Özgür gazeteciliğe destek olun
Search
Close this search box.

“Beşli Çete”nin beş patronu hakkında her şey: Hayatları, Erdoğan’la ilişkileri, dönüm noktaları

Türkiye’nin en zenginleri arasındalar, iktidara yakınlar, dev ihaleler alıyorlar. Muhalefetin “Beşli Çete”si, iktidarın gözbebeği beş patron. AKP iktidarıyla katlanarak büyüyen şirketleri, hayatları, Erdoğan’la ilişkileri, dönüm noktaları.

Cengiz, Limak, Kalyon, Kolin ve Makyol. Ortak noktaları Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) ve Recep Tayyip Erdoğan’a yakınlıkları, 2010’lu yıllar boyunca Türkiye’nin en büyük ihalelerinin müdavimi olmaları ve yolsuzluk iddialarının merkezinde yer almaları. Beş şirket, İstanbul Havalimanı’ndan Çanakkale Köprüsü’ne, Kuzey Marmara Otoyolu’ndan elektrik dağıtım şirketlerine aldıkları çok sayıda yap-işlet-devret modelli dev ihaleler sonucu muhalif kesimler tarafından “Beşli Çete” olarak tanımlanıyor.

Mehmet Cengiz, Nihat Özdemir, Orhan Cemal Kalyoncu, Celal Koloğlu ve Adnan Çebi. Ortak noktaları Türkiye’nin en zengin 100 insanı arasında yer almalarının yanı sıra, 2013’te Fethullahçı polis ve yargı mensuplarınca organize edilen 17-25 Aralık soruşturmalarında geçen ATV-Sabah grubunu satın almak için Recep Tayyip Erdoğan’ın isteğiyle oluşturulduğu iddia edilen para havuzuna katkıda bulunmaları, aralarında ve hükümet yetkilileriyle geçtiği iddia edilen ve internette paylaşılan ses kayıtlarında yer almaları ve 25 Aralık 2013’teki ikinci yolsuzluk operasyonunda gözaltına alınmak istenen 41 kişi arasında bulunmaları.  

Muhalefetin “Beşli Çete”si, iktidarın gözbebeği beş patron hakkında bilinenler

Mehmet Cengiz

1958’de Rize’de doğan Mehmet Cengiz, 1980’de atıldığı iş hayatının 42. yılında onlarca şirketin sahibi, iktidara en yakın iş insanlarından biri ve muhalefetin eleştiri oklarının hedefi durumunda. Bir yandan kızının nikâh şahitliğini Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın yaptığı, on binlerce çalışanı olan bir iş insanı, diğer yandan yaptığı açıklamalar, projelerindeki usulsüzlükler, şirketlerinin aldığı kamu ihaleleri ve hazine garantileri ile “Beşli Çete”nin en dikkat çeken ismi, muhalif kesimler için adeta bir nefret objesi. 

Bugün limanlardan otellere, otoyollardan madenlere, mega projelerden yurtdışı faaliyetlere uzanan devasa bir sermayenin başında bulunan Cengiz, AKP iktidarının simge isimlerinden biri haline geldi.

Dönüm noktası: Hemşehrisi iktidarda 

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın hemşehrisi Mehmet Cengiz, 1980’de kardeşi Ekrem Cengiz ile birlikte kurduğu Cengiz İnşaat ile altyapı çalışmalarıyla başladığı iş hayatı serüvenine, 1990’larda turizm sektörüne atılarak devam etti. Anavatan Partisi’ne (ANAP) yakınlığı ile bilindiği bu dönemde Antalya’da açtığı La Jardin Resort ve Sungate Port Royal (2007’de 450 milyon dolara sattı) gibi lüks otellerin yanı sıra Çamlıhemşin-Ayder Ilıcası Yolu, İzmir şehiriçi telefon şebekesi gibi yerel projelere imza atan Cengiz’in şöhreti, AKP’nin iktidara gelişiyle devletten aldığı teşvikler ve servetiyle birlikte artmaya başlayacak, sahibi olduğu Cengiz Holding, 2010’lu yıllara gelindiğinde Türkiye’nin en büyük proje ve ihalelerinin vazgeçilmezi olacaktı.

Altın yıllar başlıyor: Özelleştirmelerin gözdesi

Cengiz, AKP iktidarıyla başlayan özelleştirme furyasının öne çıkan isimlerinden oldu. 2004’te ETİ Bakır’ın Küre ve Samsun’daki işletmelerini, 2005’te Konya’daki ETİ Alüminyum’u, 2006’da ETİ Bakır’ın Murgul işletmesini, 2007’de ETİ’nin Hasköy tesislerini, 2011’de ETİ Bakır’ın Mardin-Mazıdağı’ndaki fosfat tesislerini satın aldı. 2007’de doğalgaz dağıtım şirketleri Samgaz (Samsun) ve Selçukgaz’ı kurdu. 2003’te Alanya Yat Limanı’nı, 2004’te Ereğli Limanı’nı, 2005’te de Sungate Port Royal Hotel Yat Limanı ve Giresun Limanı’nı inşa etti. 

Türkiye’nin en zenginlerinden

AKP iktidarıyla açılan yolu, onu Türkiye’nin en zenginleri arasına girecek kadar ileriye götürdü. Forbes dergisinin 2009’da açıkladığı “Türkiye’nin en zenginleri” listesinde 450 milyon dolar serveti olduğu iddia edildi ve 100 kişilik listede 46. sırada yer aldı.

