Washington Post’un haberinden alıntıdır.
2017 yılında IŞİD bağlantılı militanlarla ordu arasındaki savaştan kalma harabelerin ortasında, mavi bir tabelada gökkuşağı renklerinde “Marawi yeniden yükselecek! Yakında…” cümleleri yazılı.
Şimdiye kadar olan bitene baktığımızda bu, boş bir vaat gibi görünüyor.
Şehir öylece bırakılmış
Filipinler Devlet Başkanı Rodrigo Duterte’nin Ekim 2017’de şehrin IŞİD’den kurtarıldığını açıklamasından beri Marawi’de, tek bir yeni bina inşa edilmedi. Şehir öylece bırakılmış. Enkazlar hâlâ yerde. Yılanlar ve sivrisinekler harabeleri kaplayan otların gölgesinde yuvalanmışlar. Boş yıkıntıları başıboş köpekler mesken tutmuşlar.
Savaş sebebiyle Marawi’den kaçan 100 bin kişi, ya akrabalarının yanında ya da Mindanao adasındaki mülteci kamplarında yaşıyor. Nüfusunun çoğunluğu Müslüman olan ada, on yıllardır hükümet güçleri ile pek çok gruptan isyancı arasındaki çatışmalara sahne oldu.
Marawi bu çatışmalardan en çok zarar gören şehirlerden. Şehri kontrol eden radikal İslamcı güçlerin saflarında Yemen’den Pakistan’a, Malezya’dan Endonezya’ya pek çok ülkeden yabancı savaşçı bulunuyordu. Şimdi şehirden sürüldüler. Ancak iyi planlanmayan yeniden inşa süreci, bölgenin en büyük ve en çok gözardı edilen insani krizlerinden birine yol açtı.
Marawi’deki belirsiz durumun sebeplerinden biri de jeopolitik çatışmalar. Uzun zamandır ABD ile iyi ilişkiler içinde olan Filipinler’de Duterte, Çin ile yakınlaşma yanlısı. Çin’le iyi ilişkiler, Filipinler’in ABD ile köklü müttefiklik ilişkileri hakkında kuşkular uyandırıyor.
Fakat Çinli firmaların bölgeye gelişi yerel halkta tepkiye sebep oldu ve Çinlilerin verdiği teklifler yerel halkın baskısından sonra geri çevrildi. Çinlilerin Uygurlara yönelik baskıcı politikaları Filipinli Müslümanlar arasında öfkeyle karşılanıyor. Asya’da pek çok ülkenin, bu tür anlaşmalar yaptıktan sonra borç batağına saplanıp limanlar gibi önemli tesislerini Çin’e vermek zorunda kalması, Pekin’i şüpheli bir kaynak haline getirdi.
Radikal İslamcılar yeniden örgütlenebilir
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
Yavaş ilerleyen yeniden inşa süreci Filipinli güvenlik güçlerinde endişe yaratıyor. Marawi’nin harabe haliyle bırakılması, savaşın devam edeceğine yönelik söylentilere sebep oldu. Filipinler Barış, Şiddet ve Terör Araştırmaları Enstitüsü Başkanı Rommel Banlaoi, “Rehabilitasyonu ne kadar ertelerseniz teröristlerin yeniden örgütlenmesine o kadar zemin sağlarsınız” yorumunda bulunuyor.
Para nerede?
Çinli şirketler gözden düşmeye başlayınca ABD, geçen ekim ayında savaştan etkilenenler için 25 milyon dolar bağışladı. ABD Uluslararası Kalkınma Ajansı’nın şimdiye dek Marawi’de eğitim ve yardım programları için verdiği miktar, 60 milyon doları geçmiş durumda.
Tüm bunlara rağmen, 675 milyon dolara ulaşan bağış ve kredilerin hâlâ en çok zarar gören kesime ulaştırılmadığı yönünde bir his mevcut. Banloi, yardımların ulaştırılmamasının sebep olduğu huzursuzluk ve hayal kırıklığının radikal İslamcılara katılımı artıracağını savunuyor.
Geçen ocak ayında yapılan bir referandum ile ağırlıklı olarak Müslümanların yaşadığı adaya geniş kapsamlı özerklik verildi. Duterte’nin de desteklediği referandumda özerkliğe Marawi gibi kilit bölgelerde yoğun destek verilmesine rağmen Abu Sayyaf ve IŞİD bağlantılı Maute grubu gibi güçlü örgütler, referandumu onaylamıyor.
Marawililer -geçen nisan ayındaki üç günlük iznin dışında- evlerine dönemedikleri için öfkeliler ve devletle müteahhitlerin arkalarından iş çeviriyor olmalarından endişe ediyorlar.
Marawi Devlet Üniversitesi Barış ve Kalkınma Enstitüsü Müdürü Acram Latiph, “İnsanlar acı çektikleri yerleri tekrar ziyaret etmedikleri sürece iyileşme süreci başlamayacak” diyor.
Geçen baharda, hâlâ “evim” diye bahsettiği evini sadece üç günlüğüne ziyaret edebilen savaş mağduru Riga, “Yeniden evde hissettim. Çok mutluyduk” diyor, “Eve gitmek istiyoruz. O kadar. Eve, Marawi’ye gitmek istiyoruz.”
