Reform Enstitüsü, 31 Mart Yerel Seçimleri sonrası “3 Ay Sonra 31 Mart Tablosu Kalıcı Mı?” başlıklı araştırmanın sonuçlarını açıkladı. Rapora göre yerel seçimlerde yaklaşık 10 milyon seçmenin oy tercihi değişti. Açıklanan verilere göre daha önce AKP’ye oy verip de 31 Mart’ta tercihini CHP’den yana kullanan seçmenin büyük çoğunluğunu 50-59 yaş grubu oluşturuyor. Veriler AKP’ye oy vermekten vazgeçenler arasında başı çekenlerin emekliler olduğunu ortaya koyuyor.
Reform Enstitüsü, “Üç Ay Sonra 31 Mart Tablosu Kalıcı Mı?” adlı raporu 15-18 Mayıs tarihleri arasında 6 bin 900 kişinin görüşlerini alarak gerçekleştirdi. 5 bölgede 6 büyükşehir, 6 il ve 11 ilçede gerçekleştirilen araştırma sonucunda hazırlanan rapora dair bilgi veren Reform Enstitüsü Direktörü Mehmet Ali Çalışkan, en önemli bulgunun seçmen hareketliliği olduğunu açıkladı.
Açıklanan verilere göre 2024’te gerçekleşen seçimlerde, önceki yıllarda AKP’yi iktidara taşıyan seçmen profilinde kayma tespit edildi. Buna göre daha önce AKP’ye oy verenlerin 10 milyonu yerel seçimlerde tercihini CHP’den yana kullandı. Ülkenin tüm illerindeki 2023 Genel Seçimleri ve 2024 Yerel Seçim sonuçlarını baz alan raporda seçmen davranışları incelendi. Beş grupta kümelenen raporda, seçimlerden birinci parti olarak çıkmasına karşın CHP’nin de 2023 yılında gerçekleştirilen Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde aldığı oyların yüzde 18’ini kaybettiği görüldü. Diğer yandan 31 Mart yerel seçimlerindeki verilere göre AKP’lilerden daha çok DEM Parti’li seçmeninin sandığa gitmediği sonucuna ulaşıldı.
Reform Enstitüsü’nün hazırladığı raporda ekonomik gerçekliğin seçmende bir kırılmaya yol açtığı ifade ediliyor ve CHP’nin güçlenerek çıktığı bölgelerdeki seçmenin ülke nüfusunun yüzde 60’tan fazlasını oluşturduğuna dikkat çekiliyor.
Bir başka tespit de seçime ittifak yapmadan girmesine rağmen CHP’ye hem DEM Parti hem de İYİ Parti’den oy kayması olduğu gerçeği.
AKP ile ilgili yapılan tesbitte de AKP’den CHP’ye olduğu kadar özellikle Konya, Kayseri, Yozgat, Aksaray’da unu Yeniden Refah Partisi’ne de oy kayması yaşanmış olması. AKP’den kopan kadın seçmenlerin CHP’ye, erkek seçmenler ise Yeniden Refah Partisi’ne gittiği değerlendiriliyor.
Aday beğenisi en yaygın oy verme motivasyonu
Raporda, yerel seçimlerde oy kullanan seçmenin motivasyonu ölçüldü. Seçmenin en yaygın oy verme motivasyonu, yüzde 66,2 ile “aday beğenisi” oldu.
Seçmenlerin yüzde 51,5’i partiyi desteklerken, iktidarı cezalandırmak isteyenlerin oranı ise yüzde 49 oldu. Raporda, oy verme motivasyonları arasında belediye başkanını cezalandırmak isteyen seçmenin oranı ise yüzde 46.
“Bu pazar genel seçim olsa kime oy verirdiniz?”
Medyascope'un günlük e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her gün mail kutunuzda.
Katılımcılara, “bu pazar genel seçim olsa kime oy verirdiniz” sorusu da yöneltiliyor. Kararsız seçmen dağıtılmadan ortaya çıkan sonuçlara göre CHP yüzde 30 ile birinci parti çıkıyor.