Erdoğan’ın dibinde

Cengiz’in Erdoğan ile olan yakınlığı yıllar geçtikçe arttı. Kızı Hülya Cengiz, 2011 yılında iş insanı Ali Uğur Ateş’in oğlu Burak Ateş ile Çırağan Sarayı’nda yapılan nikâhla evlenirken nikâhı dönemin İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Topbaş kıyıyor, şahitliğini ise dönemin başbakanı Recep Tayyip Erdoğan yapıyordu. 2012’de ise Konya’da dağıtılan Ekonomi Ödülleri’nde ETİ Alüminyum’a verilen “En çok istihdam oluşturan firma” ödülünü, firmanın sahibi olarak Mehmet Cengiz, Erdoğan’ın elinden alıyordu.

 

“Bu milletin a… koyacağız”

– “Bu milletin a… koyacağız sen merak etme.”

– “İnşallah, inşallah.”

2014’ün ilk aylarında internette yayınlanan, Mehmet Cengiz ile Kolin Holding Yönetim Kurulu Başkanı Celal Koloğlu arasında geçtiği iddia edilen konuşmaya dair ses kaydının sonundaki bu diyalog, Cengiz için bir dönüm noktası oldu. Bu tarihten sonra muhalif kesimlerin hedefi haline geldi, giriştiği her iş mercek altına alınmaya başlandı. Aynı dönemde gerçekleşen 17-25 Aralık yolsuzluk soruşturmalarının ikinci ayağında, dönemin savcısı Muammer Akkaş tarafından gözaltına alınmak istenen 41 kişiden biriydi. Akkaş’ın soruşturmadan alınmasının ardından görevlendirilen dört savcı, şüphelileri gözaltı yerine davetiye usulü ile ifadeye çağırmış, Mehmet Cengiz de 11 Şubat 2014’te İstanbul Adalet Sarayı’nda verdiği bir saatlik ifadenin ardından adliyeden ayrılmıştı.

 

O cümlelere baktığımızda elbette çok da hoşuma giden şeyler değil. Bunu hazırlayan önyargılı kişilerin bile fezlekede ‘rakip firmaları kastetmektedir’ dedikleri bir konuşmayı diğerine ekleyerek, millete yönelik bir hakaret olarak sunmaları şahsımı kamuoyu önünde itibarsızlaştırma, hedef gösterme faaliyetinin bir parçasıdır.

Mehmet Cengiz 17 Şubat 2014’te Star gazetesine verdiği röportajda, ses kayıtlarına dair bu ifadeleri kullandı.

Sabah ve ATV için “para havuzu”

Ses kayıtlarında yer alan bir diğer iddia ise 2013’te Sabah gazetesi ve ATV’nin satışı için Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın isteğiyle bazı iş insanlarının bir “para havuzu” oluşturduğuydu. Mehmet Cengiz’in de bu havuza 100 milyon dolar koyduğu iddia ediliyordu. Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) lideri Kemal Kılıçdaroğlu, partisinin 5 Şubat 2014’teki grup toplantısında konuyla ilgili olarak şunları söyledi: 

“Görüşmenin konusunu öğreniyorlar, Sabah, ATV işini halledecekler. Sahibi kim? Çalık ama Çalık yok, kâğıt üstünde Çalık. Olayı bir şekliyle yönlendirmek isteyen kim? Recep Tayyip Erdoğan. Gazetelerin patronu o. Çağırıyor bunları ‘Çalık zor durumda, bir şey yapmamız lazım.’ Oturuyorlar, ‘Biz bu işi nasıl çözeriz, buraya parayı nasıl aktarırız?’ ve karar veriyorlar, ‘Bir grup müteahhide salma salacağız. Onlardan para alacağız, parayı aktaracağız, yeni bir şirket kuracağız, gazeteyi, televizyonu da o yeni şirketin içine koyacağız ve böylece bu işi çözeceğiz’ diyorlar. İyi de bu para havuzunu kim idare edecek? O da bulunuyor, Binali Yıldırım… Milyon Ali devreye giriyor. Herkesten 10-20 bin değil milyonlar istiyor. Bakın, fezleke bu. Mehmet Cengiz, Celal Koloğlu, Nihat Özdemir, ‘100’er milyon dolar veririm’ diyor. İbrahim Çeçen de, ‘100 milyon dolar veririm ama eğer üçüncü havaalanı ihalesine dahil ederseniz 100 milyon doları 150 milyon dolara çıkarırım’ diyor. Sekiz iş adamından toplanan para 630 milyon dolar arkadaşlar.”

Sabah ve ATV, 2014’te Kalyon İnşaat’tan Ömer Faruk Kalyoncu’nun sahibi olduğu, İstanbul Ticaret Odası’na kaydı 23 Ağustos 2013’te yapılan Zirve Holding’e geçmişti.

2010’lu yıllar: Muhalefetin “beşli çete”si, iktidarın gözbebeği

Cengiz Holding, 2010’lu yıllarda Limak Holding, Kalyon Holding, Kolin Holding ve Makyol Holding ile birlikte oluşturduğu ortak girişimler ile aldığı ihalelerle, Türkiye’nin en büyük ve en tartışmalı şirketlerinden biri haline geldi. Şirket, yap-işlet-devret modeli ile aldığı projeler, sözleşmelerle hazine garantisi altına aldığı gelirler, inşaatlardaki iş güvenliği ve çalışma koşullarının yetersizliği, projelerle çevreye verdiği zararlar gibi konularla sık sık gündeme geldi.

