Sheriff Tiraspol, UEFA Şampiyonlar Ligi’nde Real Madrid’i deplasmanda yenerek dikkatleri üzerine çekti. 1996 yılında Tiras Tiraspol ismi ile kurulan Moldova temsilcisinin geçmişi ise bir futbol kulübünden çok daha fazlasını içeriyor. Medyascope Spor Servisi’nden Kubilayhan Kavrazlı, Sheriff Tiraspol’un bilinmeyenlerini derledi.
Sheriff Tiraspol UEFA Şampiyonlar Ligi’ne nasıl geldi?
Sheriff Tiraspol, Avrupa’nın köklü kulüplerinden Kızılyıldız ve geçen sezon UEFA Avrupa Ligi’nde çeyrek final oynayan Dinamo Zagreb başta olmak üzere toplam dört takımı geçerek UEFA Şampiyonlar Ligi’ne yükseldi. Devler Ligi’ne adım atan ilk Moldova ekibi olmayı da başaran sarı-siyahlılar, yeni macerasına ise rüya gibi bir başlangıç yaptı. Real Madrid, Inter ve Shakhtar Donetsk ile D Grubu’nda yer alan Moldova temsilcisi, ilk maçında Shakhtar’ı evine puansız gönderdi. Sheriff Tiraspol, grubundaki ikinci maçında ise UEFA Şampiyonlar Ligi tarihinin en başarılı kulübü Real Madrid ile İspanya’da kozlarını paylaştı. Yury Vernydub’un öğrencileri, tarihi bir başarıya imza atarak rakibini 2-1 mağlup etti ve grubunda liderlik koltuğuna oturdu. Futbolseverlerin yeni yeni ismini duymaya başladığı Sheriff Tiraspol’ün 25 yıllık mazisi ise en az bu sezon aldığı galibiyetler kadar merak uyandırıcı…
Tanınmayan ülke: Transdinyester
Sheriff Tiraspol’un hikayesini anlayabilmek için Transdinyester’i tanımak gerekiyor. Sovyetler Birliği’nin 26 Aralık 1991 tarihinde dağılması, bölgede yer alan çeşitli etnik kökendeki insanların yeni devletler kurması ile sonuçlandı. Moldova da yeni kurulan devletlerden biriydi. Ancak Romanya ve Ukrayna arasında yer alan bu ülke, 1990 yılından bu yana sıcak çatışmaların merkezinde yer aldı. Bu durum, Moldova’nın bağımsızlık mücadelesini de sekteye uğrattı. 1 Mart 1992 tarihinde ise Moldova’nın Birleşmiş Milletler’e üye olması çatışmaların şiddetini ateşledi. Çünkü günümüzde Moldova ve Ukrayna sınırları arasında yer alan Transdinyester halkı da aynı dönemde bağımsızlığını ilan etmişti.
Moldova’nın Transdinyester’in bağımsızlığını kabul etmemesi üzerine 2 Mart ile 21 Temmuz 1992 tarihleri arasında kısa süreli bir savaş yaşandı. Transdinyester Savaşı olarak isimlendirilen bu savaşta Transdinyester Cumhuriyet Muhafızları ve Rusya tarafından desteklenen birlikler, Moldova güvenlik güçleri ile çatıştı. Bin 200’e yakın kişinin hayatını kaybetmesi ile sonuçlanan bu savaşın sonucunda ateşkes ilan edildi. Ancak Transdinyester, bir nebze de olsa amacına ulaşmayı başardı. Rusya’nın desteğini arkasına alan Transdinyester, Moldova’ya dahil olmadı ve tek taraflı olarak bağımsızlığını ilan etti. Moldova ise halen bu bölgeyi kendi toprağı olarak görmeye devam ediyor.
