ISW: “IŞİD yeni bir ayaklanma başlatmak için yeniden örgütleniyor”

Savaş Çalışmaları Enstitüsü (ISW) tarafından yayınlanan “ISIS’s Second Resurgence” (IŞİD’in ikinci dirilişi) başlıklı analizde, IŞİD’in Irak ve Suriye’de operasyonel gücünü yeniden inşa etmekte olduğu ve yeni bir ayaklanma dalgasının taşlarını döşediği ifade ediliyor.

Raporun ana fikir bölümünde; ABD öncülüğündeki IŞİD’le mücadele koalisyonunun, yeniden toparlanmasını engelleme çabalarına rağmen örgütün Irak ve Suriye’de yetenekli bir ayaklanma gücü teşkil ettiği, ABD Savunma Bakanlığı’nın Ağustos 2018’de yaptığı açıklamada, IŞİD’in Irak ve Suriye’de yaklaşık 30 bin savaşçıyı elinde bulundurduğunun ifade edildiği, maddi kaynak toplarken ve geride kalan elemanları üzerindeki komuta ve kontrolünü yeniden inşa ederken kalıcı destek bölgeleri teşkil etmek için etkili bir mücadele yürüttüğü ve mevcut gidişatıyla IŞİD’in, Irak ve Suriye’deki yerel güvenlik güçlerini yenilgiye uğratmak için gerekli olan gücü yeniden kazanabileceği belirtiliyor.

Raporda yer alan diğer tespitler ise şöyle:

“ABD’nin IŞİD’le mücadele harekâtı, Irak ve Suriye’de belirtilen hedefler büyük ölçüde tutturulmasına rağmen IŞİD’in teşkil ettiği küresel tehdidi ortadan kaldıramadı. Bu harekât, IŞİD’in fiziksel halifeliğinin ortadan kaldırılmasını ve örgütün kabiliyetlerinin yerel güçler tarafından sınırlı bir uluslararası destekle azaltılmasını hedefledi.

Irak’ta ABD öncülüğündeki IŞİD’le mücadele koalisyonu, Nisan 2018’de misyonunu başarıyla tamamladı. Koalisyon, operasyonlarını Iraklıların IŞİD tarafından sürdürülen ayaklanmayı bağımsız olarak yönetmelerini sağlamayı amaçlayan Ortaklık Kapasitesi İnşası programı düzeyine indirdi. Suriye’de ise ABD ve ABD’nin yerel ortak güçleri şu an Suriye-Irak sınırı yakınlarında IŞİD’in son kalesine doğru saldırı düzenliyor.”

Irak ve Suriye’de 30 bin IŞİD militanı var

“IŞİD, bölgesel bir ayaklanmaya geri dönüş için operasyonlarını yeniden yapılandırdı. Pentagon Ağustos 2018’de, IŞİD’in Irak ve Suriye’de yaklaşık 30 bin savaşçıyı elinde bulundurduğunu ve kendisinin selefi olan Irak El Kaidesi’nin 2006 ve 2007’de zirveye ulaştığı noktadakinden daha üstün bir konumda olduğunu ifade etti.”

Eski gücünü yeniden kazanabilir

“IŞİD, kendisi için maddi kaynak toplarken ve geride kalan unsurları üzerindeki komuta ve kontrolünü yeniden inşa ederken, kalıcı destek bölgeleri oluşturmak için etkili bir mücadele yürütüyor. Mevcut gidişatıyla IŞİD, bir zamanlar Irak ve Suriye’deki yerel güvenlik güçlerini yenmekle tehdit ettiği ayaklanmasını tertip etmek için gerekli olan gücü yeniden kazanabilir.”

Komuta-kontrol mekanizmasını yeniden inşa ediyor

“IŞİD yeni gelir kaynakları buluyor ve gelecek dönemde hem Irak hem de Suriye’de geniş ölçekli bir ayaklanmaya hazırlık yapmak için dağınık halde kalan unsurları üzerindeki komuta ve kontrol mekanizmasını yeniden inşa ediyor.”

İllegal gelirlerini legal görünümlü sektörlere yatırıyor

“IŞİD, Irak’ın dışında 400 milyon dolar kadar kaçakçılık yapabildi ve bunu Ortadoğu’daki daha geniş bir alanda meşru işletmelere yatırdı. IŞİD haraç, kaçakçılık, soygun ve kara para aklama gibi kârlı kriminal faaliyetler yürütmeye de devam ediyor.”

