Dünyanın en hızlı yaşlanan ülkesi Japonya’da nüfusun dörtte birinden fazlası 65 yaşın üzerinde ve 2025 yılına kadar bu yaş grubuna mensup 7 buçuk milyon kişi, yani ülkedeki her 20 kişiden biri bunama ya da demanstan* muzdarip olacak. Eğer gidişat değişmezse 2050’ye gelindiğinde her 10 Japondan biri bunamış olacak. Dahası, Keio Universitesi’nin araştırmasına göre, Alzheimer ve diğer demans türlerinden yakınanların tedavi ve bakım masrafları da şimdiden yılda 128 milyar doları buluyor. Dolayısıyla Japon hükümetleri ve toplumu için, yaşlılarının geleceği günün en önemli sorunu. Çözüm içinse Japonlar geleneksel tıp ve kurumsal bakım seçenekleri dışında, yerel yönetimlerin girişimiyle gönüllülük üzerine kurulu farklı alternatiflere de bakıyorlar.
2015 yılında Japonya hükümeti, uzman tıp çalışanları, yeni ilaç geliştirme projeleri, düzenli ev ziyaretleri ve aile bakımına destek gibi unsurlar içeren “Portakal planı” devreye soktu. Ama 480 bin nüfuslu Matsudo kenti örneğin, çok daha önce, 2010 yılından beri sosyal politikalarının merkezine demanslı sakinlerine yönelik hizmetleri yerleştirmiş, zira nüfusunun neredeyse üçte biri 65 yaşın üzerinde. Halihazırda bakım hizmetleri alan kent sakinlerinden yaklaşık 11 bin kadarı Alzheimer ve diğer bunama türlerini yaşıyor. Yerel yönetimin hesaplarına göre 2025’e kadar bu sayı ikiye katlanacak.
Matsudo kent yönetiminin demanslı sakinleri için sunduğu hizmetler neler mi?
90 dakikalık eğitimle kentte yaşayan herkes “demans destekçisi” olabiliyor. Bu kişiler görevdeyken kolayca seçilebilen portakal rengi yelekler giyiyorlar ve gün boyunca demanslı kent sakinlerine yardım ediyorlar. Resmi rakamlara göre Matsuda’da bu eğitimi alanların sayısı 21 bin 490 ve içlerinden üçbini de düzenli olarak mahallelerde devriye görevine çıkıyor. Gönüllü devriye hizmeti demans nedeniyle kaybolanların bulunup aileleriyle kavuşturulması için. Zira sadece 2016’da 15 bini aşkın demanslı Japon kaybomuş.
Portakal yelekliler demanslılar için açılan özel cafelerde ve yine bu kişileri gün içinde birkaç saatliğine bırakabileceğiniz merkezlerde de görev alıyorlar.
Suzunoya ya da “açık ev” olarak bilinen günlük bakım merkezlerinde demans hastalarına egzersiz yapma, karaoke söyleme, sebze yetiştirme veya bir eşlik edenle birlikte yürüyüşe çıkma gibi hizmetler sunuluyor.
Portakal yelekliler, Matsuda’ya özgü değil. Ülke genelinde tam 5 buçuk milyon demans destekçisi var ve bu gönüllülük esaslı uygulamayı-gerek bakım evlerinin işletilmesinde, gerek devriyelerin günlük yeme içme ihtiyaçlarının karşılanmasında- ülkedeki 1741 yerel yönetimden yüzde 60’ı destekliyor.
*Bunama ya da demans, bellek ve dil yetileri, soyut düşünme, yargılama gibi zihinsel işlevlerde görülen edinilmiş, süreğen bir yetersizlik durumu. İnsan ömrü uzadıkça bunama sıklığı da artıyor. 60 yaş üstünde en önde gelen yeti yitimi nedeni olan bunama riski 65 yaşında %5 iken, her 5 yılda risk ikiye katlanıyor. Bunamanın en yaygın nedeni olan Alzheimer hastalığı yaşlılarda unutkanlığın önemli sebeplerinden biri.
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
