Nisan 2018 – Eylül 2019 arasında ABD Ulusal Güvenlik Danışmanlığı görevinde bulunan John Bolton, Beyaz Saray günlerini anlatan bir kitap kaleme aldı. “The Room Where It Happened” (Olayın Gerçekleştiği Oda) isimli kitap henüz satışa sunulmadan büyük ses getirdi. ABD’nin önde gelen yayın organlarından bazıları kitabı şimdiden incelemeye aldı.
Kitapta ABD’de görülen Halkbank davası ile ilgili de önemli iddialar yer alıyor. New York Times’ın haberine göre Başkan Donald Trump, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile kurduğu ilişki dolayısıyla Halkbank davasına müdahale etme konusunda oldukça hevesliydi. Washington Post ise John Bolton’ın kitabından konuyla ilgili bir alıntıya yer veriyor. Buna göre, Cumhurbaşkanı Erdoğan, Trump’a Halkbank davasında hukuksuz bir durum olmadığını belirtiyor. Trump ise cevap olarak bu mesele ile ilgileneceğini, davaya bakan savcıların “Obama’nın adamları” olduğunu ve bu kişiler yerine kendi çalışacağı savcılar geldiğinde olayın çözüleceğini söylüyor.
“Adalet Bakanı ve Hazine Bakanı görevlendirildi”
Olaya en geniş yeri ayıran Bloomberg ise Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın konuyu defalarca dile getirmesi üzerine Trump’ın Halkbank hakkında dava açılmasını engelleyecek bir anlaşma sağlanması için Adalet Bakanı William Barr ve Hazine Bakanı Steve Mnuchin’i görevlendirdiğini belirtiyor.
Bloomberg’in John Bolton’ın kitabından yola çıkarak hazırladığı habere göre, Trump, yaptıkları telefon görüşmesinde Erdoğan’a Barr ve Mnuchin’in konuyla ilgileneceğini söyledi. Ancak yaklaşık altı ay süren görüşmelere rağmen herhangi bir anlaşma sağlanamadı.
Konuya dair bilgi sahibi olduğunu açıklayan, ancak adının gizli kalmasını isteyen bir kişinin Bloomberg’e verdiği bilgiye göre, o dönem hâlâ görevinin başında bulunan Bolton, Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın’a, Türk yetkililerin bu konuyu artık Trump’a hatırlatmamasını istediklerini iletti.
“Manhattan Bölge Savcılığı ile anlaşmazsanız dava açılır”
Yine aynı kişinin sağladığı bilgilere göre Barr, Adalet Bakanı Abdulhamit Gül’e ulaşarak Manhattan Bölge Savcılığı ile anlaşmaları gerektiğini, aksi takdirde davanın açılacağını belirtiyor. Barr aynı zamanda Gül’e, Türkiye’nin para cezası ödemeyi kabul etmesi ve benzer bir hatayı tekrar yapmaması halinde yargı sürecinin ertelenebileceğini söylüyor. Ancak Türk yetkililer görüşmeler sonucunda bu talebin hayata geçirilmesinin bir suç işlendiğinin kabulü anlamına geleceğini düşündüğü için bu planı reddediyor. Yine de görüşmeler boyunca çözüme yönelik ilerleme kaydediliyor.
“Trump sevdiği diktatörleri kayırıyordu”
John Bolton’a göre Trump, sevdiği diktatörleri kayırıyordu. Bunun örneklerinden biri de 2020 seçimleri için Çin Devlet Başkanı Şi Cinping’den yardım istemesiydi. Bolton’a göre Trump, Çin’in ekonomik gücünü 2020’deki ABD seçimlerini kazanmak için kullanmaya çalıştı. Bu noktada Trump, Çin’in ABD’den daha fazla tarım ürünü ithal etmesini istedi. Yine Bolton’ın iddialarına göre Trump, Çin’in Sincan-Uygur Özerk Bölgesi’ndeki toplama kamplarını da överek Çinli yetkililere doğru yaptıklarını söylemiş.
