Sosyal medya platformlarını kullanarak haber yayıncılığı yapan kuruluşlara ilişkin düzenleme yapan Basın Kanunu ve bazı kanunlarda değişiklik yapan yasa teklifi, AKP ve MHP’nin ortak imzasıyla Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne sunuldu. “Halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yayma” suç kapsamına alındı ve bir yıldan üç yıla kadar hapis verilebilecek. Sosyal medya haberciliği yapan kuruluşlarda çalışanlar basın kartı alabilecek.
AKP Kahramanmaraş Milletvekili Ahmet Özdemir ve MHP Genel Başkan Yardımcısı ve İstanbul Milletvekili Feti Yıldız’ın ilk imzacı olduğu ve iki parti milletvekilleri tarafından imzalanan 40 maddelik yasa teklifi bugün (26 Mayıs) akşam saatlerinde TBMM’ye sunuldu. Üzerinde uzunca bir süredir çalışılan yasa teklifinde bu çalışmalara katılan Mahir Ünal’ın imzası yer almadı.
Yeni suç tanımı yapıldı
Teklifte yeni bir suç tanımı yapıldı ve “sırf halk arasında endişe, korku veya panik yaratmak saikiyle, ülkenin iç ve dış güvenliği, kamu düzeni ve genel sağlığı ile ilgili gerçeğe aykırı bir bilgiyi, kamu barışını bozmaya elverişli şekilde alenen yayan kimse”, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezasına çarptırılabilecek. Bu suç, kimlik gizlenerek ya da bir örgüt adına işlenirse verilen ceza yarı oranında artırılarak uygulanacak.
Suç tanımı yapılmasının gerekçesi
Sosyal medya teklifinde ihdas edilen yeni suç kavramının gerekçesinde, bu düzenlemeye neden gerek duyulduğu şöyle yazıldı:
“Sırf halk arasında endişe, korku veya panik yaratmak saikiyle, ülkenin iç ve dış güvenliği, kamu düzeni ve genel sağlığı ile ilgili gerçeğe aykırı bir bilgiyi, kamu barışını bozmaya elverişli olacak şekilde alenen yaymak suç olarak düzenlenmektedir. Fiilin, ‘kamu barışını bozmaya’ elverişli olması aranarak, bu suçun somut tehlike suçu olduğu vurgulanmıştır. Bunun yanı sıra ‘dezenformasyon’ olarak nitelendirilen bu fiillerin, kişilerin bireysel kanaatlerini açıklama veya haber verme haklarıyla karıştırılmaması için fiilin, halk arasında endişe, korku veya panik yaratma saikiyle gerçekleştirilmesi ilave bir unsur olarak aranmaktadır. Belirtmek gerekir ki, dezenformasyona konu içerik, ülkenin iç ve dış güvenliği, kamu düzeni ve genel sağlığı ile ilgili doğrudan asılsız bir bilgi olabileceği gibi tahrif edilmiş bir bilgi de olabilecektir. Kamu barışına yönelik suçlar kapsamında ihdas edilen bu suçun, bölümde yer alan diğer suçlardan daha farklı bir alanı düzenlediğinde şüphe bulunmamaktadır. Ayrıca suçun, failin gerçek kimliğini gizlemek suretiyle veya bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi hali, cezada artırım sebebi olarak öngörülmektedir.”
MİT mensupları
Milli İstihbarat Teşkilatı’nın görev ve faaliyetleriyle ilişkili bilgi ve belgelerin veya bu konuda şüphe uyandıran yayınların içeriğinin yayından kaldırılmasına ya da erişiminin engellenmesine karar verilebilecek.
İnternet haber siteleri öngörülen yeni düzenleme ile “süreli yayın” kapsamına alınıyor. İnternet haber sitelerinde çalışan gazeteciler, Basın İş Kanunu kapsamında çalıştırılacak ve basın kartı alabilecek. Basın kartı başvuruları Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı’na yapılacak.