Hiçbir ülkenin bağımsızlığını tanımadığı bölge Transdinyester, günümüzde yaklaşık 500 bin kişiye ev sahipliği yapıyor. Sovyetler Birliği döneminden kalma orak-çekiçli bir bayrağı bulunan ülkenin hemen hemen her yerinde Sovyet izlerine rastlamak mümkün. O dönemden kalma büyük devlet binaları, Lenin ve Marx heykelleri ile donatılmış Transdinyester, sosyalist bir devlet anlayışı ile yönetiliyor ve kendine ait meclisi, ordusu ve polisi bulunuyor.
Rumence konuşan Moldova’nın aksine Rusça konuşan ve Rus alfabesi kullanan Transdinyester halkı, Rusya’ya da büyük bir sempati ile bakıyor. Bu durumun oluşmasındaki en büyük sebep ise Rusya Federasyonu’nundan alınan yardımlar. Rusya, Transdinyester’e askeri koruma vermesinin yanı sıra ekonomisi çok kötü durumda olan bu ülkeye her sene yaklaşık olarak 1 milyar dolarlık yardım fonu sağlıyor. Öte yandan bölgede yaşayan halk, ya bağımsızlıklarının tanınmasını ya da ülkelerinin Rusya’ya bağlanmasını talep ediyor.
Kaçak ürünlerin ticaretleri ön planda
30 senedir kendi kanunları ile yönetilen Transdinyester’in başkenti Tiraspol’ün ise Ukrayna ve Avrupa’nın en büyük ticari güçlerinden Odessa’ya ulaşımı çok kolay. Bu durum Tiraspol’ü yalnızca Transdinyester’in değil aynı zamanda Moldova’nın da en büyük şehirlerinden biri haline getiriyor. Çünkü Odessa ile Tiraspol arasında iddialara göre pek çok kaçak ürünün (sigara, alkol, petrol vs.) ticareti yapılıyor. Yapılan ticaret ise Transdinyester’in başkentinin bazı büyük oligarkların durağı haline gelmesine neden oldu.
Eski KGB subaylarının kulübü: Sheriff Tiraspol
Transdinyester bölgesinin takımı Sheriff Tiraspol’un temelleri, 1996 yılında atıldı. Kulüp, Tiras Tiraspol ismi ile aynı yıl içinde Moldova 3. Ligi’nde yer almaya başladı. Kulübün kaderi ise 4 Nisan 1997 tarihinde değişti. Eski KGB (Sovyetler Birliği’nin istihbarat servisi) subayları Viktor Gushan ve Ilya Kazmaly’nin sahibi olduğu Sheriff isimli devasa büyüklükteki şirket, Gushan önderliğinde Tiras Tiraspol’u satın aldı ve kulübün ismini Sheriff Tiraspol olarak değiştirdi. Şirket, Transdinyester bölgesini 1993 yılından bu yana esir almış durumda.
Dönemin Igor Smirnov hükümeti ile güçlü bir bağ kuran Sheriff, kısa süre içerisinde büyüdü ve sınırlarını belirlemek de bile zorlandı. Şirket, elde ettiği büyük kârı günümüzde satın aldıkları Tiraspol’a akıtmayı tercih ediyor. Sheriff; akaryakıt dağıtımı, televizyon yayıncılığı, süpermarket zinciri, inşaat, reklam ajansı, unlu mamuller gibi farklı sektörlerden irili ufaklı şirketleri de bünyesinde barındırıyor.
Viktor Gushan’ın liderliğindeki şirket, 1997 yılında futbol kulübü satın aldığı gibi 2000 yılında da Obnovlenie isimli kendi siyasi partisini kurdu. 2005 yılında ilk seçimlerini kazanan parti, 2020 yılının Kasım ayındaki seçimde ise meclisteki 33 koltuğun 29’unun sahibi oldu. Öte yandan siyaseti de avuçlarının arasına alan Sheriff’in futbol kulübü Sheriff Tiraspol, 2000 yılından bu yana Moldova Ligi’ni adeta tekeli haline getirdi.
