Araştırmacı ve küratör Eda Yiğit “Prekaryanın Görünmeyen Özneleri: Pandemi Döneminde Sanatçılar” araştırmasını, Müzik Yorumcuları Meslek Birliği (MÜYORBİR) Genel Sekreteri Merve Eryürük de kurduğu muzikplatformu.com’u Medyascope’a anlattı.
Koronavirüs salgınıyla birlikte şartları gitgide daha da zorlaşan sanatçılar ve müzik emekçilerinin varlığı, çalışma koşulları, istihdamları ve haklarıyla ilgili resmi ve özel kurumlar tarafından hazırlanmış araştırmalar veya veriler bulunmuyor. Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın açıkladığı kültür sanat emekçilerine yönelik yardım paketlerine başvurmak için ise sanatçıların ve müzik emekçilerinin, mesleklerini kanıtlamaları şartı getirilmişti. Yardım başvurusunda yer alan bu madde tartışmalara yol açmış, bu alanda çalışan emekçilerin kayıt dışı ve güvencesiz çalıştıklarını gündeme getirmişti.
10 yıldır müzik endüstrisinde çalışan Müzik Yorumcuları Meslek Birliği (MÜYORBİR) Genel Sekreteri Merve Eryürük, “Müzik endüstrisinin herhangi bir envanter çalışması yok. Müzik adına ölçülebilecek hiçbir veriye ulaşamadım. Kendi merakımdan dolayı Türkiye müzik endüstrisinin envanterini çıkarmaya karar verdim, ilk veriyi de istihdam verisi olarak belirledim” dedi. Kişisel merakından yola çıkarak muzikplatformu.com’u kurduğunu anlatan Eryürük, “Müzik endüstrisinde çalışanlar ne yazık ki görünür değil. İnsanlar kayıt dışı çalışmak durumunda kalıyorlar. Mesela Kültür ve Turizm Bakanlığı salgın döneminde destek vermek istedi ve Türkiye’de bu sektöre çalışan kaç kişi vardır acaba dediğinde kendi elinde bir rakam yoktu” diye konuştu.
2020 yılında 150 sanatçıyla görüşerek “Prekaryanın Görünmeyen Özneleri: Pandemi Döneminde Sanatçılar” araştırmasını tamamlayan Eda Yiğit ise bu çalışmaya neden gerek duyduğunu şöyle anlattı: “Bağımsız bir araştırmacı olarak bu araştırmayı yapma ihtiyacı hissettim. Biraz da sanatçıların talepleriyle böyle bir çıktı ürünü oluştu diyebilirim. Kurumların, devletin, yerel yönetimlerin yapması gereken büyük araştırmalar olmalı. Bu araştırmalar bir şekilde kotarılamadığı için bizler gönüllü emekle bu işleri yapmak mecburiyetinde kalıyoruz.”
150 sanatçının katıldığı araştırmada öne çıkan tespitler şöyle:
- Katılanların yüzde 43’ü iki bin TL ve altı gelir grubunda yani açlık sınırı altında yaşıyor.
- Yüzde 31’inin sosyal güvencesi yok.
- Yüzde 58’inin herhangi bir mülkü bulunmuyor.
- Yüzde 64’ü ekonomik destek (ebeveyn, büyük ebeveyn, partner, diğer akraba, fon, burs) almak zorunda kalıyor.
- Yüzde 80’i başka işte çalışmak mecburiyeti taşıyor.
- Yüzde 13’ü haftalık 45 saat üzeri çalışmak zorunda.
- Yüzde 36’sının sanatçı atölyesi yok.
- Yüzde 83’ü bir galeri, kumpanya, müzik şirketi ya da yayınevi tarafından temsil edilmiyor.
Eda Yiğit’in “Prekaryanın Görünmeyen Özneleri: Pandemi Döneminde Sanatçılar” araştırmasının tamamı için tıklayınız.
Müzik Platformu sitesinde 1 Nisan 2021’de bir anket çalışması yürüten Merve Eryürük’ün 5 bin 752 kişinin katılım sağladığı anket çalışmasında ise şu sonuçlar öne çıktı:
- Ankete katılanların yüzde 69’unun herhangi bir sosyal güvencesi yok.
- Yüzde 87’sinin müzik dışı herhangi bir geliri bulunmuyor.
- Yüzde 69’u herhangi bir müzik kurumuna üye değil.
- Yüzde 84’ü bağımsız çalışıyor.
Türkiye müzik endüstrisinde tahmini olarak 100 bin kişinin çalıştığını öngördüğünü dile getiren Eryürük, “Şu an 5752 kişi ankete katıldı ancak gerçek sayıya ulaştığımızda da bahsettiğim sonuçların oranlarında çok büyük bir değişiklik olmayacak” diye ekledi. Eryürük’ün anketine katılmak için tıklayınız.
