Bilim insanları ilk kez Güney Kutbu’ndaki buzullarda uzaydan gelen nötrinoları buldular. Nötrinolar, elektronlardan bile daha küçük olan ve elektrik yükü olmayan parçacıklar. Le Monde’un yaptığı haberin özetini aşağıda paylaşıyoruz:
Evrenin sırları garip bir şekilde beklenmedik yerlerde ortaya çıkıyor. 12 Temmuz günü Science dergisinde çıkan yazıda dünyanın çeşitli yerlerinde görev yapan astrofizikçilerin çalışmaları yayınlandı. Buna göre, astrofizikçiler Güney Kutbu’nda yürüttükleri çalışmalarda uzaydan gelen nötrinolara ait bazı bulgulara ulaştılar. Nötrinoları ise gökyüzünde değil, kutuptaki buzulların derinliklerinde buldular.
Astrofizikçileri uzun zamandır düşündürten ve uğraştıran kozmik ışınlardan biri olan nötrinolar ve bunun gibi diğer kozmik ışınlar. Elektrik yüklü olanlar yani proton, nötron ve elektronlar atomaltı dünya için en bilinenlerden. Bunlar genellikle Güneşte doğuyor ve Güneş sistemine dağılıyor. Aslında çoğu zaman, kozmik ışınların önemli bir kısmı başka sistemlerden ya da galaksilerden de geliyor ve ışık hızına yakın bir şekilde yol alıyorlar. Bunların kaynağını bilmek çok zor çünkü elektrik yüklü oldukları için çoğu zaman uzayda başka elektromanyetik alanlarla temas edip rotaları değişiyor. Bu ise onları izlememizi zorlaştırıyor.
Öte yandan nötrinolar elektrik yüklü olmadığı için uzayda elektromanyetik alanı olan gezegenler ya da diğer maddelerden etkilenmeden geliyor ve bu yüzden onların kaynağını tespit etmek daha kolay olabiliyor.
Güney Kutbu’ndaki keşif
Güney Kutbu’ndaki keşife dönecek olursak, IceCube adlı araçla buzun 1450 ila 2450 metre altında çalışmalar yürütüldü. IceCube aracı 5000 sensöre sahip ve bilinen en büyük nötrino yakalama cihazlarından biri. Bunun sebebi nötrinoların hayalet gibi davranması. Örneğin hemen şu an milyonlarca nötrino vücuduzun içinden geçiyor olabilir. Bu yüzden yakalanmaları için algı sensörü hassas ve fazla olan araçlara ihtiyaç var.
22 Eylül 2017 günü bir nötrino buzla temas etti. Tıpkı bir kurşunun balistik incelemesini yapan ve kurşunun nereden atıldığını bulan uzmanlar gibi, IceCube da nötrinonun nereden geldiğini buldu. Buna göre, nötrino Orion takımyıldızının bir köşesinden geliyordu. Bu nötrino alarmı sonrası, dünyadaki pek çok teleskop bu noktaya yönlendirildi ve nötrinonun nereden ve neden geldiği bulunmak istendi.
Bulunan şey ise bir galaksinin (TXS 0506 + 056) merkezindeki karadeliğin yaydığı bir ışınımdı (blazar). Çalışmayı yürüten bilim insanları bunun tarihi bir an olduğunu ve bilim için önemini vurguluyorlar. Daha önce sadece yıldızlardan gelen sinyaller vardı ama artık nötrinoların geldiği yerler de tespit edilebilecek. Araştırmacılardan France Cordava, “Astrofiziksel çoklu mesaj devri başladı, bundan böyle evreni çok daha iyi anlamaya başlayacağız” dedi.
