Sivil Alan Araştırmaları Derneği, öğrenci aktivizmine dair haberleri tarayıp analiz ettiği “Haberlerdeki Üniversite Medya Gözlem Raporu”nu ve sonuçlarını paylaştı.
“Haberlerdeki Üniversite Medya Gözlem Raporu”, 4 Ocak – 31 Mart 2021 tarihleri arasında A Haber, Akşam, Yeni Şafak, Takvim, Sabah ve Yeni Akit’te yayımlanan haberlerin söylem analizine tabi tutulduğu yedi ayrı başlıktan ve bir sonuç raporundan oluşuyor.
Rapor öğrencilerin, özellikle ana akım medyada nasıl temsil edildiğini, bu temsiliyetin nasıl sonuçlar doğurduğuna dikkat çekiyor.
Rapora göre incelenen metinlerin çok büyük bir kısmı, negatif tonda olan haberlerdeki baskın temanın “provokasyon” olduğu öne çıktı. Haberlerde sesi en çok duyulan aktör hükümet temsilcileri iken en çok öğrenciler hedef gösterildi, özellikle LGBTİ+ öğrencilere yönelik nefret söyleminin çok yaygın olduğu kanısına varıldı. Rapora göre, iktidarın ve kolluk kuvvetlerinin tüm söylem ve eylemleri sıklıkla meşrulaştırılırken öğrenciler sistematik bir şekilde kriminalize edilip ve düşmanlaştırıldı.
Gazeteci Beyza Kural’ın kaleme aldığı, Burak Özçetin’in danışmanlığını, Bora Akkızal’ın arşiv taramasını yaptığı raporu Sivil Alan Araştırmaları Derneği yayına hazırladı.
“Provokasyon, terör, suç, saygısızlık”
Raporun sonuçlarından öne çıkan noktalar şöyle:
- Haberlerin büyük bir çoğunluğu negatifti. Öğrencileri hedef göstermesi, nefret söylemine yer vermesi, talepleri görünmez kılması, suçlulaştırmanın baskın olması haberlerin negatif tanımlanmasına yol açan faktörler oldu.
- Haberlerdeki baskın temalar şunlardı: Provokasyon, terör, suç, dini değerlere saygısızlık, sapkınlık ve vandalizm.
- Haberlerde en çok hükümet temsilcilerinin sesi duyuldu. Öğrencilerin, sivil toplum kuruluşlarının, muhalif siyasetçilerin sesleri neredeyse hiç yoktu.
- Öğrenciler, seslerine yer verilen haberlerin hemen hemen tamamında hedef gösterildi.
- Muhalefet partileri temsilcileri, destekçiler, LGBTİ+’lar haberlerde hedef gösterilen diğer gruplar oldu.
- Haberlerde görülmeyen diğer şeyler ise öğrencilerin talepleri ve öğrencilere uygulanan polis şiddeti oldu. Şiddet haberlerinde gösterilen ve öne çıkarılan şey ise eylemci şiddeti oldu.
- LGBTİ+’lara yönelik haberlerde nefret söylemi yaygındı. Siyasetçilerin doğrudan alıntılanan sözleri nefret söylemine dayanak oluşturdu. Haberlere en çok taşınan ve nefret söylemi içeren söylemler İçişleri Bakanı Süleyman Soylu’ya aitti.
- LGBTİ+ bayrakları haberlerde değersizleştirilerek ve kriminalize edilerek yer aldı.
“İhlallere yer verilmedi”
- Gözaltına alınan veya tutuklanan öğrenciler en çok şüpheli ve provokatör olarak tanımlandı.
- Öğrencilerin gözaltına alınmaları ya da tutuklanmaları ile ilgili haberlerin büyük bölümünde “aslında öğrenci olmadıkları”, “terörle ilişkili oldukları” ithamları yaygındı. “Suçlama yöneltilen” ifadesi yerine “suçu işledikleri tespit edilen” kalıbı da sıkça kullanıldı.
- Öğrencilerin gözaltına alınırken ya da tutukluluk ve yargılama süreçlerinde karşılaştıkları çıplak arama, darp, eğitim hakkının engellenmesi gibi ihlallere haberlerde genelde yer verilmedi. Az sayıda yer verilen haberde ise bu ihlaller “yalanlandığı”, ”iftira olduğu” yorumlarıyla aktarıldı.
“Siyasetçilerin nefret söylemleri yaygınlaştırıldı”
- Siyasetçilerin sözleri haberlerde doğrudan alıntılandı, doğrulama yöntemleri kullanılmadan mutlak doğru olarak yansıtıldı.
- Siyasetçilerin ifadelerindeki nefret söylemlerine işaret edilmediği; aksine bu söylem yaygınlaştırıldı.
- Eylemlerde söylenen marşlar, atılan sloganlar, taşınan dövizler ile birlikte gökkuşağı bayrakları da “suç unsuru” tanımıyla haberlere taşındı.
- Eylemlere katılan öğrencilerin sözleri ve açıklamaları; haberlerin tamamında hedef gösterme, suçlulaştırma ya da nefret söylemi ile birlikte aktarıldı.
- Öğrencilerin açıklamaları “provokasyon” teması altında aktarılırken, LGBTİ+ öğrencilerin açıklamaları haberleştirilirken nefret söylemi üretildi. Öğrencilerin sözlerinin bağlamının nasıl aktarıldığı, sözlerin habere yansıtılmasındaki farkı ortaya koydu. Eylemlerin lehine ve aleyhine yapılan açıklamaların haberleştirilmesi de farklıydı.
“Polis şiddeti görülmedi”
Medyascope'un günlük e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her gün mail kutunuzda.
- Haberlerde kullanılan görsellerde öğrencilerin sözlerine yer verilse de haber başlıkları ile bu sözler kısılmaya çalışıldı.
- Görsellerde, öğrenciler ve polisler karşı karşıya konumlandırılırken öğrenciler saldırgan resmedildi, öğrencilere yönelik polis şiddetinin ise görünmezdi.
- LGBTİ+ bayraklarının görselde yer aldığında ise haber metinlerinde negatif söylem ve nefret söylemi sürdürüldü.
Raporun tamamına ulaşabilirsiniz.
