İçişleri Bakanı Süleyman Soylu’nun İran’da bekleyen milyonlarca mülteci olduğu söylemesi üzerine Doğu Eroğlu ile birlikte Van’a gittik. Daha önceki haberlerimizde kaçak geçişler, insan kaçakçılığı ve geri itilme konularını haberleştirdik. Bu haberimizde ise 2019-2021 yılları arasında yaşanan ve Van Barosu Göç ve İltica Komisyonu’nun raporlarına yansıyan mülteci ölümlerini haberleştirdik.
Haber: Sema Kızılarslan – Doğu Eroğlu
2019’da karların erimesiyle 25 mültecinin cenazesi bulundu
Van Barosu Göç ve İltica Komisyonu’nun Türkiye-İran sınırında mülteci ölümlerine ilişkin raporuna göre, Van’ın Başkale ilçesinde 1 Nisan 2019 – 6 Mayıs 2019 arasında karların erimesiyle birlikte değişik zamanlarda toplam 25 mültecinin cenazesi tespit edildi. 24 kişinin donarak, bir kişinin ise ateşli silahla hayatını kaybettiği tespit edildi. Kimliği tespit edilebilen dört cenaze konsolosluklar aracılığıyla ülkelerine gönderildi.
Bölgenin iklim ve coğrafi koşulları nedeniyle cenazelerin aylarca kar altında kaldığı, bu nedenle bedensel bütünlüklerini korudukları ancak bazı cenazelerin vahşi hayvanların saldırısı sonucu beden bütünlüklerinin bozulduğu ve bu nedenle kimliklerinin tespit edilmesinin mümkün olmadığı belirtildi.
Minibüs ve tekne kazalarında 108 mülteci yaşamını yitirdi
Van Barosu Göç ve İltica Komisyonu’nun verilerine göre minibüs ve tekne kazalarında 108 mülteci yaşamını yitirdi.
- 26 Temmuz 2019’da Van’da mülteci taşıyan minibüsün şarampole devrilmesi sonucu 17 kişi hayatını kaybetti.
- 26 Aralık 2019’da mülteci taşıyan bir teknenin Van Gölü’nde batması sonucu yedi kişi hayatını kaybetti.
- 9 Şubat 2020’de 13 mülteci Çaldıran’da donarak yaşamını yitirdi. Dokuz kişinin cesedine karların erimesiyle ulaşılabildi.
- 13 Mart 2020’de Afganistan, Pakistan ve Suriye uyruklu mülteci oldukları değerlendirilen yedi ceset bulundu.
- 27 Haziran 2020’de Van Gölü’nde batan teknede bulunduğu belirtilen 100 mülteciden yedisinin cenazesine ulaşıldı.
Raporun yayımlandığı tarihte Van Gölü’nden çıkarılan cenaze sayısı 61 olarak kayıtlara geçti. Cenazelerin otopsi ve kimlik tespit işlemleri Van Adli Tıp Kurumu Şube Müdürlüğü’nce yürütüldü. İran, Afganistan ve Pakistan’da yaşayan ve yakınlarından haber alamayan ailelere sosyal medyadan veya doğrudan iletişim kuruldu. Van Barosu Göç ve İltica Komisyonu’na başvuran aileler, yakınlarının akıbeti ile ilgili yardım talep etti.
Dört Pakistanlı’nın kimlikleri tespit edildi ve aileleri bilgilendirildi. Hayatını kaybeden 61 mülteciden 34’ünün Afganistan uyruklu olduğu belirlendi. Üç cenazenin vücut bütünlükleri ileri derecede bozulduğu için kimlikleri tespit edilemedi. Hayatını kaybeden mültecilerin cenazeleri kimsesizler mezarlığına olay yeri belirtilerek ve numaralandırılarak defnedildi.
