Le Monde, salgın sürecinde uzaktan çalışmanın yaygınlaşmasıyla birlikte gelişmekte olan ülkelerde "telemigrant" yani "uzaktan çalışan göçmen işçi" kavramının orta çıkma sürecinin hızlanabileceğini yazdı.
Koronavirus krizi “metro – iş – uyku” ritüelinin sonunun habercisi olabilir mi?
En azından yöneticilerin bir kısmı son haftalarda kitlesel olarak uzaktan çalışmaya başladı. Paris Ekonomi Okulu‘nda doktora öğrencisi olan Cyprien Batut, 1 Mayıs Cuma günü Jeopolitik Araştırmalar Grubu (GEG) için yayımladığı araştırmada “Dışarı çıkma yasağının değiştirdiği veya yarattığı yeni alışkanlıklardan biri de evden çalışmanın genelleşmesi olacaktır” diye yazdı. Araştırmada böyle bir durumun çalışanlar ve işverenler arasındaki ilişkiler üzerinde derin değişiklikler yaratabileceği de belirtildi.
Uzaktan çalışmanın yaygınlaşması aynı zamanda vasıflı işlerin “delokalizasyon”una yani yer değiştirmesini, başka bir ülkeye taşınmasını teşvik edebilir. Cenevre’deki prestijli yüksek lisans enstitüsü IHEID’de ekonomist olan Richard Baldwin‘in ortaya attığı “telemigrant” kavramının doğuşuna da şahit olabiliriz. Batut’a göre, özellikle gelişmekte olan ülkelerde birçok freelance çalışan, kalifiye elemanlarla rekabete girebilir.
1980’lerden bu yana küreselleşme, daha çok düşük vasıflı işçilerin ve işlerin yer değiştirmesine yol açtı. Çokuluslu şirketlerin çoğu, üretim zincirlerini parçalayarak fabrikalarını emek maliyetinin daha düşük olduğu yerlere kurmayı seçti. Batut’a göre, ABD’de Çin ile rekabetin sonucunda muhtemelen 2,5 milyon iş yok oldu, bu da ülkenin sanayisizleşmesinin sebeplerinden biri.
Şirketler, denetim açısından çok karışık olduğunu düşündükleri için yüksek düzeyde bir eğitim gerektiren pozisyonlar için şu ana kadar vasıflı işleri “delokalize” etmek istemedi, bunun yerine yurtdışından uzmanlar getirmeyi tercih etti. Fakat uzaktan çalışmanın yaygınlaşması yeni bir çağın başlangıcı olabilir ve uzaktan çalışanlar, şirketlerin mevcut üst düzey çalışanlarının yerini alabilir.
Princeton Üniversitesi‘nden iki ekonomist Alan Blinder ve Alan Krueger’e göre, ABD’de diploma gerektiren işlerin yüzde 35 ila yüzde 40’ı yeniden yerleştirilebilir. Bu karamsar bir senaryo ama bir de iyimser olanı var. Batut’a göre iyi senaryo ise uzaktan çalışanların şirketlerin kendi mevcut üst düzey çalışanlarının yerine geçmeyeceği bir olasılık; uzaktan çalışanlar, özellikle şirketlerin gelişiminin önüne geçen bir işgücü sıkıntısı yaşadıklarında işe alınabilirler.
Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (OECD) ekonomistlerinden Andrea Garnero ise “metro – iş – uyku” düzeninin yok olmadığını söylüyor çünkü ona göre parlak fikirler bir kahve makinesinin başında ya da koridorlardaki sohbetlerde ortaya çıkıyor.