Ebu Bekir El Bağdadi yeniden örgütlenme talimatı verdi

“IŞİD eğer tahminlere göre on binlerce sayıda kalan savaşçısı üzerindeki komuta-kontrolünü sürdürürse etkili bir ayaklanma yürütebilir. IŞİD lideri Ebu Bekir El Bağdadi, 22 Ağustos’ta yayınladığı ses kaydında takipçilerine, bir saldırıdan sonra yeni bir diğer saldırı gerçekleştirme ve hasımlarına karşı birleşme ve örgütlenme çağrısı yaptı. Bu gibi mesajlar IŞİD’in, Irak ve Suriye’de örgütten geri alınan bölgelerde saldırılar gerçekleştirilmesi için ajanlarını yerleştirdiğine işaret ediyor. Yine de herkese açık nitelikteki talimatlar IŞİD’in, kendi unsurlarına doğrudan emir yayınlaması için gereken kontrol mekanizmalarından yoksun olabileceği sinyalini veriyor. ISW, 1 Ekim itibariyle IŞİD’in Irak ve Suriye’de operasyonel düzeyde komuta yapılanmasını yeniden örgütlediğini gösteren en az dört belirti gözlemledi.”

IŞİD iki yeni vilayet ilan etti

“IŞİD, 20 Temmuz’da Irak ve Suriye için iki yeni vilayet oluşturduğunu duyurdu. ISW, bu yeni yapılanmaların IŞİD’in Irak ve Suriye’deki askeri faaliyetlerini ve bürokratik işlerini yönlendirmek için operasyonel düzeyde sorumlu olduğu değerlendirmesini yapıyor.

IŞİD’in resmi medya organları, 20 Temmuz’da IŞİD tarafından duyurulan yeni vilayetlerle uyumlu bir şekilde yeni saldırı formatları yürütüyor. İletişim kurallarının bu standardizasyonu, Irak ve Suriye’de merkezden kontrol edilen medya faaliyetlerine işaret ediyor. Saldırı isteklerindeki standartlaşma ise IŞİD’in kendi operasyonlarındaki ilerlemeyi etkili bir şekilde ölçmesine olanak tanıyor.”

Irak ve Suriye dışında da operasyon yürütüyor

“IŞİD 2 Ağustos’ta, askeri faaliyetlerine ilişkin yeni bir haftalık rapor yayınladı. Bu rapor, IŞİD’in Irak ve Suriye’nin yanı sıra Afganistan-Pakistan, Mısır, Nijerya, Somali ve Filipinler’deki saldırılarının istatistiklerini ortaya koyuyor. Dolayısıyla IŞİD, Irak ve Suriye’de ve yurtdışında en çok faal olduğu vilayetlerinde operasyonlar yürütmeye devam ettiğini göstermeye çalışıyor.”

Irak’ta kalıcı destek bölgeleri inşa ediyor

“IŞİD, Irak’ta kalıcı destek bölgelerini yeniden inşa edebilmek için etkili bir çaba sarf ediyor ve ABD’nin IŞİD’e karşı eylemleri aracılığıyla özgürleştirilen toplulukların rehabilite edilmesini engelliyor. IŞİD, kendisine destek verilen bölgelerde geceleyin serbest bir şekilde dolaşma kabiliyetini muhafaza ediyor ve gün boyunca hareket serbestiyetini genişletmek için aktif olarak saldırılar icra ediyor.”

İran-Irak sınır hattında destek bölgeleri kuruyor

“IŞİD, eylem kabiliyetini İran’a doğru taşımak için kullandığı Irak-İran sınır hattında destek bölgeleri kuruyor. Kürt Selefi-cihadcı grup Ensar el İslam da dahil olmak üzere IŞİD kalıntıları, 2016 sonlarından itibaren Irak Kürdistanı’ndaki Halepçe dağlarında bir destek bölgesini idame ettiriyor.”

Irak Kürt Bölgesi’ndeki destek üssü

“IŞİD, Irak Kürdistanı’ndaki destek üssünü Halepçe dağlarının ötesine de genişletiyor. Yerel Kürt güçleri Ocak 2018’den bu yana Kuzey Irak’taki Süleymaniye vilayetinde çok sayıda şüpheli hücrede gözaltılar gerçekleştirdi.”

