Biyolojik çeşitliliği koruma hedefiyle toplanan COP16 çözümsüz dağıldı

Kolombiya’nın Cali kentinde düzenlenen COP16 Biyolojik Çeşitlilik Zirvesi, genetik veriler için küresel vergi ve yerli hakları konusunda ilerleme sağlanmasına rağmen finansman ve izleme konularında başarısız oldu. Gelişmekte olan ülkeler, zengin ülkelerin taahhütlerini yerine getirmemesine tepki gösterdi.

Zirve plansızlıklarla başladı

The Guardian’a göre COP16’daki 12 saatlik görüşmelere belirsizlik hakim oldu.

Finansman tartışmaları sona bırakılınca gelişmekte olan ülkeler büyük tepki gösterdi. Katılımcıların yarıdan fazlası uçak biletleri nedeniyle salonu terk etti.

Brezilya baş müzakerecisi önemli konuların sona bırakılmasını sert eleştirdi.

Böylelikle gelecek sene Bangkok’taki ara toplantıya kadar hiçbir ilerleme sağlanması beklenmiyor.

Yoksul ülkeler kötü planlamaya isyan etti

Gelişmekte olan ülkeler kötü planlanmış uçak biletlerini gerekçe gösterip erken ayrıldı. Fiji’den gelen 10 kişilik ekipten sadece bir temsilci kalabildi.

Afrika grubu ve Brezilya mevcut fon sistemine karşı çıktı. Sierra Leone Çevre Bakanı zengin ülkelerin kaynak bahanelerini kabul etmedi.

İklim krizinden en çok etkilenecek olan Pasifik ülkeleri de tam katılım sağlayamadı.

COP16: Genetik veriye tarihi düzenleme

Doğadan elde edilen genetik verilerin ticari kullanımı artık ücrete tabi olacak. Yıllık satışı 50 milyon doları, kârı 5 milyon doları aşan şirketler sisteme girecek. Bu şirketler kârlarının yüzde 1’ini veya gelirlerinin binde 1’ini fona aktaracak.

Sistem yılda 1 milyar sterlin gelir getirebilir. Elde edilen fonun yarısından fazlası yerli topluluklara gidecek.

COP16: Zirvede yerli halklar ilk kez resmi statü elde etti
COP16: Zirvede yerli halklar ilk kez resmi statü elde etti

Yerli hakları güvenceye alındı

BM tarihinde ilk kez yerli halklar resmi statü kazandı. Böylelikle yerel topluluklar 20 yıllık gayriresmi statüden kurtulmuş oldu. Yerli gruplar artık doğrudan müzakerelere katılabilecek.

Afrika kökenli Amerikalılar da haklarını elde etti. Bu karar çevre diplomasisinde yeni bir dönem başlatacak.

COP16 Kolombiya'nın Kali kentinde gerçekleşti
COP16 Kolombiya’nın Kali kentinde gerçekleşti

COP16: Doğa fonu krizi büyüyor

Zengin ülkeler 200 milyar dolarlık yıllık doğa fonu için plan göstermekten kaçındı. 2025’e kadar söz verilen 20 milyar dolarlık hibe de belirsizliğini koruyor.

Küresel Çevre Fonu yoksul ülkelere engel çıkarıyor. Brezilya ve Afrika grubu kaynakların adil dağıtımı için yeni sistem talep ediyor. Sierra Leone, ülkelerin savaş ve salgın için kaynak bulup doğa için bulamamasını eleştirdi.

Önceki hedefler havada kaldı

Önceki dönem Montreal’de kabul edilen 23 hedef ve 4 amacın izleme sistemi kurulamadı.

Uzmanlar belirsiz hedeflerin ilerlemeyi engellediğini söylüyor. İzleme sistemi taslağı hazır olmasına rağmen onaylanamadı. BM’nin zirveye sağladığı iki yıllık bütçe bile kabul edilemedi.

Dünya liderleri başarısız oldu

AB, Çin, Kanada, İsviçre ve Japonya liderlik görevinden kaçtı. BM Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesi yönetimi sorunları çözemedi. Montreal’de alınan kararlar uygulanamıyor. WWF direktörü süreci tam bir hayal kırıklığı olarak değerlendirdi. Campaign for Nature acil eylem planı istedi.

COP16: Öncelikli konular askıda

COP16’da çevreye zararlı desteklerin kaldırılması başarılamadı. Ayrıca, koruma altındaki alanların genişletilmesi sağlanamadı.

Katılımcı ülkelerin çoğu ulusal eylem planlarını bile sunmadı.

Uzmanlar finansman eksikliğinden büyük endişe duyuyor. Sivil toplum örgütleri krizin ciddiyetine dikkat çekiyor.

“Büyük fırsat kaçtı”

Zirveye katılan Namibya eski müzakerecisi daha cesur ve kapsamlı adımlar talep etti. Mevcut sistemle doğa krizinin çözülemeyeceği söyledi.

WWF direktörü ise süreci tam bir fiyaskoya benzetti.

Fauna & Flora yöneticisi Montreal kararlarının kağıtta kaldığını vurguladı. Common Initiative direktörü liderlik eksikliğinin krizi derinleştirdiğini belirtti.

COP16: İzleme mekanizması yok

Zirvede doğa tahribatını durduracak etkili bir sistem yine oluşturulamadı. Katılan ülkeler önceki hedeflere ulaşma konusunda yol haritası çizemedi.

Uzmanlar muğlak ifadelerin başarısızlığa yol açtığını söylüyor. Öte yandan sivil toplum kuruluşları, zirveden daha somut ve gerçekçi adımlar bekliyor.

Gözlemciler gelecek yıl Bangkok’ta gerçekleşecek toplantıdan da umutlu değil.

Peki COP nedir?

COP, Taraflar Konferansı anlamına gelir ve BM Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesi’nin en yüksek karar organıdır. Zirve ilk kez 1994’te Bahamalar’da bir araya geldi. Her iki yılda bir düzenli olarak toplanıyor. Dünya genelinde 196 ülke bu sözleşmeye taraf.

COP toplantıları biyolojik çeşitliliğin korunması için kritik kararlar alıyor. 2022’deki COP15’te ülkeler 2030’a kadar yeryüzünün yüzde 30’unu koruma altına alma hedefi belirledi. COP16 Kolombiya’da bir araya geldi.

Her COP’ta alınan kararlar bir sonraki toplantıda gözden geçiriliyor. Sözleşmenin temel amacı doğal yaşamı ve biyolojik çeşitliliği korumak.

Bize destek olun

Medyascope sizlerin sayesinde bağımsızlığını koruyor, sizlerin desteğiyle 50’den fazla çalışanı ile, Türkiye ve dünyada olup bitenleri sizlere aktarabiliyor. 

Bilgiye erişim ücretsiz olmalı. Bilgiye erişim eşit olmalı. Haberlerimiz herkese ulaşmalı. Bu yüzden bugün, Medyascope’a destek olmak için doğru zaman. İster az ister çok, her katkınız bizim için çok değerli. Bize destek olun, sizinle güçlenelim.