Dev projeler dönemi

Bu dönemde Cengiz Holding, cumhuriyet tarihinin en büyük yatırımlarından biri olarak bilinen İstanbul Havalimanı projesine, Mapa Holding, Limak Holding, Kolin Holding ve Kalyon Holding ile kurduğu ortak girişim grubuyla dahil oldu. 2013’teki ihaleyi 22.152 milyar euroluk teklifle kazanan grupta Cengiz Holding’in ortaklık payı yüzde 25’ti. Yap-işlet-devret modelli projelerden biri olan Kuzey Marmara Otoyolu’nun 169 kilometre uzunluğundaki Kurtköy-Akyazı kesimini 4 Mayıs 2016 tarihindeki ihale ile Limak-Cengiz İnşaat Ortak Girişim Grubu kazandı. Holding aynı dönemde elektrik dağıtımı sektöründeki işlerini de büyüttü. Boğaziçi Elektrik Dağıtım Anonim Şirketi (BEDAŞ), 2012’de açılan ihaleyle 1 milyar 960 milyon dolara Cengiz-Kolin-Limak ortaklığına satıldı. 2017 yılında ihalesi yapılan 1 milyar 78 milyon lira maliyetli Rize-Artvin Havalimanı inşaatını da Cengiz İnşaat ve ASL İnşaat birlikte üstlendi.

Şirketin son yıllarda aldığı kamu ihaleleri listesi hayli uzun: 

  • İstanbul Taksim-4. Levent Metrosu: 2 milyar TL 
  • İyidere Lojistik Limanı: 1 milyar 719 milyon TL 
  • Limak, Çanakkale, Yalova, Balıkesir, Bursa Uludağ Elektrik Dağıtımı: 1 milyar 457 milyon TL 
  • Antalya, Burdur, Isparta Akdeniz Elektrik Dağıtım: 1 milyar 10 milyon TL 
  • Ankara-İstanbul Hızlı Tren 2. Etap: 1 milyar TL 
  • Trabzon-Aşkale Yolu Zigana İkmal İnşaatı: 953 milyon 203 bin TL 11 
  • Trabzon Atasu Barajı: 874 milyon TL
  • Şile-Ağva Yolu: 527 milyon 40 bin TL 
  • Artvin Yusufeli Barajı: 486 milyon 80 bin TL 
  • Trabzon Aşkale Yolu: 484 milyon 50 bin TL 
  • Seydişehir ETİ Aluminyum/Oymapınar HES: 417 milyon 85 bin TL 
  • Sivas, Tokat, Yozgat Çamlıbel Elektrik Dağıtım: 400 milyon 70 bin TL 
  • Ordu-Giresun Havalimanı: 300 milyon TL 
  • Bingöl Genç Yolu: 72 milyon 80 bin TL 
  • İstanbul Maltepe Dolgu: 65 milyon TL 
  • Maçka-Karahava yolu: 596 milyon 978 bin TL 
  • Ankara-İstanbul hızlı tren T26 tüneli: 456 milyon 506 bin TL 
  • Gayrettepe-İstanbul Metrosu: 4 milyar 845 milyon TL 
  • Gebze-Halkalı Banliyo Hattı: 8.3 milyon TL 
  • Ankara-Sivas Demiryolu Projesi: 13 milyar TL 
  • Bandırma-Bursa-Ayazma Demiryolu: 9 milyar 449 milyon TL 
  • Yerköy-Yozgat-Sivas Demiryolu: 263 milyon TL 
  • Yusufeli Barajı ve HES: 486.8 milyon TL 
  • Urfa Ilısu Barajı ve HES: 4 milyar 851 milyon TL 
  • Zigana Tüneli: 446 milyon 297 bin TL 
  • Ovit Tüneli: 1.5 milyar TL 
  • Ilgaz Tüneli: 572 milyon TL 
  • Ereğli Limanı: 40 milyon TL 
  • Hüseyin Avni Paşa Korusu: 31.7 milyon TL 
  • Atasu Barajı ve HES : 400 milyon TL 
  • Gümüşhane Çevre yolu 
  • Çamlıca Tüneli
  • Gözeler Regülatörü 
  • Aşağı Kaleköy Barajı ve HES 
  • Beyhan Barajı ve HES 
  • Köprü Barajı ve HES 
  • Beyhan 2 Barajı ve HES 12 
  • Ankara-İstanbul Hızlı Tren Hattı
  • Ankara-İzmir hızlı tren Eşme-Salihli kesimi 
  • Ayder Ilıcası Yolu 
  • Alanya Yat Limanı 
  • Hopa Limanı  

47 milyon lira vergi

Cengiz İnşaat, Türkiye’nin en büyük ihalelerini aldığı yıllarda vergi rekortmenleri listesine, 2013’te ödediği 47 milyon 197 bin TL’lik kurumlar vergisi ile girdi ve listede 49. sırada yer aldı. Cengiz Holding’e ait şirketlerden Cengiz Enerji Sanayi ve Ticaret AŞ. ise İSO Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu listesinde 2014 ve 2015 yılları arasında büyük bir sıçrama yaparak 488. sıradan 165. sıraya yükseldi. 

Babasının cenazesinde tanıdık yüzler

Mehmet Cengiz’in babası Şaban Cengiz 2014 yılında hayatını kaybetti. Cenazesine eski başbakanlardan Mesut Yılmaz, kardeşi Turgut Yılmaz, AKP Milletvekili Mustafa Şentop, dönemin başbakanı Recep Tayyip Erdoğan’ın kardeşi Mustafa Erdoğan, teknik direktör Şenol Güneş, iş insanları Şadan Kalkavan, Turgay Ciner, Abdurrahim Albayrak, Erdoğan Demirören gibi isimler katıldı. 