Esad kontrolündeki bölgelerde gücünü toparlıyor  

“IŞİD Suriye’de de bir ayaklanma gücü teşkil ediyor. IŞİD, görünürde Suriye Cumhurbaşkanı Beşar Esad’ın kontrolü altında olan bölgelerde gücünü toparlıyor. Yeniden toparlanmak ve Şam’ın doğusunda çöllük arazide hem Rusya ve İran koalisyonuna hem de ABD liderliğindeki IŞİD’le mücadele koalisyonuna yönelik yerel karşı saldırılar düzenlemek için yeraltı tünel ağlarından istifade ediyor.”

Kuzey Suriye’de El Kaide’nin operasyon bölgelerine sızıyor

“IŞİD, Türkiye üzerinden lojistik hatlarına erişim sağlamak için Kuzey Suriye’de El Kaide’nin operasyon bölgelerine sızıyor. IŞİD, El Kaide bağlantılı yabancı savaşçı akışıyla bağlantı kurmak isteyebilir.”

Suriye’nin doğusunda saldırı gücünü muhafaza ediyor

“IŞİD, ABD liderliğindeki IŞİD’le mücadele koalisyonu ve Suriye Demokratik Güçleri tarafından kontrol edilen Rakka, Haseke ve Kamışlı gibi şehirlerde saldırılarını artırma kabiliyetini muhafaza ettiğini gösteriyor. IŞİD büyük olasılıkla, eskiden toprak hakimiyetinin olduğu Kuzey ve Doğu Suriye’deki destek şebekelerini de yeniden canlandırıyor.”

Bağdat hükümeti ve Erbil yönetimi arasındaki sorunlar IŞİD’le mücadeleyi olumsuz etkiliyor

“IŞİD’in yeniden dirilişi büyük olasılıkla, IŞİD’le mücadele çabalarının Irak hükümetinin öncelik listesinden çıkmasıyla hızlanacak. Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’nin bağımsızlık referandumunun ardından Irak hükümeti ve Irak Kürdistanı arasındaki askeri soğukluk, IŞİD’e karşı operasyonları akamete uğrattı ve IŞİD için, Irak Kürdistanı ile aidiyeti tartışmalı bölgelerde fırsatlar yarattı.”

Irak’taki iç siyasal sorunlar IŞİD’le mücadeleyi zayıflattı

“Irak’ta Mayıs 2018’deki parlamento seçimleri ve akabinde yaşanan siyasal gelişmeler, Bağdat hükümetinin IŞİD’le mücadele faaliyetlerinin öncelik haline getirilmesi kabiliyetini zayıflattı. Güney Irak’ta artan protesto hareketleri hükümeti böldü ve IŞİD’e karşı temizlik operasyonlarını akamete uğrattı. Başbakan Haydar El Ebadi, Terörle Mücadele Timleri’nin bir kısmını kamusal binaları korumak için 13 Temmuz’da Güney Irak’a konuşlandırdı. Ebadi’nin benzer bir şekilde, 9 Eylül’de Acil Müdahale Bölüğü’nü aidiyeti tartışmalı bölgelerden alıp Güney Irak’a konuşlandırması kuzey Irak’taki güvenlik durumunu daha da kötüleştirdi.”

İran – ABD rekabeti IŞİD’e yeni kapılar aralayabilir

“ABD’nin Irak’ta IŞİD’e karşı seçenek bulmadaki riskleri, Bağdat’taki hükümet kurma sürecinin sonucu nedeniyle zora girdi. İran ise Irak hükümetini şekillendirmek için ABD’ye karşı düzenli bir şekilde çaba harcıyor ve ABD liderliğindeki IŞİD’le mücadele koalisyonunun tamamen geri çekilmesini talep ediyor. Bu esnada ABD, Irak hükümetinde anahtar önemdeki makamların İran’ın güçlü vekilleri (proxies) tarafından işgal edilmesini engellemek için ekonomik baskı manivelasını ve ikili askeri desteği yürürlükten kaldırma tehdidini kullanıyor. Bu restleşmenin sonucu belirsiz kalıyor fakat bu durum, IŞİD için de yeni aralıklar sağlayabilecek olan rakip siyasi güçler arasında şiddetli bir çatışmaya sebebiyet verebilir. ABD ve müttefikleri, Irak ve Suriye’de IŞİD’e karşı uzun erimli bir mücadele sürdürmek için gerekli siyasi koşulları oluşturmak üzere harekete geçmelidir. Aksi takdirde IŞİD, bir kez daha ve daha tehlikeli bir şekilde geri dönme tehdidi yaratır ve küresel düzeyde şöhret kazandığı 2014’teki yükselişinden daha da kabiliyetli olabilir.”