Amerika Birleşik Devletleri’nin (ABD) İkinci Dünya Savaşı’nda 6 Ağustos 1945’te Japonya’nın Hiroşima kentine atom bombası atmasının üstünden 80 yıl geçti.
Japonya, 6 Ağustos Çarşamba sabahı sessiz bir dua eşliğinde Hiroşima’ya atılan atom bombasının 80. yılını andı.
Yerel saatle 08.15’te binlerce kişi, 80 yıl önce gökyüzünden gelen “Little Boy” adlı uranyum bombasının patladığı anda başlarını eğerek dua etti. Törende konuşan Hiroşima Belediye Başkanı Kazumi Matsui, dünya liderlerine nükleer silahsızlanma çağrısı yaptı:
“Nükleer caydırıcılık anlayışına sığınmak, geçmişin trajedilerinden hiçbir ders alınmadığını gösteriyor. Lütfen Hiroşima’yı ziyaret edin ve bu gerçeği yerinde görün.”
Hiroşima Barış Anıtı Parkı’nda düzenlenen törende, 120 ülke ve bölgeden temsilciler yer aldı. ABD ve İsrail de törene katılım sağladı, Rusya’nın temsilci göndermemesi dikkat çekti.
Törende beyaz güvercinler gökyüzüne bırakıldı.
6 Ağustos 1945 sabahı: O gün ne oldu?
Saat 08:15’te, ABD ordusuna ait Enola Gay adlı B-29 bombardıman uçağı, 10 bin libre (yaklaşık 4 bin 500 kg) ağırlığında uranyum-235 tipi bir bomba bıraktı.
“Little Boy” adı verilen bu bomba, kentin tam merkezine, yaklaşık 580 metre yukarıda patladı.
4 bin dereceyi aşan ısı dalgası 4.5 kilometrelik bir alanı kavururken, ilk anda 78 bin kişinin öldüğü tahmin ediliyor. 1945 yılı sonunda ölü sayısı 140 bine ulaşmıştı.
Hiroşima, savaşın son dönemlerinde Japon ordusuna ait birliklerin merkezi ve bir lojistik üs konumundaydı. ABD’li askeri planlayıcılar, şehri çevreleyen dağların patlamanın etkisini yoğunlaştıracağını hesaplamıştı.
Nagazaki’ye üç gün sonra ikinci bomba
ABD, üç gün sonra, 9 Ağustos’ta bu kez Nagazaki’ye plutonyum-239 içeren “Fat Man” adlı ikinci bir atom bombası attı.
Patlama, 500 metre yüksekte gerçekleşti ve yaklaşık 27 bin kişiyi anında öldürdü. 1945 sonu itibarıyla ölü sayısı 70 bini buldu. Japonya, 15 Ağustos 1945’te teslim olarak İkinci Dünya Savaşı’ndaki rolünü sonlandırdı.
Japonya hükümeti, radyasyon kaynaklı hastalıklar ve yaralanmalar da dahil olmak üzere, bugüne kadar Hiroşima’da 344 bin 306, Nagazaki’de ise 198 bin 785 kişinin bu saldırılarda hayatını kaybettiğini kabul ediyor.
Hayatta kalanlar anlatıyor: “Babamın derisi bedeninden sarkıyordu”
“Hibakuşa” olarak bilinen hayatta kalanlar, yıllar boyunca hem sağlık sorunlarıyla hem de toplumdaki ayrımcılıkla mücadele etti.
96 yaşındaki Yoshie Yokoyama, sabah erkenden anıt parkını torunuyla ziyaret etti, “Dedem hemen öldü, anne ve babam ise kanserden hayatlarını kaybetti” dedi.
Medyascope'u destekle. Medyascope'a abone ol.
Medyascope’u senin desteğin ayakta tutuyor. Hiçbir patronun, siyasi çıkarın güdümünde değiliz; hangi haberi yapacağımıza biz karar veriyoruz. Tıklanma uğruna değil, kamu yararına çalışıyoruz. Bağımsız gazeteciliğin sürmesi, sitenin açık kalması ve herkesin doğru bilgiye erişebilmesi senin desteğinle mümkün.
Altı yaşındayken bomba atılmasına şahit olan Shingo Naito ise BBC’ye verdiği röportajda, “Babam yanmış ve kör olmuştu. Derisi bedeninden sarkıyordu, elimi tutamadı. Kardeşlerim de o gün öldü” dedi.
Naito’nun anıları, bugün Hiroşima’daki öğrenciler tarafından sanat yoluyla geleceğe aktarılıyor.
Satoshi Tanaka ise gördüğü her çatışmada o günü hatırladığını söylüyor:
“Gazze’deki, Ukrayna’daki görüntüler… Yıkılmış şehirler, kaçan kadınlar ve çocuklar… Her şey geri geliyor. İnsanlık defalarca yok edilebilir bu silahlarla. Halk ayağa kalkmadıkça bu böyle devam eder.”
Nükleer silahsızlanma çağrısı: Japonya neden anlaşmaya imza atmıyor?
Hiroşima Belediye Başkanı Matsui, konuşmasında yalnızca nükleer güçleri değil, Japonya hükümetini de eleştirdi.
2021’de yürürlüğe giren Nükleer Silahların Yasaklanması Anlaşması’na Japonya ne imzacı ne de gözlemci oldu.
Başbakan Şigeru İşiba törende bu konuya değinmezken, “Nükleer silahların yıkımını ilk yaşayan ülke olarak, dünyada silahsızlanma çabalarının öncüsü olmak bizim görevimiz” dedi.
Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri António Guterres ise yazılı mesajında, “O silahlar hâlâ birer baskı aracı olarak görülüyor. Ama Hiroşima’nın direnci ve hibakuşaların bilgeliği, insanlığın hâlâ umut taşıdığını gösteriyor” dedi.
Son tanıklar, son uyarılar
Hibakuşaların sayısı ilk kez bu yıl 100 binin altına düştü. Ortalama yaşları 86’yı geçmiş durumda. Bu nedenle 80. yıl anması, birçokları için son bir tanıklık fırsatı oldu.
Törende yapılan sessiz anma, yalnızca geçmişin anısı değil; aynı zamanda geleceğin silahsız, barışçıl bir dünya umudu olarak yankılandı.
Hiroşima Belediye Başkanı Kazumi Matsui, “Nükleer silahlar tamamen ortadan kaldırılmadan, gerçek barış mümkün olmayacak” dedi.