Sheriff Tiraspol, Moldova Ligi’nde haksız rekabete neden oldu
Kısa süre içerisinde 1. Lige yükselen Sheriff Tiraspol, ilk kupasını 1998-1999 sezonunda Moldava Kupası’nı kazanarak elde etti. 2000 ile 2021 yılları arasında ise altısı üst üste olmak üzere 19 lig şampiyonluğu kazanan Sheriff, Moldova Ligi’nde adil olmayan bir rekabetin de öncüsü olmuş durumda. Kişi başına satın alma gücü paritesine göre Avrupa’nın en yoksul ülkesi olarak gösterilen Moldova’da, Sheriff haricinde sadece bir kulübün kendi tesisleri var. Ancak Sheriff Tiraspol için 2002 yılında tamamlanan kış koşullarına uygun tasarlanmış Sheriff Stadı, yaklaşık 200 milyon dolara mal oldu. Stadyumun içinde beş yıldızlı otel ve antrenman sahası da bulunuyor.
Medyascope'u destekle. Medyascope'a abone ol.
Medyascope’u senin desteğin ayakta tutuyor. Hiçbir patronun, siyasi çıkarın güdümünde değiliz; hangi haberi yapacağımıza biz karar veriyoruz. Tıklanma uğruna değil, kamu yararına çalışıyoruz. Bağımsız gazeteciliğin sürmesi, sitenin açık kalması ve herkesin doğru bilgiye erişebilmesi senin desteğinle mümkün.
2003 ve 2009 yıllarında Bağımsız Devletler Topluluğu Kupası’nı kazanarak, Moldova’da uluslararası bir şampiyonluk kazanan ilk takım olan Sheriff için yabancı sınırında da esnekliğe gidildi. Sheriff Tiraspol, böylelikle Brezilya ve Afrikalı oyuncular ile sözleşme imzalayan ilk Moldova kulübü oldu. Kulübün günümüzde ise 27 kişilik UEFA Şampiyonlar Ligi kadrosunun 17’sini yabancı futbolcular oluşturuyor.
Sheriff Tiraspol, Yuriy Vernydub yönetiminde tarih yazıyor
Sherif Tiraspol, UEFA Şampiyonlar Ligi’nin bu sezonki en büyük sürprizi oldu. Elemelerde adeta tarih yazan Sherif, Devler Ligi’nde oynadığı ilk iki maçı da kazanarak grubunda liderlik koltuğuna oturdu. Moldova temsilcisinin bu galibiyetlerinden biri Real Madrid deplasmanında geldi. Sheriff Tiraspol, böylelikle 2016/2017 sezonunda Leicester City’den bu yana UEFA Şampiyonlar Ligi’nde ilk iki maçını (turnuvaya ilk kez katılan takımlar arasında) kazanan ilk takım olarak tarihe geçti.
Aralık 2020’den bu yana Sheriff Tiraspol’u Yuriy Vernydub çalıştırıyor. Sheriff, Ukraynalı teknik direktör yönetiminde sadece iki maç kaybetti.
Oldukça mütevazı bir kadrosu olan Sherif Tiraspol’un en büyük yıldızı şüphesiz Adama Traore. 26 yaşındaki Malili futbolcu, bu sezon takımını adeta UEFA Şampiyonlar Ligi’ne taşıdı. Traore, oynadığı sekiz Avrupa maçında dört gol atıp bir asist yaptı. Malili futbolcu, Devler Ligi gruplarında takımının Shakhtar Donetsk’i 2-0 yendiği maçta da fileleri sarsmayı başardı.
Real Madrid maçında Sheriff Tiraspol’a galibiyeti getiren Sebastien Thill ise UEFA Şampiyonlar Ligi’nde gol atan ilk Lüksemburglu oyuncu olarak kayıtlara geçti.
10 milyon 38 bin euroluk değeri bulunan Sheriff Tiraspol’ün bugüne kadarki en pahalı transferi, 2012 yılında Skoda Xanthi’den 1 milyon euroya kadroya katılan Marko Markovski oldu.
Sherif Tiraspol, 12 bin 746 kişi kapasiteli Sheriff Stadı’nda maçlarını oynuyor.
Yazan: Kubilayhan Kavrazlı
Editör: Doğa Üründül
