The Lancet dergisinde 22 Mayıs günü dünya kamuoyunda ses getiren bir makale yayımlanmıştı. Makalede, halk arasında sıtma ilacı olarak bilinen “hidroksiklorokin”in koronavirüs hastalarının ölüm oranlarını ve kalp sorunlarını artırdığı yazıyordu. Bu haber dünya gündemine oturdu ve Dünya Sağlık Örgütü’ne (DSÖ) koronavirüs tedavisinde hidroksiklorokin kullanımını yasaklaması için büyük baskılar yapıldı. Pek çok sağlık kuruluşu makaleyi ciddiye alarak hidroksiklorokin kullanımını geçici olarak durdurdu.
Trump hidroksiklorokin için “mucize ilaç” demişti
Hidroksiklorokinin koronavirüs tedavilerinde kullanılmasının işe yarayıp yaramadığı tıp dünyasında en güncel tartışma konularından biri ve henüz net bir cevap ortaya konmasa da bu ilaç tedavilerde yaygın olarak kullanılıyor. Hatta pek çok kişi bu ilacı koronavirüse yakalanmamak için de kullanıyor. Bu kişilerden biri de ABD Başkanı Donald Trump. Trump, ilacın koronavirüs tedavisindeki etkisinin ne olduğu henüz kanıtlanmadan hidroksiklorokini “mucize ilaç” olarak tanımlamış ve koronavirüsten korunmak için her gün bir defa bu ilaçtan aldığını söylemişti.
İki gün önce The Guardian’da çıkan bir haber ise Lancet’teki makalenin ortak yazarlarından biri olan Sapan Desai’nin kurduğu Surgisphere şirketinin verilerinden yola çıkarak yazılan makaleyi konu etmişti. Haberde Surgisphere’in elde ettiği verilerin de şirketin kendisinin de hiç güvenilir olmadığı belirtilmişti.
Bu gelişme üzerine makalenin esas yazarı olan Prof. Dr. Mandeep Mehra, Surgisphere’in edindiği bilgilerin doğruluğu teyit edilemediği için makalenin geri çekilmesini istediğini belirtirken okuyuculardan ve editörden özür diledi.
Derginin editörü: “Bu çalışma nasıl yanlış araştırma yapılacağının bir örneği”
Derginin editörü Richard Horton ise gelişmeler karşısında dehşete düştüğünü belirterek yayımladıkları bu makalenin küresel bir olağanüstü sağlık krizinde nasıl yanlış araştırma yapılabileceğinin bir örneği olduğunu söyledi.
Bu haberler üzerine DSÖ de bir haftalık duraklamanın ardından koronavirüs tedavilerinde hidroksiklorokinin kullanımına yeniden başlandığını açıklamıştı.
Hidroksiklorokin kullanımının koronavirüs tedavilerinde olumlu bir etkisi var mı?
Son olarak ABD ve Kanada’da gerçekleştirilen ve New England Journal of Medicine’de yayımlanan bir çalışma hidroksiklorokinin koronavirüs hastası biriyle yakın temas kuran insanları virüsten korumadığını ortaya çıkardı.
Medyascope'un günlük e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her gün mail kutunuzda.
Deneyde koronavirüs kapma ihtimali orta ve yüksek olan kişiler üzerinde test uygulandı. Bu insanların pek çoğu hiçbir koruyucu ekipman kullanmadan koronavirüs hastası kişilerle iki metreden yakın mesafede en az 10 dakika boyunca vakit geçirmişlerdi. Çalışmanın amaçlarından biri de ailesinde koronavirüs olan bir kişinin hidroksiklorokin kullanarak hastalıktan korunup korunmadığını belirlemekti. Araştırmada yer alan toplam 821 kişinin ortalama yaşı 40’tı ve hiçbir semptomları yoktu.
Koronavirüs vakalarıyla temas kurduktan dört gün sonra bu kişilerin bir kısmına plasebo (etkisiz) ilaçlar, diğerlerine ise hidroksiklorokin verildi. En yüksek doz ilk günde olmak üzere toplam beş gün üst üste aynı ilaçlar kullanıldı.
821 kişinin 107’sinde 14 günlük dönemin ardından koronavirüs tespit edildi. 107 kişinin 49’una hidroksiklorokin, 58’ine ise plasebo ilaçları verilmişti. Arada ise kayda değer bir fark tespit edilemedi. İki gruptan da birer kişi hastaneye kaldırıldı, herhangi bir ölüm meydana gelmedi. Ortaya çıkan semptomlar da birbirlerine oldukça yakındı. Hidroksiklorokin verilen hastalarda karın ağrısı ve bulantı gibi yan etkilerin daha çok gözlendiği belirtildi. Yine de kalp ritimlerinde bir bozulma olmadı. Zira ilacın en olumsuz etkisinin bu olduğu söyleniyordu.
McGill Üniversitesi’nden enfeksiyon hastalıkları uzmanı Todd Lee, “İlacın işe yaracağını umarak başladığımız çalışma sonucunda hidroksiklorokinin, enfeksiyondan dört gün sonra kullanıldığı takdirde plasebo ilaçlarından farklı bir etki oluşturmadığını tespit ettik” dedi.
Başka dönemlerde ve koşullarda hidroksiklorokin kullanımının daha verimli olup olmadığı ise hâlâ soru işareti. Bu bağlamda daha geniş kapsamlı çalışmalar ve deneyler sürüyor.
