Guardian’dan Simon Murphy, Bangladeş’in Gazipur şehrinde, toplumsal cinsiyet eşitliği yararına bir kampanya çerçevesinde pazarlanan tişörtlerin üretiminin yapıldığı fabrikadaki koşulları haberleştirdi.
90’ların ünlü müzik grubu Spice Girls’ün yeniden bir araya gelen dört üyesinin destek olduğu kampanya çerçevesinde, tişörtlerin satışından elde edilen gelir İngiliz Comic Relief yardım kuruluşuna gidiyor; kuruluş buradan elde ettiği geliri kadın ve erkekler için çalışma şartlarının ve ücretlendirmenin eşitlenmesi yararına kullanılıyor. Üretim bandında çoğunlukla kadınların çalıştığı, yönetici pozisyonundakilerin ise erkek olduğu Interstoff Apparels fabrikasındaki koşullar ise, haberde anlatılanlara bakılırsa kampanyanın amacı ile tam bir zıtlık içinde.
Gazetenin görüştüğü Salma rumuzlu yirmilerindeki genç kadın, Spice Girls’ü hayatında duymamış. Ama o ve arkadaşlarından, daha sonra üzerine Spice Girls’ün imzalarının basılacağı tişörtlerden günde 2 bin tane üretmesi bekleniyor. Günde ortalama 16 saat çalışan Salma’ya göre bu, “ulaşılması imkansız bir hedef.” Bununla birlikte Salma’nın aktardığına göre, hedefe ulaşamayanlar üstlerinin aşağılama ve hakaretlerine maruz kalıyor: “Diyelim ki kadınlardan biri istenen sayıya ulaşamadı. Büyük ihtimal üstlerinden ağır azar işitecektir. Hatta üretim müdürünün odasına çağrılarak sözlü aşağılamaya dahi maruz kalabilir.”
Salma’nın anlattığına göre bu aşağılama ve hakaretler kimi zaman küfre kadar varıyor: “Bazen daha ağır bir dil kullanıyorlar, o….. çocuğu gibi. Veya buna benzer, ağzıma alamayacağım başka şeyler… (…) Kadın çalışanların kimisi yukarıdan gelen hakaret ve baskılara dayanamayıp işten ayrılıyor; hatta daha geçen ay, birkaç arkadaşım maruz kaldığı kötü muameleler dolayısıyla işi bıraktı.”
Hamile kadınların dahi fazla mesai yapmak zorunda bırakıldığını söyleyen Salma, sabah 8’den gece yarısına kadar çalışmak zorunda kalan hamile bir arkadaşlarının dayanamayıp ağladığını ve yönetimin, diğer çalışanların arkadaşlarını ikame etme önerisine dahi karşı çıkarak kadını fazla mesaiye zorladığını anlatıyor.
Bunca çalışmaya rağmen kendisinin ve kocasının aylık toplam kazancıyla ancak 7 yaşındaki oğullarının eğitim masraflarını, mutfak alışverişini, elektrik giderlerini ve sağlık harcamalarını karşılayabilen Salma, yaklaşık 9 bin taka (570 Türk lirası) olan maaşının yarısından fazlasıyla, ortak alandaki mini gazlı fırının dört daire tarafından müşterek kullanıldığı, tuvaleti zemindeki bir delikten ibaret olan evinin kirasını ödüyor.
Salma’nın tanesi 19.40 sterlinden (yaklaşık 200 Türk lirası) satışa sunulan tişörtlerden bir tane alabilmek için ise 1 haftadan fazla çalışması gerekiyor. Salma’nın anlattığına göre, haftanın yarısının fazla mesailerle geçtiği işyerindeki yıpratıcı koşullar, çalışanlar nezdinde ciddi sağlık sorunlarına da yol açıyor. Atölyedeki mevcuda göre klimaların yetersiz olduğunu belirten Salma, bu nedenle özellikle yazları, pek çok kişinin çalışırken fenalaşarak bayıldığını anlatıyor: “Sandalyeden düşüveriyorlar. Bu her ay olan bir şey.”
Yazara göre Salma yalnız değil. Pek çok çalışma arkadaşı, onun gibi, fazla mesailer yaparak geçimini güç bela sürdürüyor. Onlardan biri olan bir başka kadın, büyük kızının önemli bir sınava girmesinden bir gece önceki gece erken çıkmak için üç saat yalvardığını ancak üstlerinin kendisini reddettiğini, bunun ardından çok temkinli davranmaya başladığını ve bir önceki yıl, toplam on gün olan senelik izninin yalnızca 3 gününü kullandığını anlatıyor.
Haberin ardından grubun sözcüsü bir açıklama yaparak, Salma’nın öyküsünün kendilerini “dehşete düşürdüğünü” ve fabrikadaki çalışma şartlarıyla ilgili açılacak soruşturmanın bizzat finanse edileceğini duyurdu. Comic Relief de kurumun “dehşete düştüğünü ve kaygılandığını” belirtti. Tişörtlerin çevrimiçi perakende satıcısı Represent.com konuyla ilgili “tüm sorumluluğu üstlendiklerini” duyurdu.
Interstoff Apparels fabrikası yönetimi ise iddiaların soruşturulacağını taahhüt etmekle beraber, gerçeği yansıtmadığını savundu.
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