Panama Belgeleri’nden çıktı, gazeteye hakaretler yağdırdı

Off-shore hesapları üzerinden “vergi cenneti” olarak bilinen bölgelerde vergiden kaçınan şirket ve isimleri gösteren Panama Belgeleri’ne göre Mehmet Cengiz, altı off-shore şirket kurdu. Cumhuriyet’ten Pelin Ünker’in haberine göre Cengiz, Akkuyu Nükleer Güç Santrali’nden hisse almak için Britanya Virjin Adaları merkezli bir şirketle 15 milyon dolarlık gizli bir anlaşma da yaptı. Cumhuriyet gazetesi, 24 Haziran 2016’da yayınladığı haberinde ise Mehmet Cengiz’in gazeteyi aradığını ve hakaretler ettiğini aktardı.

Cumhuriyet gazetesi muhabirine 1 milyon liralık dava açtı

Cengiz 2019 yılında, sahibi olduğu Üsküdar’daki Hüseyin Avni Paşa Köşkü’nün içinde  bulunduğu tarihi Hüseyin Avni Paşa Korusu’nda inşa edilen yapılar ile ilgili Cumhuriyet gazetesinden Hazal Ocak’ın yaptığı “Boğaz manzaralı lüks müştemilat!” haberi sebebiyle, Cumhuriyet Gazetesi Sorumlu Yazı işleri Müdürü Alev Şahin ve muhabir Hazal Ocak’a 1 milyon lira tazminat talebiyle dava açtı. Korudaki hukuksuz yapılaşmayı aktaran haberle ilgili dava, 2021 yılında mahkeme kararıyla düştü.

2019 yılında boşandığı eşi, zina ve psikolojik şiddetle suçladı

Fatma Cengiz, şiddetli geçimsizlik ve zina nedeniyle açtığı boşanma davasında Mehmet Cengiz’in Y.Y. isimli kadınla evlilik dışı ilişkisinden olan çocuğu nüfusuna geçirdiğini belirtirken aylık 750 bin TL tedbir nafakasının yanı sıra 250 milyon TL maddi, 150 milyon TL manevi olmak üzere 400 milyon TL tazminat talep etti. İstanbul Anadolu Aile Mahkemesi’ne avukatları Kezban Hatemi ve Nezihe Hıdıroğlu aracılığı ile dilekçe veren Fatma Cengiz, evlilik dışı ilişki yaşadığı kadın ile birlikte sık sık yurtdışına özel uçağıyla seyahat ettiğini söylediği Mehmet Cengiz’in zina nedeniyle ağır kusurlu olduğunu ve uyguladığı psikolojik şiddete çocuklarının da tanık olduğunu belirtti.

Pandora’dan da çıktı

2021’de Uluslararası Araştırmacı Gazeteciler Konsorsiyumu (ICIJ) tarafından 117 ülkede 650 gazetecinin çabasıyla dünya kamuoyunun bilgisine sunulan Pandora Belgeleri’ni, Türkiye’de Deutsche Welle’den Pelin Ünker ile Serdar Vardar haberleştirdi. Belgelere göre Mehmet Cengiz, vergiden kaçınmak için Britanya Virjin Adaları (BVI) merkezli MEFA Cengiz Limited şirketini kurdu. İsmini gizli tutmak için de şirketin kuruluşunda vekil hissedar ve direktörler kullandı.

Nihat Özdemir

1950’de Diyarbakır’da doğan Nihat Özdemir, Ankara Devlet Mühendislik Mimarlık Akademisi’nden (şimdiki adı Gazi Üniversitesi Mühendislik Fakültesi) makine yüksek mühendisi olarak mezun olduktan sonra 26 yaşında okul arkadaşı Sezai Bacaksız ile Lider Makina şirketini kurdu. Zamanla dev bir müteahhitlik firmasına dönüşen şirket bugün dokuz sektör ve 14 ülkede faaliyet gösteren, 50 bin çalışanı olan Limak Holding olarak Türkiye’nin en büyük şirketlerinden biri, Özdemir ise “Türkiye’nin en zenginleri” arasında 2.3 milyar dolarlık servetiyle sekizinci sırada. 

Botaş ihalelerinde yolsuzluk iddiaları

Adı, şirketini dev bir holdinge dönüştürdüğü 2000’li yıllarda sıkça gündeme geldi. 2007’de Botaş ihalelerinde yolsuzluk iddiaları üzerine başlatılan “Mavi Hat” operasyonu kapsamında gözaltına alındı. “Örgüt üyesi olmak” suçundan bir yıldan üç yıla kadar, “rüşvet vermek” suçundan dört yıldan 12 yıla kadar, “ihaleye fesat karıştırmak” suçundan beş yıldan 10 yıla kadar hapis cezası istemiyle yargılandığı davadan 2013 yılında beraat etti. Aynı davada ortağı Sezai Bacaksız, ihaleye fesat karıştırmak ve rüşvet suçlarından dokuz yıl iki ay hapis cezası aldı. Özdemir, gözaltı süreciyle ilgili daha sonra yaptığı açıklamada şunları söyledi: 

Kaldığım 30 saatin bundan sonraki hayatıma yön verme yönünden çok katkısı oldu. Artık daha dikkatli davranıyorum. O olay, insan ilişkilerim, iş hayatım, telefonla konuştuğum insanlar dahil olmak üzere bütün hayat düşüncemi değiştirdi. Telefonum 24 saat açıktı. Arayan herkesle konuşuyordum. Şimdi ben istediğimle konuşuyorum. Bu olaydan sonra anladım ki cep telefonlarında karşı tarafın ne konuştuğunu kontrol edemiyorsunuz.

