Washington Post’un haberine göre, perşembe günü Rus Soyuz roketi Uluslararası Uzay İstasyonu’na yapılan bir görev için kalkışından iki dakika sonra arızalandı. Bir Rus ve bir Amerikalıdan oluşan iki kişilik mürettebatın arızadan sonra otomatik iptal komutunun tetiklenmesiyle kapsülleri ayrıldı ve mürettebat paraşütlerini açarak kalkış noktasına 200 mil uzaklıktaki Kazakistan bozkırları üzerinde inişe geçti.
ABD’li astronot Tyler Nick Hague ve Rus kozmonot Alexey Ovchinin, aniden başka bir yöne gitmeden önce uzaya olan yolu yarılamışlardı. NASA’ya göre yaklaşık 31 millik bir mesafeyi kat ettiler. Yerleri kurtarma ekipleri tarafından hızlıca belirlendi ve helikopterle aileleriyle buluşmak üzere kalkış noktasına geri götürüldüler.
Soyuz M-10 roketinin başarısızlığından sonra Amerikalıların ve Rusların uzaya erişimi, neyin yanlış gittiğini anlamak için, araştırma sürecinde durduruldu. NASA uzay mekiği 7 yıl önce emekli olduktan sonra ABD, Amerikalıların uzay istasyonuna gidiş-gelişleri için Rusya’nın donanımına güveniyordu.
NASA, şu an uzay istasyonunda bulunan üç mürettebat üyesinin de tehlikede olmadığını söyledi. Mürettabatın, 13 Kasım için planlanmış dönüşlerinin uzatılmasına yetecek kadar kaynağa sahip oldukları ve hâlihazırda uzay istasyonuna bağlı olan bir Soyuz aracıyla evlerine dönebilecekleri de açıklandı.
Başka bir üç kişilik ekibin aralık ayında istasyona fırlatılması planlanıyordu fakat perşembe günü yaşanan roket arızası sebebiyle yeni ekibin uzaya gidişi tehlikeye girdi. NASA yetkilileri, istasyondaki ekibin yerlerini alacak başka bir ekip olmadan Dünya’ya geri dönmek zorunda kalabileceklerini söyledi.
NASA geçici süreliğine bile olsa, sürekli bakım isteyen ve daha önce hiç karadan yönetilmemiş 100 milyar dolarlık orbital laboratuvarı terk etmek için hiç istekli değil. Önemli kararların arifesindeki ABD ve Rus yetkilileri felaketin teğet geçmesinden duydukları rahatlamayı “Korkunç bir gün oldu, fakat kaçış sisteminin işe yaramasıyla bir felaket önlenmiş oldu” diyerek dile getirdi. NASA için uzay operasyonlarını yöneten Kenny Todd, “İşler tam olarak planladığımız gibi gitmedi ama en azından Nick ve Alexey’in iniş yapabilmiş olmaları harika. İçinde bulunduğumuz son derece zor bir iş ve bu sizi kesinlikle aldatabilir” dedi.
Yardımcı roket arızası
Olay Rusya Devlet Televizyonu’nda ise “yardımcı roket arızası” olarak gösterildi ve yakınlardaki bir ekip göreve çağrıldı. Bilgisayarların kontrolü devralmasıyla kapsül roketten otomatik olarak ayrıldı. Mürettebat bir sarsıntı hissetti ve daha sonra yer çekiminin gittiğini bildirdi. Dünya’ya doğru serbest düşüşe geçen Hague ve Ovchinin yer çekiminin altı katından fazla olan balistik yörüngeyi başlattı ve kapsülü dönüş yoluna soktu.
Mürettebatın 34 dakikalık inişleri sırasında dışarıyla olan iletişimleri kesildi. NASA’nın başkan yardımcısı astronot G. Reid Wiseman, kapsülün inip inemeyeceğini beklerken yüreğinin ağzına geldiğini söyledi. Bu noktada sadece yer çekimi kontrol altındaydı ve helikopterler kapsülün iniş yapacağını düşündükleri noktaya doğru hızlıca yola çıktılar.
Hague ve Ovchinin, hızlıca sağlık ekipleri tarafından kontrol edildiler ve durumlarının iyi olduğu açıklandı. Avrupa Uzay Ajansı istasyon komutanı Alexander Gerst, sosyal medyadan yaptığı paylaşımda “Arkadaşlarımızın iyi olduğuna sevindim. Uzaya uçmak zor bir iş. Biz de insanlığın yararı için çabalamaya devam ediyoruz” dedi.
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
Hague ve Ovchinin’in bugün Moskova’nın dışındaki Gagarin Kozmonot Merkezi’ne götürülmeleri planlanıyor. Hague’un önümüzdeki hafta ise Houston’daki evine dönmesi bekleniyor.
Proje askıda
Rus yetkililer, arızanın sebebini ortaya çıkaracak soruşturma sonuçlanana kadar insanlı uzay aracı gönderme işlemlerinin askıya alındığını açıkladı. Rusya’nın Interfax adlı haber ajansı ayrıca, uzay programının yaptığı açıklamayı kaynak göstererek, insansız uzay aracı görevlerinin de bu senenin sonuna kadar askıya alınma ihtimali olduğunu duyurdu.
Perşembe günü meydana gelen fırlatma kazası, ABD-Rusya uzay işbirliğinde risk doğurabilecek bir zamanda gerçekleşti. İki ülkenin arası Rusya’nın Kırım ilhakı ya da 2016 ABD seçimlerine karışmış olduğu iddiası gibi sebepler yüzünden gerilmiş olsa da yerden 250 mil yükseklikte yaşanan bu olayla tek yürek oldular.
Ancak ABD ve Rusya’nın arası, ağustos ayında şu an uzay istasyonuna demirlenmiş olan Soyuz MS-09 modülünde keşfedilen küçük bir delik sonrasında da gerginleşmeye başlamıştı. Moskova şu an tamir edilmiş olan deliğin kasıtlı bir sondaj olduğunu ve sabotaj olabileceğini öne sürerken, NASA dedektiflerin deliğin nedenini bu hafta belirleyeceğini açıklamıştı.
Perde arkasında yaşananlara rağmen NASA yöneticisi Jim Bridenstine perşembe günkü kalkışa tanıklık etmek ve Rusya’daki meslektaşı Dmitry Rogozin ile tanışmak için Kazakistan’a gitti. Zirve bütün tarafların hayal edebileceğinden çok daha dramatik gerçekleşti.
Rogozin, kazaya neyin sebep olduğunu anlayabilmek için bir devlet komisyonu kurduğunu söyledi. Bu olay bir Soyuz’un 20 yıllık uzay istasyonuna giderken yaşadığı ilk başarısızlık. Uzay uçuşunu denetleyen Rusya Başbakan Yardımcısı Yury Borisov, soruşturma ışığında elde ettikleri bütün bilgileri ABD ile paylaşacaklarına söz verdi.
Rusya’nın uzay programında mürettebatlı bir fırlatma kazası en son, 1983’te bir Soyuz yardımcı roketi patladığında gerçekleşmişti. Vladimir Titov ve Gennady Strekalov adlı kozmonotlar, fırlatma rampasının yakınına güvenli bir şekilde iniş yapmışlardı.
