“Dans” belki de İspanyol sürrealist ressam Salvador Dalí’nin en güzel eseri değil. Ama muhtemelen hikayesi en ilginç olanı.
New York’un Ziegfeld Tiyatrosu’nda sergilenen orijinal resim, daha sonra tiyatronun sahibi Broadway menajeri Billy Rose’un evinde çıkan yangında yok oldu. Dalí’nin çizdiği ikinci kopya, Rose tarafından satıldı ve başka bir alıcıdan sonra resim, ülkesini kasıp kavuran Kolombiyalı kokain imparatoru Pablo Escobar’ın evinde boy göstermeye başladı.
Escobar’ın eşi Victoria Eugenia Henao, “Pablo Escobar: Hayatım ve Zindanım” adıyla yayınladığı kitabında, kimi zaman “Rock ‘n Roll” adıyla da bilinen tablonun hikayesini anlatıyor.
Henao tabloyu ilk gördüğü zamanki hislerini şöyle anlatıyor: “İnanılmazdı. Tablodaki çiftin sonsuz bir çöldeki seksüel, rüya gibi hareketleri karşısında donakalmıştım.”
Daha da önemlisi tablo, Escobar ailesi için bir koruyucu tılsım gibiydi.
İşte kitapta anlatıldığına göre tablonun hikayesi.
New York, 1944
“Boogie-Woogie Sanatı” adıyla gösterilen ilk versiyonunda Dalí; müzik, tiyatro ve diğer sanatlar üzerine düşüncelerini yansıtmış.
Mount Kisco, New York, 1956
Aralarında tablonun da olduğu Dalí’nin birtakım eserleri menajer Bill Rose’un evine taşınmıştı. Fakat İspanyol ressam tabloların 1956’daki yangında yok olduğunu öğrenince Rose’a onları aynı fiyata tekrar çizmeyi teklif etmiş.
Medyascope'un günlük e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her gün mail kutunuzda.
Port Lligat, İspanya, 1957
Dalí tabloların ikinci kopyalarını İspanya’da, Port Lligat’ta çizmiş. Bu dönemde Dalí öngörülemezliği, skandal tarzı ve vahşi olanla ilahi olanı sürreal harmanlamasıyla adından söz ettirmeye başlamış. Dalí’nin bu süreçte çizdiği ikinci kopya, orijinalinden pek de farklı değil.
New York, 1985
Henao tabloyu 209 bin dolara (şimdinin parasıyla 490 bin dolar) o zaman mı aldığını, yoksa daha sonra mı aldığını anımsamıyor fakat 1988’de tablo Kolombiya’da, şiddet ve korkudan sanata sığınmış Henao’nun koleksiyonunun bir parçasıymış. Henao, büyük oranda habersiz olduğu eşinin işlediği suçlardan ötürü geçen ay bir Kolombiya radyosunda özür dilemiş.
Henao hazırladığı koleksiyona Escobar’ın pek ilgi göstermediğini, onun genelde “antikalara ve eski arabalara” meraklı olduğunu söylüyor.
Medellín, Colombia, 1988
1988’de tablonun asılı olduğu Medellín’deki ev, bombalı saldırıya uğrayınca aile apar topar kaçmış. Henao “Dans”ı kız kardeşinin evine götürmüş fakat o ev de saldırıya uğramış. Eşinden nefret eden Los Pepes adlı grup evi 1993’te ateşe verince Henao, tablonun kül olduğunu sanmış. Fakat eşinin ölümünden sonra Henao, kundakçıların tabloyu beraberlerinde götürdüğünü öğrenmiş.
Los Pepes gönderdiği mesajda, Escobar’ın ölümünün tazminatı olarak tabloyu geri vermek istediklerini söylese de Henao, eşinin zamanında kendisine söylediği bir şeyi anımsayarak teklifi reddetmiş: “Öldüğüm gün,” demiş Escobar, “onlara elinde kalan her şeyi ver ki seni ve çocuklarımızı öldürmesinler.”
Görünüşe göre Escobar’ın öğüdü işe yaramış. Henao ailesiyle sağ salim Kolombiya’dan ayrılıp Arjantin’e taşınmış.
Henao kitabında “Rock ‘n Roll Dansı”na dair bildiğim tek şey, Pablo’nun birkaç tüccardan tablonun uluslararası bir koleksiyoncuya satılması için yardım istediği” diye yazıyor.
Fukuşima, Japonya, 2018
“Dans” 1994’te Londra’da Japon işadamı Teizo Morokaşi tarafından satın alınmış. Dalí hayranı Morokaşi, sanatçının 330 eserini daha satın alarak, 1999’da kurduğu Morakaşi Modern Sanat Müzesi’ne bağışlamış. Müzeyi yılda 50 bin kişi ziyaret ediyor.
Tablosunun tuhaf hikayesi, tersine giden bir dünyada mizah ve güzelliğe düşkünlüğü göz önüne alındığında muhtemelen Dalí’nin de hoşuna giderdi.
New York Times’ın haberinden alıntıdır.