25 Aralık operasyonunda gözaltı l

11 ayda cemaat gelecek, Fenerbahçe’yi ele geçirecek gibi en ufak hareket, ima görmedik. Başbakanımız da bu konuya uçakta cevap vermiştir. Onun için bu konuları kapatalım. Çünkü benim 20 milyon taraftarım varsa bu 20 milyon taraftarımın 2-2.5 milyonu da cemaat mensubu arkadaşlarımızdır. Onlar da Fenerbahçemizin başarılı olması için benim kadar iyi niyetli olarak onlar da dua etmişlerdir.”

2012’de Fethullah Gülen Cemaati ile ilgili yaptığı bu açıklamadan bir yıl sonra, 25 Aralık 2013’te Fethullahçı polis ve yargı üyelerinin organize ettiği yolsuzluk operasyonunda gözaltı listesinde yer aldı. Listedeki 41 kişi hakkındaki yakalama kararı 16 Ocak 2014’te kaldırıldı. Özdemir, 18 Şubat 2014’te konuyla ilgili olarak ifade verdi. Bu dönemde internette yayınlanan ses kayıtlarında Sabah-ATV grubunun satın alımı için Recep Tayyip Erdoğan’ın isteğiyle iş insanlarından oluşturulan para havuzunda yer aldığı iddia edildi. Daha sonra konuyla ilgili olarak gazeteci İsmail Küçükkaya’ya şöyle konuştu:

İsmail Küçükkaya: “Sabah ve ATV’yi satın aldınız mı?

Nihat Özdemir: “Hayır doğru değil.”

İsmail Küçükkaya: “Sabah ve ATV’nin yeni patronuna 100 milyon dolar verdiniz mi?”

Nihat Özdemir: “Evet verdim. Ama borç verdim.”

İsmail Küçükkaya: “Nasıl ispatlayacaksınız?” 

Nihat Özdemir: “Her şeyi legal, her şeyi temiz yaptık. Ve karşılığında hisselerini aldım.”

İsmail Küçükkaya: “Sabah-ATV hissesi mi aldınız?

Nihat Özdemir: Hayır başka bir inşaattaki hisseleri aldık.”

Oğlu ve gelini gözaltına alındı 

Oğlu Batuhan Özdemir ve eşi Aslı Özdemir, yargılandığı FETÖ davasında ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına çarptırılan, daha sonra beraatına ve tahliyesine karar verilen, ardından tekrar yakalama kararı çıkarılan eski Korgeneral Metin İydil’e yardım ve yataklık yaptıkları gerekçesi ve kaçmasına yardım edebilecekleri şüphesiyle 16 Ocak 2020’de gözaltına alındı. Çift aynı gün serbest bırakıldı.

TFF başkanlığı

1 Haziran 2019’da tek aday olarak girdiği seçimi kazanarak Türkiye Futbol Federasyonu (TFF) Başkanı olan Özdemir, 2 yıl 10 ay sürdürdüğü görevinden bugün (4 Nisan) istifa ettiğini duyurdu.

Limak Holding

1976’da “Lider Makina” olarak kurulan şirkete, 1981’de Limsan İnşaat eklendi. Çeşitli altyapı projelerine imza atılan 1980’li yılların ardından şirket, 1995 yılında Limak Arcadia Hotel ile turizm sektörüne, 1997 yılında Limak Enerji ile enerji sektörüne, 2000 yılında Siirt Kurtalan Çimento ile çimento sektörüne girdi. Özdemir, çimento sektörüne girişiyle ilgili olarak “Limak olarak bizim için en önemli dönüm noktası, 2000 yılında çimento sektörüne girmemiz oldu. Burada özelleştirmeleri çok iyi değerlendirdik” açıklamasında bulundu. Limak, 2000’de holding haline geldi.

2000’li yıllar: Özelleştirmelerden Yap-İşlet-Devret’e

Limak Holding, AKP iktidarının ilk yılında Nurol, Özaltın ve Tütsab konsorsiyumu ile oluşturduğu MEY İçki’yle Tekel’in alkollü içkiler bölümünü, 17 fabrikası ile birlikte 292 milyon dolara satın aldı. Şirket, Mey İçki’nin yüzde 92’lik hissesini üç yıl sonra, 2006’da ABD’li Texas Pasific Group’a 810 milyon dolara sattı. 2011’de ise Diaego adlı İngiliz şirketi, Mey İçki’yi 2.2 milyar dolara satın aldı.

2008’de Limak-GMR Malaysia Airports konsorsiyumu, İstanbul Sabiha Gökçen Uluslararası Havalimanı’nı devraldı. Grup, havalimanının dış hatlar terminalini 20 yıl süreyle işletmek için KDV dahil 2 milyar 279 milyon euro teklif verdi. Holding, 2010’da Uludağ Elektrik Dağıtım ve Çamlıbel Elektrik Dağıtım’ı Cengiz-Limak-Kolin (CLK) ortaklığı ile satın alarak elektrik dağıtım sektörüne de girdi. Ortaklık, 2012’de yapılan özelleştirme ihaleleriyle Akdeniz ve Boğaziçi Elektrik şirketlerini de satın aldı.

