Dünya koronavirüs salgınında ikinci dalga endişesi yaşarken, Rusya koronavirüse karşı geliştirilen ilk aşının tescil edildiğini açıkladı. Aralarında Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in kızının da bulunduğu denek grubunun bir kısmında başarılı olduğu söylenen “Gamaleya aşısı”, ekim ayında kitlesel kullanıma açılabilir. Ancak aşının oldukça küçük bir grup üzerinde denenmesi soru işaretlerine neden oldu.
Konuyla ilgili açıklama Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’den geldi. Putin, Rusya Sağlık Bakanlığı’na bağlı Gamaleya Epidemiyoloji ve Mikrobiyoloji Enstitüsü tarafından geliştirilen koronavirüs aşısının tescil edildiğini söylerken ‘‘Bildiğim kadarıyla, bu sabah dünyada bir ilk olarak yeni tip koronavirüse karşı geliştirilen aşı tescillendi. Aşının oldukça etkili olduğunu, kararlı bir bağışıklık oluşturduğunu biliyorum. Tekrarlıyorum, aşı gerekli tüm denemelerden geçti’’ dedi.
Aşının geliştirilme sürecini anlatan Putin’in konuşmasında dikkat çeken detay ise Putin’in kızı oldu. Antikor ve hücresel bağışıklık oluşturan aşıyı kızlarından birinin de yaptırdığını söyleyen Rusya lideri, ‘‘Kızım bu süreçte deneyin bir parçası olarak yer aldı. Aşılamadan sonra kızımın ateşi önce 38 dereceye çıktı. Ancak ertesi gün ateşinin 37 derecenin biraz altındaydı’’ sözleriyle iyileşme sürecini anlattı.
Putin aşının kızı üzerinde ne denli başarılı olduğuna dair ise şunları söyledi: “İkinci aşıdan sonra ateşi yine biraz yükseldi, daha sonra ise her şey ortadan kayboldu. Şimdi oldukça iyi hissediyor ve antikor seviyesi yüksek düzeyde.”
Koronavirüse karşı geliştirilen ilk aşı çalışmasını yapan ekibe teşekkür eden Putin, gelişmenin dünya için çok önemli bir adım olduğunu vurguladı.
Aşının adı: Sputnik-V
Rusya Doğrudan Yatırım Fonu Başkanı Kirill Dmitriev, aşının uluslararası piyasalardaki marka adını da açıkladı. Soğuk Savaş dönemine damga vuran, Sovyetler Birliği ve dünyanın ilk yapay uydusu Sputnik’e atıfla aşıya ‘‘Sputnik V’’ adı verilecek. “V”, İngilizce’de aşı anlamına gelen “vaccine” kelimesinin ilk harfi. Dmitriev, isim vermeden, 20 ülkeden bir milyon doz aşı siparişinin geldiğini de açıkladı.
Sputnik-V’ için ekim ayı işaret edildi
20 Temmuz’da Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov, Devlet Başkanı Putin de dahil Rus bürokratları ve iş insanlarını kapsayan seçkin bir gruba aşı yapıldığı iddiasını şu sözlerle yalanlamış ve herhangi bir aşı için zamana ihtiyaçları olduğunu vurgulamıştı: “Henüz tüm test aşamalarını tamamlayan tek bir aşı yok. Bu nedenle aşılama hakkında konuşmak için henüz erken. Aşı, öncelikle risk grubundaki kişilerin erişimine sunulacak zira onların aşıya herkesten daha fazla ihtiyacı var.”
Rusya Başbakanı Mihail Mişustin aşının çok yakında tescillenmesini umduğunu söylerken, Rusya Sağlık Bakanlığı aşının ihtiyaç sahiplerine ulaşması için ekim ayını işaret etmişti. Rusya Sağlık Bakanı Mihail Muraşko da aşılamanın ilk olarak sağlık çalışanları ve öğretmenlere yapılmasını teklif ettiğini açıklamıştı.
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
Haziranda denemeler başladı, ağustosta aşı bulundu
Koronavirüse karşı geliştirilecek aşı için adeta yarışa giren Çin ve Amerika Birleşik Devletleri’nin yanında adı son haftalarca sık sık duyulmaya başlayan Rusya, nisan ayında aşı ve ilaç çalışmalar için klinik deney sürelerini kısaltmış, sadece dünyadan değil, Rus yetkililerden de tepki toplamıştı.
Mayıs ayı itibarıyla insanlar üzerinde deney yapma iznini alan Gamaleya Epidemiyoloji ve Mikrobiyoloji Enstitüsü’nün adı da dünya basınında dikkat çekmeye başladı. Enstitü, insanlar üzerinde ilk deneyi 17 Haziran’da 76 gönüllüyle yaptı. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) ise Rusya Sağlık Bakanlığı’na bağlı Gamaleya Enstitüsü’nün yürüttüğü aşı deneylerinin hepsinin hâlâ birinci fazda olduğunu ve güven vermediğini açıklamıştı.
Rusya’daki Klinik Deney Örgütleri Birliği Başkanı Svetlana Zavidova da aşı sürecine tepkili isimlerden. Daha önce Gamaleya’daki deneylerin birinci ve ikinci fazlarda toplam 76 gönüllü ile yapılmasını eleştiren Zavidova, ‘‘Herkes kurallara uyarken neden Ruslar uymuyor? Bu tür süreçlerdeki kurallar esnek değildir ve kurallar çiğnenemez. Bu aşı, adeta Pandora’nın kutusu. İnsanlara onaylanmamış bir aşı yapıldığında neler olacağını dahi bilmiyoruz.”
140 klinik çalışmanın hiçbiri aşı için tarih veremiyor
Rusya’daki koronavirüs aşısının klinik denemeleri 18 Haziran’da başladı. Gamaleya Enstitüsü’nden yapılan açıklamaya göre, yaklaşık 100 gönüllünün katıldığı ve ikinci fazda olan aşı denemelerinde 38 kişi bağışıklık geliştirdi. Ancak eleştirilerin odağında konulardan biri, aşı denemelerinin hangi aşamada olduğu. Çünkü ekim ayında Gamaleya Enstitüsü’nde geçilmesi planlanan üçüncü faz, aşının 1600 kişi üzerinde denenmesini öngörüyor. Bu süreçten sonra işe aşının ‘‘endüstriyel üretimine’’ geçilecek. Ancak ABD’de süren benzer aşı çalışmalarında üçüncü fazdaki bir aşı denemesi ortalama 30 bin kişi üzerinde deneniyor.
Rusya koronavirüsten en ağır etkilenen ülkelerden. Vaka sayısının 900 bine yaklaştığı ülkede ölenlerin sayısı 15 bini geçti.
DSÖ’ye göre, dünyada halihazırda 140 aşı çalışması devam ediyor. DSÖ kriterlerine göre, üçüncü yani son fazda aşı binlerce insan üstünde deneniyor, güvenilirliği teyit ediliyor, olası yan etkileri ve aşının ne kadar etkili olduğu saptanabiliyor. Koronavirüse karşı aşı çalışmalarında en ilerideki isim Oxford Üniversitesi olarak görülüyor. Sonbaharda üçüncü faza geçmeye hazırlanan Oxford, henüz aşı için kesin bir tarih veremiyor. En olumlu senaryoya göre, 2021 yılının başında insanlar üzerinde denenmesi öngörülüyor. Bu nedenle Rusya’nın çalışmalarına özellikle Batı’da şüpheyle bakılıyor.
Dünyada koronavirüse karşı yürütülen aşı çalışmalarının fazları şöyle:
