Başkent Priştine’ye sabahın ilk ışıkları vuruyor. Ezan sesleri yankılanırken, şehrin tek LGBTİ+ barının müdavimleri de evlerine doğru gidiyor. Bu, çoğunluğu Müslümanlardan oluşan Priştine için yeni bir şey.
“Aynı yerde, birlikte yaşayabileceğimizi görüyoruz. Sen kendi düşüncelerinle, ben kendi düşüncelerimle ve birbirimizden sadece beş dakika uzakta…”
31 yaşındaki film yapımcısı ve zaman zaman Bubble barda drag performansı sergileyen Erblin Nushi, Priştine’deki ahengi böyle anlatıyor.
Bubble, Nisan ayında kapılarını açtığından beri Priştine’deki LGBTİ+’ların uğrak noktası.
Nushi, kırmızı dantel korsesi, yüksek topuklu ayakkabıları ve makyajıyla “Adeline Rose” oluyor ve Bubble’da drag performansını sergiliyor. AFP’ye konuşan Nushi, “Yaşam tarzlarımızı birbirimize dayatmamak önemli” diyor.
Daha muhafazakar ve kapalı bir geçmişe sahip Kosova, 2008 yılında Sırbistan’dan bağımsızlığını ilan ettiğinden beri bir açılım yaşıyor. Hayatın her alanında. LGBTİ+’lara karşı anlayış da, bunun bir parçası.
Kosova nüfusunun yüzde 90’ından fazlası Müslüman ve etnik Arnavutların büyük çoğunluğu İslam’ın ılımlı bir formunu uyguluyor.
Üç yıl önce Müslümanlığı daha derinden yaşamaya başlayan ve şimdi başörtüsü takan 28 yaşındaki aktris Kaltrina Zeneli: “Herkesin kendi hayatını kendi bildiği şekilde yaşamaya hakkı var. Müslümanlar olarak birilerinin ne yaptığına karışmaya kesinlikle hakkımız yok” diyor.
Ancak Kosova’da hoşgörü ruhu her zaman bu kadar yaygın değildi.
Bağımsızlığını ilan etmeden önce Kosova, 1990’ların sonunda Sırbistan’la yaşadığı ve yaklaşık 13 bin kişinin ölümüne ve yüz binlerce kişinin yerinden edilmesine neden olan yıkıcı savaşın ardından sürekli huzursuzluklarla boğuşuyordu.
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
LGBTİ+ topluluğun üyeleri büyük ölçüde dışlandı ve sık sık şiddetle saldırılara uğradı.
Ancak savaşın izleri silindikçe, toplum da değişmeye başladı. Yeni fikirlere ve yaşam biçimlerine karşı hoşgörü arttı.
Kosova Barış Merkezi İcra Direktörü İmam Labinot Maliqi, “Kosova’daki dini ve dini olmayan azınlıkların hiçbirinin toplumumuzda kendilerini güvende hissetmemeleri için herhangi bir neden yok” diyor.
Yıllarca yeraltı partilerine ve sosyal etkinliklere gizlice ev sahipliği yaptıktan sonra bu yıl Bubble’ın yasal olarak açılması, Kosova LGBTİ+ topluluğu için bir dönüm noktası oldu.
Barın sahibi ve aynı zamanda Kosova’da trans olduğunu açıklayan ilk kişilerden biri olan LGBTİ+ aktivisti Lendi Mustafa, “Bubble’ın Priştine’nin merkezinde var olması başlı başına bir meydan okuma: Biz buradayız ve Kosova toplumuna aitiz” dedi.
Ancak Bubble’ın açılması, Kosova LGBTİ+ topluluğu için her şeyin yolunda gittiği anlamına gelmiyor.
2022 yılında parlamentonun eşcinsel çiftlerin medeni birliktelik kurmasına izin veren yasa tasarısını reddetmesi, Kosova’nın eşcinsel birliktelikleri tanıyan ilk Müslüman çoğunluklu ülke olacağı ihtimali ve umutlarını yıktı.
Oylama öncesinde Müslüman, Yahudi, Evanjelik ve Katolik liderler ortak bir bildiriyle “Aile değerlerinin” korunması gerektiği konusunda ısrar ederek önerilen yasayı eleştirdi.
Nushi, “İlerleme var ama içinde bulunduğumuz durum ideal değil. Her zaman kendi hayatlarını yaşamamızı isteyen insanlar var” diyor.
İnsan Hakları İzleme Örgütü Gençlik İnisiyatifi’nden Marigona Shabiu da bu görüşe katılıyor ve “Daha büyük bir değişim için hala siyasi irade eksikliği olduğunu” söylüyor: “Kosova’da ne yazık ki insanların cinsiyet kimliklerini özgürce ifade edebilmelerine karşı olan çok sayıda siyasetçimiz var. Kosova kağıt üzerinde iyi bir örnek ama iş uygulamaya geldiğinde ise en iyisi değil.”
Kaynak: AFP
