Facebook, Google ve Amazon gibi Amerikan teknoloji devleri için 2016 hiç kolay bir yıl olmadı. 2017 yılında ise daha beter olacağa benziyor. New York Times teknoloji uzmanı Mark Scott’un yazısında belirttiği üzere Amazon, Facebook, Google ve Uber gibi teknoloji hizmeti veren büyük şirketler için gizlilik politikası ve vergi davaları yüzünden 2017 zor bir yıl olacak.
Avrupa pazarı 500 milyon tüketicisi ile birlikte bu şirketlerin uluslararası alanda en büyük ağı oluşturuyor. Lizbon’dan Ljubljana’ya kadar birçok insan sıklıkla Youtube’dan video, Amazon’dan ürün ve Twitter’dan yeterli hizmeti alamadıklarından yakınıyorlar.
Avrupa Birliği üyesi 28 ülkenin birçok yetkilisi de Silikon Vadisi şirketlerinin dijital dünyanın büyük bir kısmına tahakküm kurmasından son derece rahatsız. Eleştiriler özellikle bu şirketlerin yerel vergileri ödememeleri ve kişisel verileri toplaması üzerine yoğunlaşıyor.
Google’ın bazı arama servisleri ve akıllı telefon işletim sistemi; Android ile ilgili Avrupa’da üç farklı güven zedeleyici suçlamayla başı dertte. Bunlar ilki Mart başında sonuçlanması beklenen şirketin kendi ürünlerinin reklamını haksız bir oranda rakiplerinkinden daha fazla yaptığına dair olan suçlama. Bu davanın sonucunda şirketin küresel gelirinin yüzde 10’una kadar para cezasına çarptırılabileceği düşünülüyor. Şirket bu suçlamayı ve Avrupa’nın yerel müşteri ağına kendisini kabul ettirmek için yarım milyar dolar harcadığını ısrarla kabul etmiyor. Herhangi bir temyiz ihtimali ise yıllar alacak bir süreci gerektiriyor.
Google’ın diğer bir sorunu ise Avrupa genelinde vergi sorunları. Fransız yetkililerin şirketin ülkedeki işlemlerine devam etmesi için 1 milyar dolar daha ödemesi gerekip gerekmediğine karar verecek olan soruşturmayı bu yıl sonuçlandırmaları bekleniyor. Bu soruşturmaya ek olarak Fransa’nın bilgi güvenlik denetleme sisteminin başvurusu üzerine Google “unutulma hakkı” diye adlandırılan veri tabanlarından bir kişiye ve kuruma dair bilgilerin silinmesini öngören işlemi şirketin bütün çalışma alanlarına uygulamak zorunda kalabilir. Hâlihazırda bulunan anlaşmalarda Avrupa’da yaşayan kişiler, belli koşullar altında kendileri hakkındaki bağlantıları ve bilgileri arama motorlarından kaldırma isteğinde bulunabiliyor. Karar 2017’de açıklanacak.
Apple’ın 2017 gündeminde de 13 milyar euro’luk haksız vergi uygulama davası olacak. İrlanda’daki hukukçular Avrupa Birliği’nin yürütme organı olan Avrupa Komisyonu’nun kendi karar yetki sınırını aşarak Apple’a vergi uygulamasında öncelik sunmadığı iddiasını temyize taşıdı. Temyiz davasının en erken 2017 sonunda karar bağlanması bekleniyor.
Bir diğer teknoloji devi ise sosyal medya şirketi Facebook. Şirket giderek artan bir şekilde Avrupalı yetkililerin dikkatini çekiyor çünkü gün geçtikçe bölgenin ekonomisindeki payı görülmemiş bir oranda artış gösteriyor.
2017 yılı Facebook için de hayli zorlu bir sürecin habercisi çünkü Fransa, İspanya, Almanya ve Hollanda’nın Facebook’un kullanıcısı ve kullanıcı olmayan kişilerin “beğen” butonu ile sisteme giren bütün kullanıcıların bilgilerine nasıl ulaştığını ve nasıl kullandığı konusundaki araştırmaları bu yıl sonuçlanacak. Benzer bir davayı Facebook, Lüksemburg hükümetine karşı kazanmıştı.
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
Mart ayında Alman yürütme konseyi Facebook ve diğer sosyal medya şirketlerinin bu suçlamalara nasıl cevap verdiğini raporlayacak. Şirketlerin bilgi gizliliği ve vergi konularında ellerinden geleni yapmadıkları anlaşılırsa, bu konuda yeni düzenlemelerin yapılması bekleniyor.
Dijital alışveriş şirketlerinden Amazon ve Uber de vergi konusunda başı dertte olan şirketler arasında. Taşıma ve ulaşım şirketi olarak hizmet veren Uber şirketinin ulaşım şirketi mi yoksa dijital bir platform mu olduğu Nisan ayında görülecek davada karara bağlanacak. Bu davanın her türlü sonucu Uber için uzun soluklu sonuçlar doğuracak. Eğer dijital platform olduğu kararı çıkarsa Avrupa pazarına oldukça büyük bir şekilde genişleme politikası ile geleceği düşünülüyor.
Uluslararası on-line alışveriş devi Amazon, Avrupa merkez ofisinin bulunduğu Lüksemburg’da vergi usulsüzlüğüne karıştığı iddialarıyla uğraşıyor. Şirket bu iddiayı reddediyor. Öyle görünüyor ki Amazon da Lüksemburg’dan çıkmanın sinyallerini veriyor, en azından vergilerini ödemek için ana merkez üzerinden değil de Avrupa’daki diğer büyük merkezlerini de kullanmaya başlayacak.
Bu sorunların tümünün birikmesi sonucunda tırmanan gerginlik, 2016 yılında birçok kez bu şirketlerin mahkeme karşına çıkması ile son buldu. İlk olarak 2016 yılında Apple’dan 13 milyar Euro vergiyi İrlanda hükümetine ödenmesi istendi. Sonrasında Google haksız bir şekilde kendi teknoloji yan ürünlerini ve servislerini diğer rakip servislerden daha çok öne çıkarmakla suçlandı. Uber taşıma ve ulaşım şirketi de bölgedeki ulaşım rezervasyonları işlemlerinden men edildi.
Tüm bu suçlamaları şirketler reddetmekte. 2016 yılı boyunca bu davaların açılma süreci ile boğuşan teknoloji devleri, önümüzdeki 12 ay boyunca bu davaların uzun soluklu kararlarının sonucuna katlanacağa benziyor. Bu davaları kaybettikleri takdirde, Silikon Vadisi şirketleri yalnız Avrupa’da değil başka yerlerde de çalışma politikalarını değiştirmeye zorlanabilirler.