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
Bolton, Suudi gazeteci Cemal Kaşıkçı’nın öldürülmesinin ardından Donald Trump’ın yaptığı açıklamaların ise Başkan’ın kızı Ivanka Trump ile ilgili olduğunu savunuyor. Buna göre Trump, Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Salman’ın cinayetteki rolü için, “Belki haberi vardır, belki de yoktur” açıklamasını, Ivanka’nın bireysel e-mail hesabını hükümet işleri için kullanması sonrası oluşan kamuoyu gündemini değiştirmek için yapmış.
“Trump’ın üst düzey bürokratları onunla dalga geçerdi”
Kitapta, Vaşington yönetiminin bazı üst düzey bürokratlarının Trump ile dalga geçtikleri de yazılıyor. Bolton’a göre ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, 2018 yılında Kuzey Kore lideri Kim Yong-un ile yapılan görüşmenin ardından Bolton’a bir not yazarak, Trump’ın işe yaramaz biri olduğunu ve Kuzey Kore ile yürütülen diplomatik temasların başarı şansının olmadığını söyledi.
“Venezüela’yı işgal etmek havalı olabilir”
Kitapta Trump’ın yaptığı gaflara da yer verilmiş. Bolton’a göre bir defasında Trump, dönemin İngiltere Başbakanı Theresa May’e İngiltere’nin nükleer bir güç olup olmadığını sordu. Aynı zamanda Finlandiya’nın, Rusya’nın bir parçası olduğunu zanneden Trump, Afganistan’ın mevcut ve eski cumhurbaşkanlarını da karıştırıyordu. Bunların yanında Trump, Venezüela’yı işgal etmenin “havalı” olabileceğini söylemişti.
Bolton’ın iddialarına Trump’tan yanıt: “Bolton bir yalancı. Zaten onu Beyaz Saray’da kimse sevmiyordu”
Öte yandan, Donald Trump, Bolton’ın kitabındaki iddialara ilişkin Wall Street Journal’a açıklamalarda bulundu. Trump, “Bolton bir yalancı. Zaten Beyaz Saray’daki herkes ondan nefret ediyordu. Hiçbir zaman saygı duyulması gereken biri olduğunu düşünmedim. Onu tanıdığı halde seven kimseyi göremezsiniz. Hatta ben onun deli olduğunu düşünüyorum“ dedi.
Trump bugün attığı tweette ise “Manyak John Bolton’ın aşırı sıkıcı kitabı yalanlar ve uydurma hikâyelerle dolu. Ben onu kovana kadar hakkımda hep iyi şeyler söyledi. Sadece savaş çıkartmak isteyen hoşnutsuz ve sıkıcı bir salak. Hiçbir kanıtı yok, dışlanmış ve neyse ki köşeye fırlatılmış biri. Tam bir ahmak!” diye yazdı.
Beyaz Saray Bolton’ın kitabının yayımlanmasını engellemeye çalıştı
Trump yönetimi uzun süredir kitabın yayımlanmasını engellemek için çaba gösteriyordu. Bu yönde, ulusal güvenlik açısından gizli ve önemli bilgiler içerdiği gerekçesiyle Bolton’a dava da açılmıştı. Adalet Bakanlığı ise Bolton’ın üstlendiği görevden ve imzaladığı antlaşmalardan dolayı, kitap basılmadan taslağın Beyaz Saray’ın onayından geçmesi gerektiğini ancak bu sürecin işletilmediğini savunuyor.
İlk aşamada mart ayında yayımlanması planlanan kitabın satışa sunulma tarihi çıkartılan engeller nedeniyle iki kez ertelenmişti. Bir aksilik olmaması halinde kitabın 23 Haziran’da satışa sunulması bekleniyor. Kitap amazon.com’da şimdiden en çok sipariş edilen ürün durumunda.
