Endonezya adaları arasında çalışan Lion Air’e ait Boeing 737 yolcu uçağı, 29 Ekim’de Cakarta’dan havalandıktan birkaç dakika sonra hava trafik kontrolüyle irtibatını kaybederek denize düşmüştü. New York Times’ın haberine göre kazanın sebebiyle ilgili araştırmalar devam ederken uzmanlar uçuş güvenliği zaaflarına ve Boeing’in yeni modelinde getirilen teknik özelliklerin kazanın sebebi olabileceğine dikkat çekiyor.
189 yolcunun tümünün hayatını kaybettiği kazada Amerikalı ve Endonezyalı uzmanlar neyin yanlış gittiğine dair ipuçlarıyla uğraşırken, tek bir sorundan ziyade bir sorunlar zincirinden bahsediliyor. Araştırmacılar, uçağın denize düşmesinin nedenini henüz tam olarak anlamamış olsa da, kazadan önceki günlerde uçağın bazı sistemlerinde tekrarlanan sorunlar yaşandığından eminler. Bu sorunlar toplamının uçağın genç pilotunu çaresiz bırakmış olması muhtemel. Uzmanlar, kriz anlarında pilotların sakin kalıp kontrollü davranmasının çok zor olduğunu söylüyor.
Uçuşların sayısı gittikçe artsa da uçmak hiç şimdiki kadar güvenli olmamıştı. Geçen yıl ticari hava uçuşlarında gelmiş geçmiş en güvenli yıldı. Hava Güvenliği Ağı’na göre sadece 16 milyonda bir uçuş ölümcül bir kazayla sonuçlanıyor.
Yine de kanıtlar biriktikçe, yüksek seviyede otomatik uçaklarda bireysel olay zincirlerinin ölümcül sonuçlara nasıl yol açabileceği gün yüzüne çıkıyor. Son kaza ayrıca, düşük maliyetli hava yollarının pazara girmesinin yolcu sayısında ciddi bir artışa neden olmasının yaratabileceği sorunlara da işaret ediyor. Boeing ve Avrupalı rakibi Airbus olabildiğince hızlı uçak üretirken, deneyimli pilot, uçak mühendisi, teknisyen ve hatta hava güvenliği görevlilerinin sayısı uçak sayısının artışının çok gerisinde kalmış durumda.
Boeing’in yeni modelinde getirdiği özelliklerden şüpheleniliyor
Temel problem olarak, burnunun fazla aşağıya inip uçağın dik bir şekilde düşmesine sebep olması gösteriliyor. Boeing 737 Max 8 modelinde burun çok yukarıdaysa bu sorun otomatik olarak düzeltiliyor. Otomatik düzeltme sisteminin doğru çalışmamasının kazaya sebep olduğu düşünülebilir. Uçuş güvenliği uzmanı John Cox, Boeing 737’nin burnunun ayarlanmasının kolay olduğunu, fakat Boeing’in yeni modelinde uçağın durmasını önlemek için kullanılan ve burun açısını otomatik olarak düzelten bir acil durum sisteminin otomatik olarak, pilotun izni olmadan tam 10 saniye boyunca burnu aşağı indirebileceğini söyledi.
Şirkette güvenlik açığı iddiaları
Lion Air, Endonezya adaları arasında ucuz uçuşlar gerçekleştirmek amacıyla 20 yıl önce kuruldu. Siyasi ilişkileri sayesinde sonrasında bankalardan ve devletten aldığı kredilerle hızlı büyümesini sürdürmüş olsa da şirket, en az 15 defa güvenlik açıklarıyla gündeme geldi. Aşırı çalıştırıldıklarını ve düşük ücret aldıklarını söyleyerek sözleşmelere karşı çıkan pilotlar, şu anda hapiste. Yetersiz güvenlik önlemlerinden dolayı uçağı uçurmayı reddeden bir pilot, Lion Air tarafından işten çıkarılmıştı.
Kazanın pek çok gizeminden biri, bakım günlüklerinin iki gün boyunca hız ile ilgili sorunların olduğunu göstermesine rağmen Pilot Suneja’nın uçağı yine de uçurması. Kaptan Suneja, tartışmalı bir uçağı uçurmak için hava yolu şirketinden baskı gördü mü? Sorunları sıralayan bakım kayıtlarını görmedi mi? Yoksa bu meselelerin çok ciddi olduğunu mu fark etmedi? Bütün bu sorular yanıt bekliyor.
Uçağın bir anda keskin bir şekilde düşmesi, şimdiye kadarki en büyük bilmece. Son iki gündür araştırmacılar, bakımların aksatılıp aksatılmadığına veya Boeing’in 737 Max 8 modelinde diğer filoları etkileyebilecek olası bir eksiklik olup olmadığına bakıyorlar. Ayrıca, pilotların uçağı daha önceki modellerden ayıran özellikleri konusunda yeterince eğitilmemiş olma ihtimali de mercek altında.
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
