1967 – 1977 yılları arasında Muğla’nın Datça ilçesinde bulunan Knidos Antik Kenti’nin keşif kazılarını yapan ve Afrodit heykelini arayan 87 yaşındaki arkeoloji profesörü Iris Cornelia Love, 18 Nisan Cumartesi akşamı hayatını kaybetti. Datça Belediyesi, Twitter’dan yaptığı paylaşımda Love’ın koronavirüs sebebiyle öldüğünü açıkladı.
Love’ın ölüm haberini Datça Belediyesi ile paylaşan ve Datça’da yaşayan emekli gazeteci Sedat Kaya, Medyascope’a Amerikalı arkeoloğun Datça’da yaptıklarını ve Datça halkının kendisini nasıl hatırladığını anlattı:
“60’lı yılların sonu ve 70’li yılların ortalarına kadar Knidos kazılarını yapan Prof. Iris Cornelia Love, Amerika Birleşik Devletleri’nde Long Island Üniversitesi’nde sanat tarihi ve arkeoloji ile ilgileniyor. Rothschild ailesi tarafından destekleniyor. Türkiye’de gerekli izinleri alıyor. 20 kişilik bir ekiple Knidos’a geliyor. Afrodit heykelini bulacağım diye kazılmadık yer bırakmıyor, hatta dinamit patlatıyor, dinamitle kazılar yapıyor. Talan ediyor Knidos’u. Datça Yarımadası’nda Knidos’a en yakın köy Yazı Köyü’dür. Yazı Köyü’ndeki yerlileri bir şekilde ikna ediyor. Çikolata falan dağıtıyor, tabii o zaman buradaki insanlar çikolata falan görmemişler. Onlara hediyeler veriyor. Yunanlı bir armatörün yatı ile tarihi eserleri tek tek kaçırıyor. Zamanın Datça Kaymakamı Nihat Önder, şu anda İzmir’de yaşıyor, bu soygunu ortaya çıkarıyor. Ankara’ya bildiriyor ama hiçbir şey yapmıyorlar. Önder’i sürgün ediyorlar, o da istifa ediyor. Zamanın Kültür Bakanlığı yetkilisi Ercan Çokbankir, soygunu farkediyor. Kültür Bakanlığı’na şikayet ediyor, ‘Sen bu işlere karışma’ diyorlar, Diyarbakır’a tayinini çıkarıyorlar. O da işi bırakıyor, istifa ediyor. Iris Cornelia Love’ın Knidos’a verdiği zararı kimse vermemiştir. İşin acı tarafı, Türk devleti buna göz yummuştur. Bunun belgeleri var, buradaki yetkililer anlatıyor, buranın yerlileri anlatıyor. Ölüm haberini burada çok yakın bir kaptan arkadaşından öğrendim. Kendi özel kalemi bu arkadaşına mesaj atmış. O mesaj bana geldi. 18 Nisan’da Metropolitan Hastanesi’nde ölmüş.”
Knidos Antik Kenti Kazı Başkanı Arkeolog Prof. Dr. Ertekin Doksanaltı ise, Iris Cornelia Love’ın Knidos’da yaptığı çalışmaları Medyascope’a şöyle değerlendirdi:
“Iris Cornelia Love, 1967 ve 1977 yılları arasında Amerika Birleşik Devletleri Long Island Üniversitesi adına Knidos Antik Kenti’nde kazı ve araştırmaları gerçekleştiren profesör arkeologdur. 67-77 yılları arasında Knidos’da gerçekleştirdiği kazı çalışmaları sırasında büyük bir bütçeyle çalışma yapmış ve buna bağlı olarak da kentin birçok alanında sondajlar ve kazı çukurları meydana getirmiş. Arkeologlar hiçbir zaman eser aramaz. Biz bir antik kenti, bir kültür tabakasını, bir yapıyı tüm kültür katmanlarıyla birlikte açığa çıkartan, onun ne olduğunu, antik dönemdeki işlevini, sosyal anlamda, tarihi anlamda, ya da fonksiyon olarak ne olduğunu açıklamaya çalışan insanlarız. Hiçbir zaman burada bir şey bulalım, eser bulalım, heykel bulalım demeyiz. Hiçbir arkeolog, hiçbir bilim insanı zaten bu şekilde kazı yapmaz. Antik bir kent ile ilgili, bir yerleşimle ilgili bilimsel bir problem vardır, bir sorun vardır. Sorunu çözmeye, antik kenti algılamaya yönelik çalışmalar yaparız. Fakat genel izlenim olarak, 67-77 yılları arasında gerçekleştirilen kazılara baktığımız zaman kentin çok fazla, köstebek çukuru gibi çukurlarla dolu olduğunu görüyoruz. Belirli bir sistematik olmaksızın, sanki eser bulmaya yönelik yapılmış gibi görünüyor. Bu da arkeologlar tarafından tercih edilmeyen, asla yapılmayan bir uygulamadır. Daha sonraki süreçte, Kültür ve Turizm Bakanlığı ve üniversiteler adına Türk kazıları başladığı zaman zaten mesaimizin ciddi bir miktarını bu açılmış olan çukurların meydana getirdiği aksilikleri, olumsuzlukları gidermeye yönelttik. Ancak Iris Hanım’ın gerçekleştirdiği kazılarda böyle bir olumsuzluk yaşanmış. Bunun dışında o dönem kazılarla ilgili de çok dedikodular var ancak ben o konuya girmiyorum. Çünkü bir bilim insanı olarak bunların, doğruluğu kanıtlanmadan konuşulmasını doğru bulmuyorum.”
Gazeteci Sedat Kaya ile Iris Cornelia Love’ın ölüm haberi üzerine söyleşimiz:
Arkeolog Ertekin Doksanlatı ile Iris Cornelia Love üzerine söyleşimiz:
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