2011’de İskenderun Limanı’nın 36 yıllık işletme hakkını alan Limak, 2013’te Yap-İşlet-Devret modeliyle yapılan yeni İstanbul Havalimanı’nın ihalesini 22 milyar euro teklifle kazanan Cengiz-Kolin-Limak-MAPA-Kalyon Ortak Girişim Grubu’nda yer aldı. Ardından 2017’de 1915 Çanakkale Köprüsü ve Malkara-Çanakkale Otoyolu Projesi’ni, Daelim (Kore) – Limak – SK (Kore) – Yapı Merkezi ortak girişim grubuyla verdiği 10 milyar 354 milyon liralık teklifle kazandı.

İnşaat imparatorluğu

Limak Holding’in yurtiçi ve yurtdışında onlarca inşaat projesi bulunuyor:

Oteller zinciri

Limak, 1995’te girdiği turizm sektöründe 2000’li yıllarda açtığı otellerle bir zincir haline geldi. Şirketin bugün sahip olduğu otellerin bazıları şöyle:

Orhan Cemal Kalyoncu 

1960’ta Bitlis-Tatvan’da doğan Orhan Cemal Kalyoncu, 1974 kurulan Kalyon Holding’in 2008’den bu yana yönetim kurulu başkanı, Türkiye’nin en zengin iş insanlarından biri ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın aile dostu. Aile şirketi Kalyon Holding, son yıllarda devletten aldığı ihalelerle hızla büyürken, Cemal Kalyoncu, Erdoğan’a her zaman yakın oldu. 

Oğlunun nikâh şahidi Erdoğan 

2014 yılında oğlu Mehmet Kalyoncu’nun düğününde nikâh şahidi Erdoğan’dı. 

Zirve Holding’in sahibi

Kalyon Grubu’nun sahibi olduğu Zirve Holding, 2013’te işadamlarından toplanan paralarla havuz oluşturularak alındığı iddia edilen Sabah ve ATV’nin sahibi. Cemal Kalyoncu, 25 Aralık 2013’teki yolsuzluk operasyonunda gözaltına alınmak istenen 41 kişiden biriydi. Operasyonda malvarlıklarına tedbir koyulan yedi iş insanı arasındaydı. Bu karar 14 Ocak 2014’te bozuldu. Kalyoncu konuyla ilgili olarak 14 Şubat 2014’te ifade verdi.

Bu dönemde internette yayınlanan ses kayıtlarında, 2013’teki Gezi Parkı olayları sırasında dönemin İçişleri Bakanı Muammer Güler ile arasında geçtiği iddia edilen bir konuşma da vardı. Konuşmada Kalyoncu’nun “Bu işi Kadir abi (Dönemin İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Topbaş) yönetemedi. İlk gün bir açıklama yapsaydı, ‘Burada yapılan kaldırımdır, AVM MVM yok’ deseydi. Yok bir şey demiyorlar” ifadelerini kullandığı iddia edildi. 

Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Nihat Özdemir, Yıldırım Demirören ve Orhan Cemal Kalyoncu, Kemer Country Golf Kulübü’ndeki bir golf turnuvasında (2018).

Kalyon Holding

Orhan Cemal Kalyoncu yönetimindeki Kalyon Holding, AKP iktidarı süresince pek çok devlet ihalesi aldı. Bunlar arasında 2007’de Ba­kır­köy Ad­li­ye Sarayı, 2008’de metrobüs, 2012’de İstanbul Havalimanı ve Taksim Meydanı yayalaştırma projesi, 2013’te Me­ci­di­ye­köy – Mah­mut­bey metro hattı, Ak­de­niz Ge­çi­şi Bo­ru Hat­tı İn­şa­atı, Başakşehir Stadyumu inşaatı ve 2016’da Kuzey Marmara Otoyolu’nun Kınalı-Odayeri kesimi gibi büyük ihaleler de vardı.

Kalyon Holding’in son yıllarda devletten aldığı diğer ihaleler şöyle: 

  • İstanbul Havalimanı: 58 milyar 890 milyon TL
  • Mersin–Adana-Osmaniye- Gaziantep Yüksek Standartlı Demiryolu İnşaatı ile Elektromanyetik Sistemlerinin Temini: 6 milyar 953 milyon 303 bin TL 
  • KKTC Deniz Geçişi İsale Hattı: 483 milyon TL 
  • İzmit Kandıra Bölünmüş Yolu: 629 milyon TL 
  • Kuzey Marmara Otoyolu: 13 milyar 600 milyon TL 
  • Kuzey Marmara Doğalgaz Depolama Tepsi Faz Projesi: 2 milyar 800 milyon TL 
  • İzmir- Manisa Devlet Yolu Sabuncubeli Tüneli bağlantı yolu: 192 milyon 977 bin TL 
  • Ayvacık- Küçükkuyu Yolu: 904 milyon 965 bin TL 
  • Avrupa Bölgesi İçme Suyu Tünel İnşaatı: 872 milyon TL 
  • Artvin-Erzurum Devlet Yolu Yapımı: 378 milyon 863 bin TL 
  • Sabuncubeli Tüneli ve Bağlantı Yolları İkmal İnşaatı: 174 milyon 990 bin TL 
  • Gaziantep-Düzbağ İçme Suyu İsale: 898 milyon TL 
  • Dudullu-Bostancı Metrosu: 1 milyar 687 bin TL 
  • Mecidiyeköy-Mahmutbey Metro Hattı: 849 milyon 440 bin TL 
  • Çanakkale-Ezine-Ayvacık yolu: 13 milyon 302 bin TL 
  • Gayrettepe 3. Havalimanı Metro: 4 milyar 845 milyon TL 
  • Kirazlı-Halkalı Metrosu: 2 milyar 414 milyon TL 
  • Gaziray: 976 milyon 48 bin TL 
  • Antalya Raylı Sistem: 696 milyon 831 bin TL 
  • Lütfi Kırdar Eğitim ve Araştırma Hastanesi: 456 milyon 500 bin TL
  • Başakşehir Stadyumu: 134 milyon 949 bin TL 
  • Taksim Meydanı Düzenleme İnşaatı: 51 milyon 555 bin TL 
  • Ordu-Ulubey-Topçam Yolu: 50 milyon 447 bin TL 
  • Menemen-Aliağa-Çandarlı Otoyolu 
  • Kürtün HES 
  • Torul HES 
  • Ordu HES 
  • Kalan ve Aksu HES
  • Tanap 4 
  • THY destek binaları 
  • Nurdağı-Islahiye Yolu 
  • Marmaray 
  • İstanbul Uluslararası Finans Merkezi

