2023’te kadın ve LGBTİ+’lar: Katledilenler, hedef gösterilenler ve şiddete maruz bırakılanlar

Kadınların erkek şiddeti sonucu öldürülmesi ve şüpheli şekilde yaşamını yitirmesi 2023 yılında da Türkiye’nin gündeminde yer aldı. Geçmiş yıllarda olduğu gibi 2023’te de siyasetçiler, kadınları ve LGBTİ+’ları hedef gösterdi. Sizler için 2023 yılında kadın ve LGBTİ+’ların gündeminden öne çıkan gelişmeleri derledik.

• Erkek şiddeti sonucu katledilen kadınlar

Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu’nun 2023’ün ilk 11 ayında yayımladığı raporlara göre en az 286 kadın öldürüldü, 216 kadın şüpheli şekilde yaşamını yitirdi. Türkiye Kadın Dernekleri Federasyonu’n da (TKDF) aynı dönemdeki kadın cinayetleri raporuna göre bu yılın ilk 11 ayında 399 kadın erkekler tarafından öldürüldü.

• Erdoğan’ın “gündeminde 2023’te de LGBTİ+’lar vardı

AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Cumhur İttifakı bileşenleri seçim kampanyasında sıkça LGBTİ+ karşıtı söylemler üretti. Millet İttifakı ile Emek ve Özgürlük İttifakı’nı “LGBTİ’ci” olmakla suçladı. Kürsülerden LGBTİ+’lara sapkın diyerek hedef gösterirken LGBTİ+’ların Türk aile yapısını bozduğunu iddia etti.

Millet İttifakı da bu süreçte “LGBTİ+ hakları insan haklarıdır” çizgisinde duramadı. İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener eşcinsel çocuğunun olmasını istemeyeceğini söyledi. Ankara Büyükşehir Belediyesi (ABB) Başkanı Mansur Yavaş, Mersin mitinginde, “Biz gideceğiz de kim gelecek? Bu LGBT’ciler gelecek. Aynı cinslerin evlenmesini isteyenler gelecek” diyen Süleyman Soylu’ya cevaben, “Sürekli fantezilerini anlatıyor” dedi.

Mayıs 2023’te Cumhurbaşkanlığı seçimlerini kazanan Erdoğan, yaptığı ilk konuşmada yine muhalefete LGBTİ+’lar üzerinden yüklendi. 

• Nursena Kozan boşandığı erkek tarafından katledildi

Nursena Kozan, Ankara’da Sincan Tandoğan Mahallesi’ndeki evinin önünde, bir yıl önce boşandığı erkek tarafından başından vurularak öldürüldü. Kozan’ı vuran Şafak Şahin yakalandı, yargı süreci devam ediyor.

• Kadir Meşe, Hazal Alpyörük’ü 97 bıçak darbesiyle katletti

Balıkesir’in Bandırma ilçesinde, Hacıyusuf Mahallesi’nde Kadir Meşe, dini nikahla birlikte yaşadığı üç aylık hamile Hazal Alpyörük’ü, mutfak bıçağı ile 97 yerinden bıçaklayarak ağır yaraladı. Komşularının haber vermesiyle hastaneye kaldırılan Alpyörük hayatını kaybetti. “Kasten adam öldürme” suçlamasıyla ağırlaştırılmış hapis cezası istemiyle dava açılan Kadir Meşe’nin yargılama süreci devam ediyor. 

•  8 Mart Dünya Kadınlar Günü’nde üç kadın öldürüldü

Tülay Erşahin Yaşar, 8 Mart Dünya Kadınlar Günü’nde eşi Murat Yaşar tarafından bıçaklanarak öldürüldü. Yaşar, cinayetin ardından evlerinin balkonundan atlayarak hayatını kaybetti.

Malatya’da Ö.Y. isimli erkek, evli olduğu B.Ç.’yi bıçaklayarak öldürdü. Olay yerinden kaçan Ö.Y., daha sonra jandarma ekiplerine teslim oldu.

Batman’da Murat Atılgan, takip ettiği boşanma aşamasındaki Tuba Atılgan’a otobüs durağında beklediği sırada tabancayla ateş etti. Tuba Atılgan, vücuduna isabet eden kurşunlarla hayatını kaybetti. Murat Atılgan, gözaltına alındıktan sonra tutuklandı. 

• İstanbul Sözleşmesi’nden çekilme kararına karşı yürütmenin durdurulması ve kararın iptali talebiyle görülen dava devam ediyor

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın imzasıyla İstanbul Sözleşmesi’nden çekilme kararına karşı yürütmenin durdurulması ve kararın iptali talebiyle görülen davanın beşinci duruşması 28 Kasım’da Danıştay 10. Dairesi’nde yapıldı.