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
Basın kartı ve ilan
İnternet haber sitelerinde, “iletişim başlığı” altında, sitenin faaliyet gösterdiği işyeri adresi, ticari unvanı, elektronik posta adresi, iletişim telefonu ve elektronik tebligat adresi ile yer sağlayıcısının adı ve adresi bulundurması zorunlu olacak. Ayrıca bu kuruluşlara resmi ilan ve reklam verilecek.
İçeriklerde değişmez tarih yer alacak, iki yıl saklanacak
İnternet haber sitesinde yayınlanan içeriklerde suç duyurusu ya da kovuşturmaya konu olduğunda erişilmesi ve savcılıklara iletilmesi bakımından bu içerikler iyi yıl süreyle saklanacak.
İnternet haber sitelerinde düzeltme ve cevap yazıları hiçbir düzeltme ve ekleme yapılmaksızın, yazının alındığı tarihten itibaren en geç bir gün içinde, ilgili yayının yer aldığı sayfa ve sütunlarda, URL bağlantısı sağlanmak suretiyle, aynı puntolarla ve aynı şekilde yayımlamak zorunda olacak. Yayın hakkında verilen erişimin engellenmesi ve/veya içeriğin çıkarılması kararının uygulanması ya da internet haber sitesi tarafından içeriğin kendiliğinden çıkarılması durumunda, düzeltme ve cevap metni ilgili yayının yapıldığı internet haber sitesinin ana sayfasında bir hafta süreyle yayımlanacak. İnternet haber siteleri yoluyla işlenen suçlarla ilgili ceza davalarının dört ay içinde açılması zorunlu olacak.
Basın kartı koşulları
Basın kartı başvurusu için 18 yaşını bitirmiş olmak, en az lise veya dengi bir eğitim kurumundan mezun olmak, kısıtlı veya kamu hizmetlerinden yasaklı olmamak, kasten işlenen bir suçtan dolayı 5 yıl veya daha fazla süreyle hapis cezasına çaptırılmamış olmak şartları aranacak. Ayrıca da şantaj, hırsızlık, sahtecilik, dolandırıcılık, güveni kötüye kullanma, yalan tanıklık, yalan yere yemin, iftira, suç uydurma, müstehcenlik, fuhuş, hileli iflas, zimmet, irtikâp, rüşvet, kaçakçılık, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama suçları ile cinsel dokunulmazlığa karşı suçlar, kamu barışına karşı suçlar, anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, milli savunmaya karşı suçlar, devlet sırlarına karşı suçlar ve casusluk ve terör suçlarından hüküm giymemiş olması; Basın İş Kanunu’na göre sözleşme yapmış olması ve mücbir sebepler dışında işten ayrıldığı tarihten itibaren bir aydan fazla olmamak üzere ara vermeden çalışması; medya faaliyeti dışında ticari faaliyette bulunmaması da şartlar arasında.
Yayın durdurma cezası
İnternet haber sitelerine yayın durdurma cezası verilemiyor ancak verilen süre içerisinde eksikliklerin giderilmemesi ya da gerçeğe aykırı bilgilerin düzeltilmemesi halinde haber sitesi vasfı kazanılmaması tespiti şartı düzenlenecek. Bu düzenlemelere uymayanlar süreli yayın kapsamının dışında bırakılacak.
Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu Başkanı, Cumhurbaşkanlığı veya milli güvenlik ve kamu düzeninin korunması, suç işlenmesinin önlenmesi veya genel sağlığın korunması ile ilgili bakanlıkların talebi üzerine, internet ortamında yer alan yayınla ilgili olarak dört saat içinde yerine getirilmek üzere içeriğin çıkarılması ve/veya erişimin engellenmesi kararı verebilecek.
Düzenleme Meclis’te kabul edilip yasalaşırsa 1 Ocak 2023’te yürürlüğe girecek.