Celal Koloğlu

1951’de Elazığ’da doğan, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Kimya Mühendisliği Bölümü mezunu Celal Koloğlu, 1977’de kurulan Kolin Şirketler Grubu’nun yönetim kurulu başkanı. 

2006’da gözaltına alındı

Koloğlu, 2006 yılında Çanakkale Liman İşletmeleri’nde gemi atıklarının (sintine) yasadışı biçimde işlenerek akaryakıt haline getirilip piyasaya satıldığını tespit eden polisin teknik ve fiziki takibinin ardından “Truva” adı verilen operasyonda gözaltına alındı. Çanakkale Ağır Ceza Mahkemesi’nin, 13 Ekim 2009’de konuya ilişkin davadaki kararında “…piyasaya sürülmesi yasak olan 2. kategori atık yağın, 1. kategori gibi gösterildiği, 2. kategori atıklara nafta, solvent gibi katkı maddeleri katılıp akaryakıt ürününe dönüştürülerek piyasaya sürüldüğü, kaçak petrolden arta kalan katı atıkların Yenişehir Mezarlığı yanındaki dolgu alanına döküldüğü, bu işlemin Çanakkale Belediyesi’ne ait araçlarla yapılıp olay tarihinde Fen İşleri Müdürü olarak görev yapan sanık A.T.A’nın görev alanına giren belediyeye ait araçların kullanılması ve katı atıkların dökülmesi işlemini rüşvet karşılığı gerçekleştirdiği anlaşılmıştır.. Bu usulsüz iş ve işlemlerin Celal Koloğlu’nun talimatı, yol göstermesiyle gerçekleştirildiğinin iletişim tespit tutanaklarından belli olduğu…” ifadeleri kullanıldı. Koloğlu’nun mahkûm olduğu kararlar 2012 yılında Yargıtay 4. Ceza Mahkemesi tarafından bozuldu. 

“İnşallah”

25 Aralık 2013’teki yolsuzluk operasyonunda gözaltı listesinde yer alan isimlerden olan Koloğlu, Mehmet Cengiz’le yaptığı iddia edilen ve internette yayınlanan telefon konuşmasında, Mehmet Cengiz’in “Bu milletin a… koyacağız hiç merak etme” sözlerine karşılık “İnşallah” yanıtını veriyordu. Bu dönemdeki iddialara göre ATV-Sabah grubunun satın alınması için oluşturulan havuza para koyması istenen isimlerden biriydi. 

Kolin’in aldığı ihaleler

Yönetim kurulu başkanlığını yaptığı Kolin Holding, 2010’lu yıllarda aldığı dev ihalelerle öne çıkan şirketlerden oldu. İstanbul Havalimanı ve Kuzey Marmara Otoyolu’nda ortaklıkları bulunan holdingin aldığı bazı kamu ihaleleri şöyle: 

  • Yusufeli Barajı: 486 milyon 875 bin TL 
  • Yeni Havalimanı-Halkalı Metro Hattı: 4.3 milyar TL 
  • Kuzey Marmara Otoyolu: 13 milyar 600 milyon TL (konsorsiyum) 
  • Yeni Havalimanı-2. Metro Hattı: 3.5 milyar TL 
  • Soma Kolin Termik Santral: 1 milyar 780 milyon TL 
  • Ankara İçme Suyu 2. Merhale Projesi Gerede Sistemi İnşaatı: 465 milyon TL •
  • Ayvacık-Küçükkuyu-Ezine Yolu: 321 milyon 892 bin TL 
  • Başpınar-Gaziantep (Gaziray Projesi): 416 milyon 201 bin TL 
  • Artvin-Erzurum Devlet Yolu 2. Kesim: 487 milyon 453 bin TL 
  • Sığacık Yat Limanı: 7 milyon 500 bin TL 
  • DSİ-Hotamış Depolaması İnşaatı İşi: 111 milyon TL maliyet 
  • Harran Ovası Sulaması 6. Kısım İnşaatı: 7 milyon 846 bin TL 
  • Çayyolu Depo Sahası Yapım: 114 milyon 800 bin TL 
  • Ankara-Sivas Demiryolu Projesi Kırıkkale-Yerköy arası: 398 Milyon 437 bin TL 
  • Ankara Hızlı Tren Garı: 280 milyon 875 bin TL 
  • Köseköy-Gebze Hızlı Tren Hattı Rehabilitasyonu
  • İzmir-Çeşme Mordoğan-Karaburun Yolu 
  • Marmaray CR3 Gebze-Söğütlüçeşme, Kazlıçeşme-Halkalı hatlarının iyileştirilmesi 
  • İncirlik Hava Üssü aile lojmanları renovasyonu 
  • Adnan Menderes Havalimanı OG-AG Sistemleri Tesisi 
  • Yalnızardıç Barajı ve HES 
  • Çandarlı Limanı 
  • Akköy 2 HES 
  • Yaprak Regülatörü ve HES

Enerji: Akdeniz Elektrik Dağıtım A.Ş., Akköy Enerji, Boğaziçi Elektrik Dağıtım A.Ş, Hidro-Gen Enerji İthalat İhracat Dağıtım ve Ticaret A.Ş, İzmir Doğalgaz. 