• İstanbul-Taksim’de trans seks işçilerinin çalıştığı evler mühürlendi

İstanbul-Beyoğlu’ndaki Küçük Bayram Sokak’ta trans kadınların seks işçiliği yaptığı evler 11 Ağustos’ta üç aylığına mühürlendi. Kadınlar yetkililerle görüşüp yaşadıkları evlerin mühürlenmesine engel oldu.

• Anayasa değişikliği önerisi 2023’te de gündemde 

Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) 7.Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun dile getirmesi, Cumhurbaşkanı Erdoğan ve AKP’nin Anayasa değişikliği önerisi ile gündeme gelen “anayasa değişikliği” tartışmaları hala devam ediyor.

Anayasa’nın din ve vicdan hürriyetini düzenleyen 24. maddesinde yapılmak istenen değişiklikle kamu ve özel sektör dahil hayatın hiçbir alanında, dini inancı nedeniyle başörtüsü veya kıyafeti nedeniyle hiçbir kadının ayrımcılığa tabi tutulamayacağı öngörülüyordu.

Aile ve çocuğun korunmasına ilişkin 41. maddede yapılması istenen değişiklikle maddeye “Evlilik birliği ancak kadın ile erkeğin evlenmesiyle kurulur” ifadesi eklenecek, bu düzenleme ile “Türk aile yapısının bozulmasını ve eşcinsel evliliklerin önüne geçilmesi planlanıyordu.

AKP’nin bu teklifi muhalefet ve kadın+ örgütleri tarafından oldukça eleştirildi. Düzenleme bu tartışmalar eşliğinde TBMM Anayasa Komisyonu’nda günlerce tartışıldı ve kabul edildi. Düzenleme Genel Kurul gündemine alınmadı, anayasa değişikliği teklifi TBMM Genel Kurulu’nda görüşülmedi ve kadük oldu.

Bir yasa teklifi, yasama dönemi içinde görüşülmeden seçimler yapılırsa kadük oluyor ve düşüyor. Teklifin görüşülebilmesi için yeniden TBMM’ye sunulması gerekiyor. Siyasetin gündemi Meclis’i meşgul ederken Anayasa değişikliği tartışmalarının nasıl neticeleneceği merak konusu.

• Mezuniyet töreninde gökkuşağı bayrağı açan öğrenci “Seni IŞİD’in eline vereceğiz” diye tehdit edildi

Uşak Üniversitesi Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü’nden mezun olan 22 yaşındaki Melisa Caymaz, okulunun 17 Temmuz’daki mezuniyet töreninde yürürken gökkuşağı bayrağı açtığı anları sosyal medya hesabından paylaştı. Kısa sürede çok sayıda etkileşim alan paylaşıma sosyal medya üzerinden bir yandan dayanışma mesajları yağarken bir yandan da hakaret içeren ve nefret söyleminde bulunan yorumlar geldi. Bu yorumların bazıları ölüm tehdidine kadar vardı.

Bir sosyal medya kullanıcısı Caymaz’a katledilen kadınların isimlerinin yazıldığı anıtsayaç sitesini işaret ederek, “Anıtsayaca ismini altın harflerle yazdıracağız” derken, bir başka kullanıcı da “Seni IŞİD’in eline bombalanman için vereceğiz” tehdidinde bulundu.

• Trans kadın Ecem Seçkin evinde katledildi 

İzmir’de yaşayan trans seks işçisi Ecem Seçkin 4 Ocak’ta evinde M.F. isimli erkek tarafından boğazı kesilerek öldürüldü. M.F. tutuklandı, yargı süreci devam ediyor. 

• Bir kadına sokak ortasında kimyasalla saldırı 

İstanbul Küçükçekmece’de Y.T. isimli kadın eskiden birlikte olduğu erkeğin kimyasal madde ile saldırısına maruz bırakıldı. Y.T., sağ gözünden, yüzünün bir kısmından ve vücudunun sol tarafından yaralandı. Y.T.’ye saldıran erkek daha sonra silahla ateş etmeye çalıştı ancak silah tutukluk yaptı. Saldırgan olay yerinden kaçtı, hala aranıyor.

• Gabonlu Dina şüpheli bir şekilde ölü bulundu

Gabonlu üniversite öğrencisi Jeannah Danys Dinabongho Ibouanga’nın cansız bedeni, Filyos Çayı’nın Yeşilköy mevkisinde bulundu. Güvenlik kamerası görüntülerini inceleyen ekipler, Dina’nın ana yolda bir otomobilden inip, koşarak çalılıklara gittiğini tespit etti.

Ekipler, bir süre sonra Dina’nın araca döndüğünü, ardından otomobilin de çalılığa ilerlediğini belgeledi. Cesedinde morluklar bulunan Dina’nın para karşılığı cinsel ilişki talebi içeren mesajlar aldığına dair ses kayıtları ortaya çıktı. Dina’nın yaşamını kaybetmeden önce aracına bindiği tespit edilen ve üç kez gözaltına alınıp serbest bırakılan Dursun Acar, dördüncüde tutuklandı.

