Irak’ın yeni seçim yasası salı günü (24 Aralık) parlamentodaki 329 milletvekilinin 184’ünün katıldığı oylamada oyçokluğuyla kabul edildi. Yeni yasa seçimlerin daha adil olması için eylemcilerin en kritik taleplerinden biriydi. Sokak gösterilerinin sürdüğü ülkede, yeni başbakanın kim olacağı konusunda ise henüz mutabakat sağlanmış değil.
Parlamentodan geçen yeni seçim yasası, seçmenlere parti listelerine değil, tek tek milletvekillerine oy verebilme imkânı sunuyor. Bunun yanı sıra, bir grup milletvekilinin bütün bölgeyi temsil etmesi yerine parlamentonun her üyesi özel bir seçim bölgesini temsil edebilecek.
Daha önceki seçim yasaları, seçime giren siyasal partilere seçimlerde kaybedenler adayların oylarını aktarıyordu. Yeni seçim yasası ise, oyların siyasal listeler için değil kişiler için verilmesini esas alıyor. Bu durum, halihazırda kuvvetli ve yerleşik olan partilerin etkisinin azalacağına işaret ediyor.
Kürt milletvekilleri oylamayı boykot etti
Parlamentoda 58 milletvekili olan Kürt siyasi partileri oylamayı boykot etti. Kürt milletvekillerinin çoğunluğunun 50 maddelik yasanın paket olarak oylanmasına itiraz etmesine rağmen yeni seçim yasası parlamentodan geçti. Kürtler boykota gerekçe olarak, özellikle yeni yasasının 15. ve 16. maddelerine yönelik taleplerinin kabul edilmemesini gösterdi. Yeni seçim yasasının 15. maddesine göre seçim çevreleri ilçe bazında belirlenecek ve her ilçede en çok oyu alan aday milletvekili seçilecek. Bu madde ilçe ve kasabaların merkezden bağımsız birer seçim merkezi olması anlamına geliyor. Kürtler’in itiraz ettiği 16. madde ise kadınlar için belirlenen kotanın yüzde 25’le sınırlandırılmasını öngörüyor.
Yeni seçim yasası yüzde 25’lik kotayı koruyarak kadınlara parlamentoda daha fazla yer açılmasını sağlamıyor. Irak parlamentosundaki 329 koltuğun 84’ü kadınlara ayrılmış durumda.
Eski seçim yasası 2005 yılında anayasanın yazımı sürecinde Şiiler, Sünniler ve Kürtler tarafından, ABD kontrolünde yapılmıştı.
Parlamentodan geçen yeni seçim yasası Cumhurbaşkanı Berham Salih tarafından onaylanırsa yeni bağımsız seçim komisyonunun kurulması için çalışmalar başlatılacak.
Bağdat, Tahrir Meydanı, 24 Aralık Salı
Eylemciler mevcut siyasi kadronun tasfiyesini ve yeni başbakanın bağımsız bir isim olmasını talep ediyor
Irak’ta yolsuzluk, işsizlik ve kamu hizmetlerinin yetersizliği gibi daha çok ekonomik sebeplerle 1 Ekim’de başkent Bağdat’ta ve Şiiler’in yoğunlukta olduğu güney şehirlerinde başlayan eylemler devam ediyor.
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
Çoğunluğunu gençlerin oluşturduğu eylemciler sadece seçim yasasının değişmesini değil, halihazırdaki siyasi elit kadrosunun değişmesini, Irak’ın yeni yönetiminde 2003 sonrası düzende rol almış hiçbir siyasetçinin yer almamasını ve özellikle herhangi bir parti bağlantısı olmayan bağımsız bir başbakanın seçilmesini talep ediyor.
Eylemcilerin en büyük rahatsızlıklarından biri de Irak yönetimi üzerindeki İran nüfuzu. Bu sebeple eylemciler Irak’ta yeni yönetimin İran’ın etkisi altında olmayan isimlerden oluşmasını istiyor.
Eylemler nedeniyle eski Başbakan Adil Abdülmehdi önce kabine değişikliğine gitmiş, tepkilerin devam etmesi üzerine 29 Kasım’da da istifa etmişti. Abdülmehdi yeni başbakan belirlenene kadar halihazırda geçici hükümetin başında bulunuyor.
2003 yılında Saddam Hüseyin’in ABD liderliğindeki koalisyon güçleri tarafından devrilmesi sonrasında kurulan düzen etnik ve mezhepsel kimliklere göre bir temsiliyete dayanıyor. Buna göre, başbakan Şii Araplar’dan, meclis başkanı Sünni Araplar’dan, cumhurbaşkanı ise Kürtler’den seçiliyor. .