Liman & Marina: Çanakkale (Kepez) Limanı, Dikili Limanı, Sefine Tersanesi, Teos Marina

Sanayi: Armtek Elektrik, Arslanlı Alçı ve Hammaddeleri, İnkol İnşaat Enerji Sanayi Ticaret A.Ş., KL Yapı Çelik İmalat, Sivas Beton Travers İmalat Sanayi ve Ticaret A.Ş.

Adnan Çebi

1963’te Trabzon’da doğan Adnan Çebi, ilk ve orta öğrenimini İstanbul’da tamamladıktan sonra İngiltere’deki Richmond Üniversitesi’nin İş İdaresi Bölümü’nden mezun oldu. Babası Saffet Çebi’nin 1965’te kurduğu Makyol İnşaat Sanayii Turizm ve Tic. A.Ş.’de 1985’te Finans Müdürü Yardımcılığı,1989’da İş Geliştirme Müdürü ve 1992-94 yılları arasında da Genel Müdür Yardımcılığı görevlerinde bulunan Çebi, bugün Makyol İnşaat Sanayii Turizm ve Tic. A.Ş. CEO’su ve Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı. 

2013’te Sabah-ATV grubunun satışı için toplanan havuza para koyan işadamlarından biri olduğu, verdiği miktarın da 30 milyon dolar olduğu iddia edildi. 25 Aralık 2013’teki yolsuzluk operasyonunda da gözaltına alınmak istenen 41 isimden biriydi. 

Patronu olduğu Makyol, 2010’lu yıllarda devletten en çok ihale alan şirketlerden biri oldu. Şirketin sadece 2017 yılında 10 milyar liralık ihale aldığı tahmin ediliyor. Miktar, son beş yıl dikkate alındığında ise 13 milyar lirayı geçiyor.

Makyol’un devletten aldığı ihaleler şöyle:

  • Sabiha Gökçen Havaalanı İkinci Pist: 1 milyar 397 milyon TL 
  • Osmangazi Köprüsü: 1.2 milyar dolar (Nurol, Özaltın, Makyol, Astaldi, Yüksel ve Göçay Konsorsiyumu) 
  • Ovit Tüneli: 1.5 milyar TL 17 
  • Gebze-Orhangazi-İzmir Otoyolu: 10 milyar 51 milyon TL 
  • Ağva-Kandıra-Kaynarca Bölünmüş Yol: 628 milyon TL 
  • Hopa-Borçka Devlet Yolu BSK Yapılanması: 33 milyon 930 bin TL 
  • Boğaziçi ve Fatih Sultan Mehmet Köprülerinin Büyük Onarımı ve Yapısal Takviyesi Yapım İşi: 246 milyon 520 bin TL 
  • Boğaziçi Köprüsü Halat Semer bölgesi geçiş Takviyesi: 225 milyon TL 
  • Çorlu – (Kınalı – Tekirdağ) Ayr. Yolu: 9 milyar 843 milyon TL 
  • Bomonti Tünel Çıkışı Kavşak ve Yol Düzenleme İnşaatı: 223 milyon TL 
  • Atatürk Havalimanı Pist-Apron-Taksirut Onarımı: 266 milyon 905 bin TL
  • Beyoğlu Kasımpaşa Hasköy Caddesi Yol Rehabilitasyonu İkmal İnşaatı: 162 milyon 369 bin TL 
  • Antalya Çevre Yolu: 169 milyon 900 bin TL 
  • Batman-Hasankeyf ve Batman-Siirt yolları köprüler ikmal inşaatı: 73 milyon 888 bin TL
  • (Antalya-Manavgat) – Taşağıl-İbradı ayrımı: 448 milyon 505 bin TL 
  • Ormanköy- Akyazı Dokurcun Yolu: 324 milyon 705 bin TL 
  • Sabuncubeli ve bağlantı yolları ikmal işleri: 189 milyon 15 bin TL 
  • Büyükçekmece- Çatalca- Subaşı Yolu: 170 milyon TL 
  • Antalya- Kemer-Tekirova- Fenike Yolu: 449 milyon 716 bin TL 
  • Kaş Yat Limanı 
  • Dolmabahçe-Dolapdere-Piyalepaşa-Kağıthane Tünelleri İnşaatı 
  • Yassıören-Subaşı-Çatalca Bölünmüş Yolu Yapım İşi 
  • Beyoğlu-Kasımpaşa Haskiy Caddesi Yol Rehabilitasyon İkmal İnşaatı 
  • Antalya Havalimanı Pat Sahaları İnşaatı ve Onarımı
  • Antalya – İbradı Tünel ve Bağlantı Yolları

Bize destek olun

Medyascope sizlerin sayesinde bağımsızlığını koruyor, sizlerin desteğiyle 50’den fazla çalışanı ile, Türkiye ve dünyada olup bitenleri sizlere aktarabiliyor. 

Bilgiye erişim ücretsiz olmalı. Bilgiye erişim eşit olmalı. Haberlerimiz herkese ulaşmalı. Bu yüzden bugün, Medyascope’a destek olmak için doğru zaman. İster az ister çok, her katkınız bizim için çok değerli. Bize destek olun, sizinle güçlenelim.