Almanya, Fransa ve İngiltere; İran ile ticaretin devam etmesine yardımcı olmak ve Tahran üzerindeki ABD yaptırımlarını aşmak için INSTEX adında yeni bir ödeme kanalı kurdu. ABD ise “İran ile ticari ilişkilerini devam ettiren ülkeler, ABD’de ile ticaret yapma imkanını kaybedebilir” diyerek AB ülkelerini sertçe uyardı.
Almanya, Fransa ve İngiltere; ABD’nin İran üzerindeki yaptırımlarını aşarak ticareti devam ettirmek için yeni bir ödeme mekanizması kurduklarını açıkladı.
3 ülkenin kurduğu “Instrument in Support of Trade Exchanges” (INSTEX) adını taşıyan şirketin duyurusu perşembe günü yapıldı.
Almanya Dışişleri Bakanı Heiko Maas, basına mensuplarına “İran ile yalnızca nükleer anlaşmayı devam ettirmekle ilgili konuşmadığımızı açıklığa kavuşturduk, şimdi yeni bir ticari ilişki kurma olasılığı da yaratıyoruz” açıklamasını yaptı.
Mass, “Bu, İran’dan askeri uranyum zenginleştirme programına başlamamasını talep etmek için görüşülen yükümlülüklerin bir ön koşulu” dedi.
Ödeme mekanizması, Avrupa ülkelerinin İran ile ticarete devam etmesini sağlıyor ancak bu hamle Washington ile ilişkileri gereceğe benziyor.
INSTEX nedir?
INSTEX, Avrupalı işletmelerin, ABD yaptırımlarına rağmen İran ile ticaret yapabilmesini sağlayacak özel bir mekanizma kurmak amacıyla oluşturulmuş bir şirket. Medyada yer alan haberlere göre, şirketin merkezi Paris’te olacak ve başkanlığını Alman Per Fischer yapacak. Fischer, Almanya’nın önde gelen bankalarından Commerzbank’ın eski direktörü idi. İngiltere ise Denetim Kurulunun başına geçecek.
Avrupalı ülkeler bu kanalı başlangıçta sadece İran’a; gıda, ilaç ve tıbbi cihaz satmak amacıyla kullanmayı planlıyor. Yine de bu ticaretin, ileride genişlemesi de bekleniyor.
İran ile ticareti kolaylaştırmak
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
Deutsche Welle’de (DW) yer alan habere göre; Alman devlet kaynakları, DW’ye verdiği röportajda “İran, anlaşmada belirtilen bütün yükümlülüklerini yerine getirdiği sürece; İran nükleer anlaşmasını yerine getirmekle yükümlü olduğunu hisseden E3 tarafından atılmış önemli bir adım ve politik işaret” diye konuştu. “E3, İran ile meşru ticari ilişkilerini kolaylaştırma hedefini vurguluyor” diyen yetkili, E3 derken şirketi kuran Almanya, Fransa ve İngiltere’yi kastediyor.
İran Dışişleri Bakan Yardımcısı Abbas Arakçi ise devlet televizyonuna yaptığı açıklamada “Avrupa tarafından atılmış bir ilk adım… Umuyoruz ki tüm mal ve eşyaları kapsar” diye konuştu.
ABD tepkisi
ABD daha önce AB ülkelerini, İran yaptırımlarına karşı bir bir hamle yapmamalarıyla ilgili uyarmıştı. ABD Dışişleri Bakanlığı perşembe günü yaptığı açıklamada bu uyarıyı hatırlatarak “Başkan (Donald Trump) açıkça belirtmişti ki, Amerikan yaptırımlarına karşın Tahran’la ticari ilişkileri sürdüren ülkeler, ABD’nin mali sistemine erişim ve ABD-ABD şirketleriyle ticaret yapma imkanını kaybedebilirler” dedi.
ABD Başkanı Donald Trump geçen yıl ülkesini İran’la 2015’te imzalanan nükleer anlaşmadan çekme kararı almıştı. AB ise ABD’nin bu kararına karşı çıkmış, İran’ın anlaşmayı bozmadığını ve İran ile ticarete izin verilmesi gerektiğini söylemişti.
Haberlerde yer alan bilgilere göre, diğer AB ülkeleri de INSTEX’e katılabiliyor. Ancak Avrupa’daki pek çok banka ABD yaptırımlarından çekindiği ettiği için, ödemelerin oldukça zor yapıldığı belirtiliyor ve bu sorunun yeni mekanizma ile çözülmesi planlanıyor.