CHP’nin muhalefetin müttefiksiz ittifak partisi haline geldiği belirtilen raporda altılı masanın buharlaştığı, Cumhur İttifakı’nın düşüş gösterdiği ancak iktidar adayı olmaya devam ettiği vurgulandı. Raporda, 2023’ün yükselen partisi olduğu belirtilen Türkiye İşçi Partisi’nin (TİP) oylarının azaldığı, yeni yükselenin ise Yeniden Refah Partisi ile Zafer Partisi olduğunun altı çiziliyor.
“Ülkeyi kim daha iyi yönetir?”
Seçmene, “Ülkeyi kim daha iyi yönetir?” sorusu yöneltildiğinde, “CHP” cevabı önde geliyor. Ancak bu oran hala çok kuvvetli değil. Aynı zamanda “AKP yönetebilir” bulgusuna da güvenin giderek düştüğü görülüyor. Mülteciler, hukuk ve adalet, kültür -sanat gibi konularda CHP’nin daha iyi yöneteceğini düşünen seçmen, milli güvenlik konusunda hala AKP’ye güveniyor. Doğal afetlere hazırlık konusunda ise seçmen AKP’ye de CHP’ye de güvenmiyor
Rapora göre, CHP seçmende olumsuz duygular uyandırmıyor. Seçmenin yüzde 16,8’i CHP’ye öfkeliyken, CHP’ye kaygı duyanların oranı ise yüzde 24,6. CHP tüm seçmenlerin yüzde 26’sında heyecan uyandırabiliyor, güven duyanlar ise yüzde 30. Raporda bu sonuçların CHP’nin heyecan uyandırmadığını ancak seçmenin umutlu olmak için CHP’yi kendisine adres seçtiğini gösterdiği vurgulanıyor.
Raporda, CHP’ye öfke duyan AKP seçmeninin oranı yüzde 24 iken MHP seçmeninde bu oran yüzde 30’a kadar çıkıyor. Raporda ayrıca “Zafer Parti ve İYİ Parti’de CHP’ye öfke duyanlar yüzde 20’nin üzerine çıksa da tüm gruplarda öfke hissetmeyenler açık ara önde” denildi.
CHP’ye altı milyon oy dışardan geldi
Raporda, CHP’nin seçimlere ittifaksız bir şekilde girmesi halinde hem DEM’den hem de İYİ Parti’den hatırı sayılır bir oy aldığı görülüyor. Verilere göre CHP yerel seçimlerde altı milyon oyu başka partilerden aldı. Böylelikle CHP seçimlerde 17 milyon oy almış oldu. Raporda, Cumhur İttifakı’ndan CHP’ye bir transfer olduğu da belirtildi. Bulgular, AKP’nin 1,4 milyon oyunun son seçimde CHP’ye geçtiği aktarıyor.
Raporda yer alan bilgilere göre,
- 2024’te CHP’ye oy veren 17,4 milyon seçmenin 6,3 milyonu 2023’te CHP’ye oy vermemiş “yeni” seçmen.
- CHP’ye oy veren seçmenin yaklaşık yüzde 37’sini yeni seçmenler oluşturuyor.
- CHP’ye AKP’den 1,4 milyon, İYİ Parti’den 1,5 milyon, DEM Parti’den 1 milyon, MHP’den 780 bin oy geldi.
Buna göre, DEM Parti seçmeninin beşte biri CHP adaylarını destekledi. Ayrıca CHP diğer partilerin seçmeninden ciddi bir oy aldı. Bu seçimde CHP’ye gelenlerin önemli bir kısmı 50-59 yaş arası seçmenden oluşuyor. Cumhur İttifakı’ndan kopan seçmenlerin profili, AKP’nin en çok emeklilerin oyunu kaybetmiş olduğu bilgisini doğruluyor.
Raporda bu sonuçlarla ilgili şu tespitler yer aldı:
- AKP, 2024’te yaşadığından daha büyük bir oy kaybı yaşamıyor.
- 31 Mart tablosu kalıcı olmaya aday görünüyor.
- CHP siyasetin yeni kutup yıldızı, seçmenini en çok koruyan ve dışarıdan oy toplayan parti olmayı sürdürüyor.
- İYİ Parti seçmeninin üçte ikisi kaybetmiş. Toparlanması kolay görünmüyor.
- MHP seçmeninin ancak yüzde 40’ını koruyabiliyor.
- Yerel seçimlerde CHP’ye oy verip de genel seçimde partisine en çok dönen grup DEM Parti seçmeni.
