Aşağıdaki fotoğrafta hayatta olan eski Amerikan Başkanları’nı görüyorsunuz. Soldan sağa sırasıyla, George H. W. Bush, Barack Obama, George W. Bush, Bill Clinton ve Jimmy Carter.
Bu eski başkanların 2019 yılında Amerikan halkına maliyeti, emeklilik maaşları, devletin verdiği bir ofis ve ofis çalışanlarının giderleri ile toplam 4 milyon 796 bin dolar olacak. İçlerinde, halkın vergilerinden payına en az düşen kişi, 456 bin dolarlık giderle Jimmy Carter. (2019 bütçesinden Baba Bush için 952 bin dolar, Clinton için 1 milyon 59 bin dolar, oğul Bush için 1 milyon 153 bin dolar ve Obama için 1 milyon 176 bin dolar gider ayrılmış durumda.)Washington Post gazetesi bunun bir tercih olduğunu yazıyor. Zira 1977-1981 yılları arasında Beyaz Saray’dan ülkeyi yöneten Carter Amerikan tarihinin gelmiş geçmiş en mütevazı başkanlarından biri. Gazete Ekim ayında 94. yaş gününü kutlayacak olan, 2002 yılında Nobel Barış Ödülü’ne de layık görülmüş olan Carter’ı yaşadığı kentte, doğum yeri de olan Georgia’da ziyaret edip, gösterişten uzak ve yalın yaşamına dair uzun bir haber hazırlamış. Özetle aktarıyoruz:
Jimmy Carter ve 72 yıllık eşi Rosalynn, her cumartesi akşamı yaptıkları gibi, bu cumartesi akşamı da komşularının evinin bahçesinde kağıt tabaklarda, şarap ve sohbet eşliğinde yedikleri akşam yemeğinden sonra, el ele tutuşup yürüyerek 1961 yılında inşa ettikleri çiftlik evlerine geri döndüler. ABD’nin 39. Başkanı olarak tarihe geçen Jimmy Carter 94 yaşını doldurmak üzere, eşi Rosalyn de 91 yaşında.
Carter, kendisinden sonra göreve gelen başkanlardan farklı olarak, Beyaz Saray’dan ayrıldıktan sonra özel sektörde kendisine yaratılan fırsatlardan yararlanmayı ve servet yapmayı seçmemiş. Demokrat partili eski başkan, şirketlerin yönetim kurullarına katılması ya da milyon dolara konuşma yapması için gelen teklifleri reddetmiş: “Beyaz Saray’da olmuş olmamı paraya çevirmek istemedim. Bunda yanlış bir şey görmüyorum ve bunu yapanları eleştirmiyorum ama benim şahsen zengin olmak gibi bir hırsım yoktu, olmadı.”
Carter görev süresi dolduktan sonra, geldiği yere, fıstık ve pamuk yetiştirdiği topraklara geri dönmüş. O zaman 56 yaşında olan Carter, başkanlık döneminde bir vakfa devrettiği fıstık işini 1 milyon dolar borca batmış halde bulmuş ve satmak zorunda kalmış. Eşi Rosalynn, “her şeyimizi kaybedeceğimizi düşünmüştük” diye hatırlıyor.
Devletin bağladığı 270 bin dolarlık emekli maaşının gösterişsiz ama rahat bir yaşam sürmelerine yeteceğini bilen Carterlar, başkanlık öncesi yaşadıkları ve bugün kapılarının önüne park etmiş gizli servis elemanlarının kullandığı araçlardan bile daha düşük, yaklaşık 167 bin dolar değer biçilen evlerine geri dönmüş olmaktan memnunlar.
Jimmy Carter, o günden bugüne tam 33 kitap yazdı; hayatını, inancını, Ortadoğu sorununu (İsrail ve Mısır arasında Camp David Barış Anlaşması’nı sağladığı için Nobel almıştı), balıkçılığı, ahşap oymacılığını konu etti.
Eski başkanlar kimi zaman zengin arkadaşlarından ödünç aldıkları özel jetlere binmeyi tercih ederken, Carter’lar tarifeli uçakla seyahat ediyorlar. Eski Başkan Beyaz Saray’da 4 yıl kaldığı ve yasada belirtilen 5 yıl zorunluluğu yerine gelmediği için eski başkanların yararlandığı sağlık sigortasından da yararlanamıyor. Neyse ki 36 yıl ders verdiği Emory Üniversitesi’nin sağlık sigortası var. 2015 yılında Carter’ın karaciğerinde ve beyninde kanserli hücre tespit edilmişti. Carter, radyasyon tedavisi ve kemoterapi sonrasında şimdi iyi.
Amerikan devleti eski başkanlara birer ofis açıyor. Carter’ınki yılda 115 bin dolarla yine en düşük maliyetli olan. Obama’nınki için bütçeden 536 bin, Clinton’unki için 518 bin, oğul Bush’unki için 497 bin ve baba Bush’unki için de 286 bin dolar ödeniyor.
Carter başkanlık sonrasında yukarıda bahsi geçen ofisi vasıtasıyla küresel insan hakları, küresel sağlık çalışmaları ve adil seçim konularında çalışmaya başladı. İnsanlık İçin Habitat kampanyasında Atlanta’da 4300 konutun yenilenmesi çalışmalarına bizzat eline çekici alarak katıldı. Önümüzdeki ay ise Indiana’da düşük gelirli insanlar için konut inşasına başlayacaklar.
“Harry Truman’a büyük saygım var, ABD Başkanları içinde en çok ona hayranlık duyuyorum” diye yazmıştı bir kitabında Carter. Biz de ona, evindeki sohbetimizde, Beyaz Saray’da milyarder olmakla övünen bir başkan olduğunu hatırlatıyor ve acaba gelecekte hiç kendisi gibi, sade yaşamayı seven, gösterişi sevmeyen bir başkanın yine bu göreve seçileceğini düşünüp düşünmediğini soruyoruz. “Umarım gelir” diyor, “ama emin değilim.” Başkan Trump hakkındaki görüşlerini de saklamıyor Carter: “Bence tam bir felaket. İnsan hakları konusunda, insanlara kıymet vermek ve onlara eşit davranmak konusunda felaket.” Eşi Rosalynn de ekliyor: “En kötüsü de doğru konuşmuyor, gerçekleri söylemiyor”. Eski başkan yine de Amerikalıların eninde sonunda değerlerine sahip çıkacaklarını, neyin doğru neyin yanlış, neyin gerçek neyin uydurma olduğunu fark edip daha iyiye yöneleceklerine inanıyor. “Ama” diyor, “korkarım benim ömrüm bunu görmeye vefa etmeyecek.”
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
