Çin Komünist Partisi’nin (ÇKP) 19. Kongresi’nde ad ve fikirleri yeni bir doktrin olarak partinin tüzüğüne giren Şi Cinping, Mao Zedong’un ardından yaşarken bunu başaran ikinci isim oldu. Peki Şi Cinping kimdir?
18 Ekim’de başlayan ÇKP’nin 19. Ulusal Kongresi’nin kapanış oturumunda, Çin Halk Cumhuriyeti (ÇHC) Devlet Başkanı Şi Cinping’in adının ve fikirlerinin, partinin tüzüğüne girmesine karar verildi. Cinping böylece fiilen ülkenin kurucusu Mao Zedong’la aynı düzeye yükselmiş oldu. 2300 civarında delegenin katıldığı ÇKP Kongresi’nde, tüzüğe eklenen metin, “Yeni Dönem İçin Çin Tipi Sosyalizm Üzerine Şi Cinping’in Fikirleri” başlığını taşıyor. BBC’nin aktardığına göre; Cinping’in “Çin’e özgü Sosyalizm” doktrininin 14 prensibi ise şöyle:
– Parti liderliğinin ülkedeki tüm işleyişte söz sahibi olması
– İnsan odaklı bir yaklaşıma odaklanma
– Kapsamlı reformlara devam edilmesi
– Gelişim için yeni bir vizyon belirlenmesi
– Halkın yönetime katıldığından emin olunması
– İktidarın her biriminin kanun çerçevesinde çalıştığından emin olunması
– Temel sosyalist değerlerin korunması
– Yaşam standartlarının yükseltilmesi ve garanti altına alınması
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
– Doğa ve insan arasındaki uyumun sağlama alınması
– Ulusal güvenlik için bütünsel bir yaklaşıma geçilmesi
– Silahlı kuvvetlerde Parti liderliğinin mutlak yönetiminin korunması
– “Tek Devlet İki Sistem” prensibinin korunması ve ulusal birliğin yayılması
– İnsanoğlu için ortak bir gelecek fikrinin hakim olduğu bir toplum inşası
– Parti ekseninde titiz ve tam bir iktidar faaliyeti yürütmek
Mağarada geçen çocukluktan, Parti’nin en tepesine
İkinci Dünya Savaşı’nın ardından gelen iç savaş döneminde milliyetçi lider Çan Kay Şek’i yenilgiye uğratan, 1949 yılında Çin Halk Cumhuriyeti’ni kuran ve “büyük rehber” olarak anılan Mao Zedong’un ardından yaşarken fikirleri ÇKP tüzüğüne giren ilk lider (*) olan Şi Cinping, 1953 yılında Pekin’de doğdu. ÇKP’nin önde gelen isimlerinden olan babasının, Kültür Devrimi döneminde Mao Zedong’la ters düşüp ceza alması nedeniyle çocukluğunun yedi yılını kırsal bir bölgede mağara evlerde geçirdi. Bulunduğu kırsal bölgede ağır işlerde çalışan Cinping, birkaç kez ÇKP’ye üye olmaya çalıştıysa da, babasının geçmişi nedeniyle bu isteği geri çevrildi. Ancak Cinping, 1974 yılında ÇKP’ye üye olmayı başardı ve partinin birçok kademesinde görev yaptı. Kimya öğrenimi gören ve hukuk mastırı yapan Cinping, Şanghay Parti Şefliği gibi önemli görevlerin ardından 2012 yılında, selefi Hu Cintao’nun yerine, aynı zamanda devlet başkanlığı anlamına da gelen ÇKP Genel Sekreterliği’ne seçildi.
1985 yılında bir süre ABD’de de yaşayan Cinping, 1987 yılında, Çin’de sevilen bir ses sanatçısı olarak tanınan Peng Liyuan ile ikinci evliliğini yaptı. Cinping’in bu evliliğinden olan kızı ise ABD’de Harvard Üniversitesi’nde öğrenim görüyor.
Batı’nın eleştirilerine rağmen “Şi Amca” Çin’de oldukça popüler
Görev süresi normal şartlar altında 2022 yılında dolacak olan Cinping’in, parti kongresindeki son alınan kararın ardından görev süresinin uzatılabileceği birçok siyasi gözlemci tarafından dile getiriliyor. 2012 yılında Parti’nin en tepe noktasına seçilmesinin ardından etkisini her geçen arttıran Cinping’in yönetimi altında ÇHC; “yumuşak gücü”nü kullanarak Afrika ve Asya ülkelerine milyarlarca dolar yatırım yaparak etki alanını genişletmeye çalıştığı gibi, Güney Çin Denizi üzerinde hak iddia edip, yapay adalar inşa ederek, zaman zaman bölge ülkeleri ve ABD ile karşı karşıya geldi. Yolsuzluğun üzerine kararlılıkla giden ve “kaplanlar ve sinekler” olarak adlandırdığı üst ve alt düzeylerde bir milyonun üzerinde bürokratın görevine yolsuzlukla mücadele adına son veren Cinping, medyayı devlet baskısı altında tutması ve ülkede yaşanan insan hakları ihlalleri nedeniyle özellikle Batı dünyası tarafından sık sık eleştiriliyor. Ancak tüm eleştirilere rağmen Cinping, sıradan,ortalama Çin vatandaşları gözünde sevilen bir figür olmayı sürdürüyor. Cinping’e, Çin’de “Şi Amca” (Xi Dada) deniyor.
Kongre’de Parti’nin yeni yönetim kadrosu da belirlendi
89 milyon üyesi bulunan ÇKP’nin ulusal kongrelerinde, bir sonraki kongreye kadar olan beş yıllık süreçte ÇHC’nin izleyeceği, ekonomik, sosyal ve siyasi politikalar belirleniyor. Bu yılki Kongre’nin sonunda onaylanan plana göre; ÇKP, 2020 ile 2035 yılları arasında sosyalist modernizasyonun ilk aşamasını hayata geçirecek, sonrasındaki 15 yıllık dönemde ise gelişmiş, güçlü, demokratik, ileri kültür seviyesine ulaşmış, uyumlu ve güzel kelimelerinde tanımlanan “büyük modern sosyalist bir ülke” haline getirilecek. Kongrede ayrıca ÇKP Merkez Komitesi ve Politbüro’nun yeni üyeleri de belirlendi.
(*) Mao Zedong ve Şi Cinping’in dışında, önceki devlet başkanlarından Deng Şaoping’in de adı parti tüzüğünde geçiyor. Ancak Mao ve Cinping’in doktrinleri “fikirler” olarak tanımlanırken, Şiaoping’in doktrini “teori” olarak adlandırılıyor. Çin sosyalizm terminolojisinde “fikirler” ifadesi “teori”den daha önemli görüldüğünden, Mao ve Cinping’in, Şiaoping’den daha üst düzeyde konumlandığı düşünülüyor.
