İranlı kadınlar İslam Devrimi’nden bu yana kamusal alanda başörtüsü takma zorunluluğuna karşı aralıklarla çeşitli kampanya ve protesto eylemleri düzenliyorlar. Bu protestolara bir örnek olarak, İranlı kadınlar, ABD’de yaşayan İranlı gazeteci ve aktivist Masih Alinejad’ın çağrısının ardından “Beyaz Çarşamba” adıyla 24 Mayıs 2017 tarihinden beri İran’daki kıyafet yasaklarını protesto etmek için her çarşamba kamusal alanda beyaz giyiniyor ve fotoğraflarını sosyal medyada paylaşıyor. Yeni yılla birlikte haftanın her gününe yayılan ve beyaz dışında renklerin de kullanıldığı protestolar sonucunda 29 kişi gözaltına alındı.
Ruhani’nin sipariş ettiği rapor
İran İslam Devrimi’nin ve rejimin önemli ve kritik sembollerinden biri olan başörtüsüne karşı duruşların sergilendiği böylesi bir atmosferde İran Cumhurbaşkanlığı Ofisi tarafından 4 Şubat Pazar günü bir rapor yayınlandı.
2014 yılında, hükümete bağlı Stratejik Çalışmalar Merkezi tarafından, Ruhani’nin danışmanlarından Hüsameddin Eşna başkanlığında, İslami kurallara göre zorunlu örtünme hususunda, ulusal çapta bir kamuoyu anketi yapıldı. 2014 yılında yapılan çalışmanın raporu, özellikle sembolik anlamı olan konularda tüm gücü elinde tutan katı otoriteye karşı mücadele etme zamanının artık geldiğini düşünen Cumhurbaşkanı Ruhani’nin tavsiyesiyle, başörtüsü zorunluluğu ile ilgili tartışmaların alevlendiği bir dönemde kamuoyuna duyuruldu.
Rapora göre, İranlıların neredeyse yarısı kadınların kamusal alanda başlarını kapatma zorunluluklarına son verilmesini istiyor. Rapora göre, İranlıların yüzde 49.8’i başörtüsünün özel alana ait bir mesele olduğunu ve hükümetin bununla ilgili herhangi bir şey söylememesi gerektiğini düşünüyor. New York Times’ta yer alan habere göre, bu raporun yayınlanması kararı, Ruhani’nin, başörtüsü zorunluluğu konusunda İran yargısının katı tutumuna karşı olduğunu gösteriyor. Geçtiğimiz hafta başörtüsü zorunluluğuna karşı yapılan eylemler sebebiyle 29 kişinin gözaltına alınması üzerine böyle bir raporun yayınlanmasının önemini daha da artırıyor. Eylemleri “çocukça” olarak nitelendiren yargı erki, İranlıların büyük bir çoğunluğunun İslami kurallara uygun giyinme tarzını desteklediği ve ezici bir çoğunluğun başörtüsü yasağına karşı yapılan protestoların karşısında durduğu hususlarında ısrarcı. Bu nedenle raporun bulguları kadar yayınlanma zamanı da çarpıcı.
“Yetmez ama evet”
Ruhani’nin yakınındaki danışmanlardan birine göre, raporun yayınlanması muhtemelen Cumhurbaşkanı tarafından sosyal reformların desteklenmesini cesaretlendirmek ve dini otoritelerin başörtüsü zorunluluğu protestolarına verdikleri tepkinin aşırılığına işaret etmek amacı taşıyan politik olarak hesaplanmış bir karar.
Kum şehrinden reformist dini lider Fazıl Meybodi, hükümetin, başörtüsüne karşı herhangi bir baskının yasadışı ve anti-demokratik olduğunu göstermeye çalıştığını belirtiyor. Baskıların ve cezalandırmaların İslam’ın bir parçası olmadığını sözlerine ekliyor. Hükümete yakın politik analist Ferşad Horbanpur, Ruhani’nin ekibinin kadınların desteğini kazanmaya çalışarak, Cumhurbaşkanı’nın popülaritesini korumaya çalıştığını söylüyor.
Geçen hafta başörtüsü eylemlerinde yer alan 28 yaşındaki bir kadın ise, raporun faydalı olduğunu, ancak yeterli olmadığını, kadınların bütüncül bir özgürlük talep ettiklerini vurguluyor ve yayınlanan raporun birçok insanın bu bakış açısında olduğunu gösterdiğini belirtiyor.