2021
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
Van Barosu Göç ve İltica Komisyonu tarafından 2021’de hazırlanan raporda ise şu tespitler yer aldı:
- Van sınırının İran tarafındaki göçmen kaçakçıları güzergâhı tarif ediyor ama mülteci ve göçmenler sınırı kendi başlarına geçiyor.
- Bazı durumlarda, anlaşmalı olunan göçmen kaçakçıları Türkiye tarafında onları karşılıyor. Bu durumda da Van Gölü ya da karayolu üzerinden ölüm riski barındıran göç yolculuğu devam ediyor.
- Göçmen ve mültecilerin büyük kısmı için Türkiye’de kolluk güçlerine yakalanmamak kritik önemde çünkü iltica sistemi geri gönderme üzerine kurulu. Bu da göçmenlerin ve kaçakçı grupların jandarma ve polis kontrolünün olmadığı sarp ve tehlikeli yolları tercih etmesine neden oluyor.
- Van’ın Gevaş ve Bitlis’in Tatvan ilçeleri arasındaki Balaban kontrol noktası oldukça sarp bir yerde ve onun etrafından geçmek pek mümkün değil. Yakalanmak istemeyen göçmen kaçakçıları Van Gölü’nü kullanıyor.
- Bu nedenle son yıllarda Van Gölü’nde batan tekne ve hayatını kaybeden göçmen sayısı giderek artıyor.
- Ölümler sadece Van Gölü’nde değil göç yolculuğunun başka aşamalarında da yaşanıyor.
- Özellikle kış aylarında kontrol noktalarından uzak bir biçimde sınır geçişi yapmak için göçmenler dağlardan ve sarp kayalıklardan geçiyor.
- Göçmenler aşırı soğuk, tipi ve yer yer çığ düşmeleri nedeniyle yaşamlarını yitiriyor.
- Donarak öldüğü tespit edilen cenazelerin çoğu doğa koşulları ve vahşi hayvanlar nedeniyle tanınmaz halde ve tıpkı denizden cenazeleri çıkarılan onlarca sığınmacı gibi kimsesizler mezarlığına defnediliyor.
- Kaçakçıların organize ettiği araçlarda da trafik kazası sonucu yine çok sayıda göçmen yaşamını yitirdi.
- Ölümler sadece Van Gölü’nde değil göç yolculuğunun başka aşamalarında da yaşanıyor.
- Özellikle kış aylarında kontrol noktalarından uzak bir biçimde sınır geçişi yapmak için göçmenler dağlardan ve sarp kayalıklardan geçiyorlar.
- Aşırı soğuk, tipi ve yer yer çığ düşmeleri nedeniyle yaşamlarını yitiriyorlar.
- Donarak öldüğü tespit edilen cenazelerin çoğu doğa koşulları ve vahşi hayvanlar nedeniyle tanınmaz halde ve tıpkı denizden cenazeleri çıkarılan onlarca sığınmacı gibi kimsesizler mezarlığına defnediliyor.
- Kaçakçıların organize ettiği araçlarda da trafik kazası sonucu yine çok sayıda göçmen yaşamını yitirdi.
- Yasal kalış sürelerinin dolması ya da zaten kaçak giriş yaptıkları için “düzensiz” göçmen durumunda bulunan sığınmacıların formel bir işte çalışması mümkün olmamaktadır.
- Yaşamak için temel besin ve diğer ihtiyaçlarını karşılamak zorunda olan sığınmacılar hiçbir hakları ve güvenceleri olmadan çeşitli işlerde çalıştırılmaktadır.
- Asgari ücretin çok altında ücret aldıkları için zaman zaman daha fazla tercih edilmektedir. Uzun süreli çalışma, düşük ücret, her an işten atılma, aşağılanma, hakaret, ücretini vermeme gibi uygulamalar sıradan çalışma düzeni haline gelmiş durumdadır.
- Özellikle çocuklar sanayi sitelerinde çırak olarak çok düşük ücretler karşılığında neredeyse köle olarak çalıştırılmaktadır.