• Onur yürüyüşleri polislerin tüm engelleme girişimlerine rağmen yapıldı

21. İstanbul Onur Yürüyüşü ve 10 Trans Onur Yürüyüşü için bu yıl aktivistler Taksim’e çağrı yaptı. Çağrı üzerine polisler Taksim’i ablukaya aldı. Lubunyalar ara sokaklara dağılarak yürüdüler. İstanbul’da düzenlenen iki yürüyüşte de çok sayıda LGBTİ+ polis şiddetine maruz bırakıldı ve gözaltına alındı. 

• Mesut Cebeci, G.T. isimli kadına kezzapla saldırdı

Ankara’da medikal şirketinde çalışan Mesut Cebeci arkadaşlık teklifini kabul etmeyen iş arkadaşı G.T.’yi iş çıkışı takip etti. Aracına zorla binip G.T.’nin yüzüne kezzap atıp kaçtı. Murat Cebeci kısa süre sonra yakalandı ve tutuklandı.

• Diyarbakır’da trans seks işçisine saldırı

Diyarbakır’da trans seks işçisi Cemre Yaman, gittiği aparttaki görevli tarafından transfobik şiddete maruz bırakıldı. Yaman, tedavi olmak ve darp raporu almak için gittiği Diyarbakır Selahaddin Eyyubi Devlet Hastanesi ile polis karakolunda ayrımcılığa maruz bırakıldı. Saldırgan erkeğin yargılanma süreci ise devam ediyor.

2023’te öne çıkan davalar 

• 6 yaşındaki çocuğa cinsel istismar davasında Kadir İstekli’ye 30, Yusuf Ziya Gümüşel’e 20, Fatıma Gümüşel’e 16 yıl 8 ay hapis cezası

Türkiye’nin gündemine oturan bir başka haber de bir çocuk istismarı davasıydı. İsmailağa Cemaati’ne bağlı Hiranur Vakfı kurucusu Yusuf Ziya Gümüşel’in, kızı H.K.G.’yi altı yaşındayken “imam nikahıyla evlendirmesi” ve Kadir İstekli tarafından cinsel istismara maruz bırakılmasına ilişkin görülen davada 23 Ekim’de karar açıklandı. Mahkeme, baba Yusuf Ziya Gümüşel’e 20 yıl, kız çocuğunun evlendirildiği Kadir İstekli’ye 30 yıl, anne Fatıma Gümüşel’e ise 16 yıl sekiz ay hapis cezası verdi. Heyet, Fatma Gümüşel hakkında yakalama kararı çıkardı.

• Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu kapatma davası reddedildi

2010 yılından bu yana kadına yönelik şiddete karşı durmak, kadın cinayetlerini durdurmak için mücadele eden, şiddet verisi tutan Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu Derneği’ne 13 Nisan 2022’de kapatma davası açıldı. Dernek, “Aile mefhumunu yok saymak, aile yapısını parçalamaya çalışmak, kadın haklarını savunma kisvesi altında ahlaksız faaliyetler yürütmek” gibi iddialar üzerine “kanuna ve ahlaka aykırı faaliyet yürütmek” ile suçlanıyordu. 13 Eylül’de görülen dördüncü duruşmada heyet, davanın reddine karar verdi.

• Trans kadını katleden erkeğe haksız tahrik indirimi

İzmir’de trans kadın Miraş Güneş’i 2021 yılında katledip cesedini bazanın içine saklayan, ardından Güneş’in aracıyla Adana’ya düğüne giden Serdar Gülsoy’un yargılandığı dava 23 Ocak’ta  sonuçlandı. Mahkeme heyeti, Gülsoy’un cezasına haksız tahrik indirimi uyguladı. Gülsoy’un cezası 15 yıla düştü.

• Pınar Gültekin davası sonuçlandı

Muğla’da üniversite öğrencisi 27 yaşındaki Pınar Gültekin’in öldürülmesiyle ilgili davada karar açıklandı. Tutuklu sanık Cemal Metin Avcı, “Canavarca hisle eziyet çektirerek ve tasarlayarak öldürme” suçlamasıyla haksız tahrik hükümleri uygulanmadan ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına çarptırıldı. Kardeşi Mertcan Avcı’ya ise “Suç delillerini gizleme, değiştirme ve yok etme” suçlamasıyla dört yıl hapis cezası verildi.

•  “Müstehcenlik” suçlamasıyla yargılanan sosyal medya fenomeni Merve Taşkın’a beraat

Sosyal medya fenomeni Merve Taşkın’ın sosyal medyada paylaştığı fotoğrafları nedeniyle “müstehcenlik” suçlamasıyla yargılandığı davanın karar duruşması 26 Ocak’ta İstanbul 55. Asliye Ceza Mahkemesi’nde yapıldı. Mahkeme heyeti suç unsurlarının oluşmadığını söyledi ve Taşkın’ın beraatına karar verdi.