İstanbul’un en görkemli tarihsel yapılarından Yerebatan Sarnıcı’nda restorasyon devam ediyor. İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB), sütunları ayakta tutan çürüyen gergilere acil müdahale edilmesi için 50 günü aşkın bir süredir Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bağlı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’ndan onay bekliyordu ancak kurul sarnıcın güçlendirme projesini reddetti.
Kamera-Kurgu: Sedat Elbasan
İstanbul Suriçi’nde Ayasofya’nın güneybatısında yer alan Yerebatan Sarnıcı’nda yıllardır yıpranan yapıların restorasyonu İBB tarafından yürütülüyor. Bizans İmparatoru I. Justinianus tarafından 527-565 yılları arasında yaptırılan yeraltı sarnıcı, Bazilika Sarnıcı olarak da anılıyor.
Sarnıçta defalarca restorasyon ve güçlendirme çalışması yapıldı. İBB de 2017 yılında bir restorasyon çalışması başlattı. 2019’da seçilen yeni yönetim de üç yıl önce başlayan bu restorasyonu devraldı. Çalışmalar kapsamında bir taraftan sütunlar güçlendirilirken bir taraftan da yeni bulgular ortaya çıktı. İBB Genel Sekreter Yardımcısı Mahir Polat da sosyal medya hesabından, 50 günü aşkın bir süre Koruma Kurulu’ndan yanıt beklendiğini ancak onay verilmediğini ve reddettiğini paylaştı.
Yanlış bir delici alet ile orijinal duvarları yıkılan Galata Kulesi’nde dahi üç gün sonra kurul onayı verilmişti. Galata Kulesi’ndeki restorasyonu Kültür ve Turizm Bakanlığı yürütürken Yerebatan Sarnıcı’ndaki restorasyonu İBB yapıyor.
“Mevcut hali, depreme dayanıklı değil”
İBB Kültür Varlıkları Daire Başkanı Oktay Özel, restorasyona ilişkin şu bilgileri verdi: “Restorasyon çalışmaları sırasında son derece titiz davranıyoruz, özel bir faaliyet yürütüyoruz. Yapılan her projenin Koruma Kurulu’na gönderilmesi gerekiyor. Biz de İBB olarak bunu yapıyoruz, hızla kurula başvuruyoruz. Burada son aşamada, sütunların üst bölgesinde gergilerin sürekliliği olmadığını tespit ettik. Bu son derece sıkıntılı bir durum. Bizanslı ve Romalı ustalar depreme karşı yatay gergileri kullanmışlar. Deprem sırasında belki bu gergiler boşa çıkacak. Bizim yapmak istediğimiz kolay, küçük bir uygulama. 1980’li yıllarda yanlış restorasyon uygulamalarıyla bu gergiler restore edilmiş. Beklediğimiz İstanbul depremine göre kontroller de yaptık. Bu şu demek oluyor, deprem sırasında gergiler yeterli yükü alamıyorlar ve yapıya yardımcı olamıyorlar. Bu sebeple güçlendirme projesini hazırladık.”
