Dünya Gazetesi tarım yazarı Ali Ekber Yıldırım, dün yayımlanan yazısında dünyadaki soya tüketiminin azalmasının Türkiye’de de et ve süt ürünlerine de zam olarak yansıyacağını yazdı.
Yıldırım, Türkiye’de son bir ayda hayvan yemine iki kez zam geldiğini, üçüncü zammın da kapıda olduğunu belirtti. Bugüne kadar yapılan iki zam ile beraber hayvan yeminde yüzde 13-14 oranında bir fiyat artışı olduğunu bunun da et ve süt ürünlerinin satış fiyatına yansıyacağını söyledi.
Ali Ekber Yıldırım, Türkiye’de yaşanan yem fiyatı artışlarının nedenlerinden birinin Arjantin’in soya üretiminde düşüş yaşanacağını bildirmesi ile soya fiyatlarında bir artış yaşandığını, bunun da yem fiyatlarına doğrudan bir zam olarak yansıdığını aktardı. Türkiye yılda 2 milyon tonun üzerinde soya tüketiyor. Bunun büyük bölümü ise hayvan yemlerinde ham madde olarak kullanılıyor. Mutfakta tüketilen soyanın ise sadece yüzde 7’sini kendisi üretebiliyor. Yüzde 93’ünü ise ithal ediyor. Bu nedenle dünyada soya fiyatlarında yaşanan artış Türkiye ve Trükiye gibi ülkeleri doğrudan zam olarak etkiliyor.
Yıldırım’a göre soya fiyatlarında yaşanan artışın diğer etkenlerinden biri ise geçtiğimiz günlerde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın “Genetiği Değiştirilmiş Organizmalar (GDO) konusunda daha dikkatli olacağız” sözleri bürokratlar tarafından emir kabul edilerek, Türkiye’ye ithal edilen soyada daha sıkı denetimler yapılmaya başlanması. Bu ani denetim soya fiyatlarını arttıran bir başka faktör.
Yeterli soyayı bulamayıp ayçiçeği küspesine yönelen yem sanayicileri Ukrayna, Kazakistan ve Rusya gibi ülkelerden ayçiçeği küspesi ithal etmeye yöneldi. Fakat, Çin’in bu ülkelerden yüksek miktarlarda Ayçiçeği küspesi alması da yem maliyetlerini arttırdı.
Yıldırım’ın ulaştığı verilere göre, yüzde 13-14 oranında yapılan iki zama rağmen yem sanayicileri hala yüzde iki zamla çalışıyor. Yem fiyatlarının en az yüzde 50’sini ithalatla karşılayan yem sektörü, artan döviz fiyatları karşısında ham maddeyi her geçen gün daha pahalıya ediniyor. Bu durum da yem fiyatlarına zam olarak yansıyor.
Zamların çiftçiye yansımasını değerlendirirken Yıldırım, yemi yüksek zamlı fiyattan alan çiftçinin ise bu zammı et ve süt ürünlerine yansıtacağını fakat çiftçiye henüz fiyat artışının yansımadığını, bunun sebebinin ise Ulusal Süt Konseyi süt fiyatlarını çiğ süt fiyatını baz alarak belirli periyotlarla belirlediği için henüz bir artış olmadığını belirtti. Fakat yemdeki artış ile birlikte sütün sabit bir fiyatla, yemin ise artan bir fiyatla işlem gördüğünü, bunun da yemdeki fiyat artışının çiftçiye yansımadan bile marketlerde et ve süt ürünlerinde artışa sebep olduğunu söylüyor.
