Yargıtay 3. Ceza Dairesi’nin Anayasa Mahkemesi (AYM) üyeleri hakkında suç duyurusunda bulunmasının ardından başlayan yargı krizi tartışmaları büyüyor. Türkiye Barolar Birliği (TBB), Ankara’da Yargıtay’a yürüdü. Cumhurbaşkanı ve Adalet ve Kalkınma Partisi Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan Yargıtay’a sahip çıkarken muhalefet yaşananları “darbe girişimi” olarak değerlendirdi. Anayasa hukukçusu ve eski Anayasa Mahkemesi Raportörü Profesör Osman Can, Yargıtay’ın kararını AYM’yi çalışamaz hale getirmek için yapılan hukuk dışı bir girişim olarak yorumladı.
Program editörü: Aliye Altınışık
Anayasa hukukçusu Profesör Osman Can, yargıda yaşananlarla ilgili siyaset bilimi perspektifinden bakıldığında “kriz” ifadesi kullanılabileceğini ancak en uygun ifadenin “darbe” olduğunu söyledi. Can, anayasal organlardan birinin hukuka aykırı şekilde, anayasal çerçevenin dışına çıkılarak çalışamaz hale getirildiğini söyledi.
Can, Yargıtay kararını hukuk çerçevesinde ise şöyle değerlendirdi:
“Anayasa Mahkemesi kendine tanınan bir yetkiyi kullanıyor. Bu yetkiyi kullanırken anayasayı yorumlamakta. Anayasal düzen içinde AYM anayasayı yorumlama konusunda bağlayıcı nihai karar otoritesidir. Bu anayasaya göre de uluslararası karşılaştırmalı hukuk açısından da böyle. AYM anayasanın 148. maddesinin 3. fıkrasında belirtilen bireysel başvuru yoluyla kendi önüne gelen uyuşmazlık konusunda anayasayı yorumladı. Anayasanın 14., 83. ve 67. maddelerini yorumladı.
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin ilgili maddelerini irdeledi. Tutukluluk nedeniyle kişi güvenliği hem de dokunulmazlığın ihlali nedeniyle yargılamanın yapılmaması gerektiğini ve dosyanın parlamentoya gönderilmesi gerekirken bunun yapılmadığı gerekçesiyle seçilme hakkının ihlal edildiğine karar verdi. Bu aşamaya kadar bu yetki kullanımı tartışılamaz. Karar muhatabı 13. Ağır Ceza Mahkemesi’dir. Yargıtay’ın bunu uygulaması gerekir. Yargıtay’ın yaptığı bir yanlışlık veya hata değil, AYM’yi karar alamaz hale getirmek için yapılan bir girişimdir. Hukuken meşruiyet dışı bir girişimdir. Aynı zamanda bir sistem krizine işaret ediyor.”
Osman Can, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “Bu tartışmada taraf değil hakem konumundayız” sözlerini ise talihsiz bulduğunu belirtti:
“Cumhurbaşkanının görevi anayasal organlar arasında hakem olmak değildir. Anayasal organların uyumlu şekilde sağlaması gerekir. Bir kurum anayasal çerçeveyi bilinçli şekilde ihlal edip yetki aşımı yapıyorsa “hakem” kelimesini ahlaken de kullanmak doğru değildir. Eğer organlar arasında uyumsuzluk varsa bu uyumu sağlamaktır. Hakem dediğinizde oturup karar verecek ve bu karar bağlayıcı olacak anlamına gelir. Dolayısıyla bu çok talihsiz bir ifade.”
