarak” onları ikna ediyordu.
Paralar nereye gitti?
Dolandırıcılık ağında Revolut, Kroo ve Chase gibi yeni nesil dijital bankalar yaygın olarak kullanıldı. Çünkü bu tür dijital bankalar, geleneksel bankalara kıyasla daha az güvenlik kontrolü uyguluyordu.
Dolandırıcılar, parayı çekerken insanlara bankalara yalan söylemeleri için talimat veriyordu.
Örneğin Theresa, parayı çekerken bankasına “giysi alışverişi yaptığını” söylemesi için yönlendirildi. Paralar da Birmingham merkezli sahte şirketlere aktarılıyordu.
İsmi geçen AK Group adlı Gürcü şirketinin, çağrı merkezi operasyonlarını yönettiği anlaşıldı. AK Group’un sahibi Akaki Kevkhishvili, lüks araçları ve milyonlarca dolarlık servetiyle dikkat çekiyor.
Yetkililer ne yapıyor?
Şu an için Gürcistan Başsavcılığı bu şebekeye dair bir soruşturma yürütüyor. Ancak İngiltere’deki polis birimleri, dolandırıcılığın büyük bir kısmını yurtdışında gerçekleştiği için takip edemiyor; Facebook ve diğer sosyal medya platformları, deepfake reklamları engellemekte yetersiz kalıyor; finans kuruluşları, mağdurların parasını koruma konusunda eksik önlemler alıyor.
Dijital çağda dolandırıcılığa karşı ne yapabiliriz?
Bu olay, dijital çağın en büyük tehlikelerinden biri olan deepfake destekli dolandırıcılığın nasıl büyük mağduriyetler yarattığını gösteriyor.
Bu tür dolandırıcılıklardan korunmak için bazı önemler alabilirsiniz:
- Yatırım yapmadan önce resmi finans kuruluşlarının listelerini kontrol edin.
- Deepfake teknolojilerine karşı bilinçlenin ve şüpheli videoları analiz edin.
- Bankaların dolandırıcılık uyarılarını dikkate alın ve asla bankanıza yalan söylemeyin.
- Tanımadığınız yatırım danışmanlarına kişisel bilgilerinizi ve banka erişimlerinizi paylaşmayın.
*İsimler güvenlik gerekçesiyle değiştirildi.
