2022 Pekin Kış Olimpiyat Oyunları tartışmaların gölgesinde başladı. Politik boykotlar, insan hakları ihlalleri, yapay kar falan derken sonuna geliyoruz. Hatta belki de siz bu yazıyı okurken oyunlar bitmiş olacak.
Yulia Lipnitskaya 15 yaşındayken altın madalya, Alina Zagitova 15 yaşında gümüş ve altın madalya, Sky Brown 13 yaşında bronz madalya, Simon Biles 17 yaşında altın, gümüş ve bronz madalya, Katie Ledecky 15 yaşında altın madalya… Liste uzar gider. Daha oy kullanamayan, kendilerine banka hesabı açtıramayan, araba kullanması yasalar tarafından izin verilmeyen çocuklar, en elit arena olan olimpiyatlarda yarışıyor. Son eklenen isim de 15 yaşındaki Kamila Valieva.
Kamila Valieva’nın hikayesini kısaca hatırlamak gerekirse; Bu olimpiyatların en büyük yıldızı olan Rus patenci, ocak ayında kendisinden alınan numunede yasaklı bir metabolizma düzenleyici madde olan “trimetazidine”e rastlandı. Sporcunun durumu halen netlik kazanmış değil fakat yarışmaya devam etti. Valieva, omuzlarındaki yük yüzünden potansiyelinin altında kaldığı bir performansla kadınlar serbest paten bireysel kategoride ancak dördüncü olabildi.
Peki, 15 yaşındaki bir çocuk bu maddeye nasıl ulaştı? Nereden temin etti? Hepsi muallakta. Rusya tarafının savunmasına göre dedesinin kalp ilacının bulunduğu suyu içmiş. Doğrudur, yanlıştır bilmek imkansız. Lakin doğru olan bir şey varsa, çocuk yaştaki sporcuların maruz kaldığı bu tarz durumların can sıkıcı boyutlara ulaşması.
Sporcu diyoruz fakat şunu görmek gerek: Teknolojinin gelişmesi sporcuları ve antrenman metotlarını üst seviyeye taşıdı. Olumsuz yönüyse, teknolojinin gelişmesi ile birlikte sosyal medya kullanımının artması ve eskiden mitolojik kahraman olarak görülüp ulaşılamayan kişilerin bir telefon uzakta olması. Artık herkes bilirkişi… Bu kadar çok bilirkişinin olduğu ortamda da negatif eleştirilerin çoğalacağını tahmin etmek zor değil. Negatif eleştiri sahibi üç kişi birbirine denk geldiğinde, seslerini daha yüksek duyurma şansları doğuyor. Yüksek duyulan negatif fikirler ve görüşler “linç kültürü”nü besliyor.
Yaşı ilerlemiş sporcular bu durumda profesyonel ekipleriyle veya yardım almadan kendileri çözebiliyor. Çocuk yaştaki sporcular içinse bu tip görüşlerle baş etmek çok zor. 15 yaşınızdaki halinizi düşünsenize. Yüzünüzde çıkan sivilcenin eleştirilmesi bile günlerce uykusuz geceler anlamına gelirdi.
Sosyal medyanın etkisiyle yaratılan linç kültürü etkisinden kurtulabilen çocuk yaştaki sporcunun yüzleşmesi gereken diğer problem de koçların yeterliliği sorgulanmadan aileleri tarafından emanet edilmesi. En net örneği Kamila Valieva’nın çalıştırıcısı Eteri Tutberidze.
Eteri Tutberidze’nın 15 yaşındaki Valieva’dan önceki öğrencisi Alina Zagitova’ydı. Pyeongchang 2018 Kış Olimpiyatları’nda 15 yaşındayken altın ve gümüş madalya alan sporcu, çalıştırıcısı ve federasyonu tarafından yalnız bırakıldı. 2020 yılında da olimpik şampiyon olmasına rağmen buz patenine ara verdiğini açıkladı.
Eteri Tutberidze’nin diğer bir öğrencisi Yulia Lipnitskaya da 2014 Soçi Kış Olimpiyatları’ndaki altın madalyasından sonra anoreksiya oldu ve baskılara daha fazla dayanamayarak sporu bıraktı.
Çocuk yaşlarda, profesyonel sporun çetin rekabetine giren çocuk sporcular belki başarılı oluyor fakat karşılığında ödedikleri bedel çok ağır. Kimi psikolojik olarak çöküntü yaşayıp sporu bırakıyor, kimisi fiziksel rahatsızlıklarını ve sakatlıklarını ömrü boyunca taşıyor. Oy veremeyen, araba kullanamayan, bankada hesap açtıramayan ve yaşıtları gibi bir hayat yaşayamayan çocuklar, olimpiyatlarda yarıştırılıyor.
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
Valieva’nın doping cezası halen net değil fakat bir ülke tüm sorumluluğu 15 yaşındaki bir kız çocuğunun sırtına bindirmekten hiç çekinmiyor. Bu olayı sadece Rusya’ya ait görmemek gerek. Simon Biles’tan, Michael Phelps’e ABD’li sporcularda da benzer bir durum söz konusu. Onlarınki biraz daha Disney yıldızlarını andırıyor. ABD’li yıldız sporcular tükenmişlik sendromu da başka bir yazının konusu olsun…
Kısacası çocuklar çocuklarla, büyükler büyüklerle yarıştırılmalı.
Doğa Üründül’ün önceki yazıları:
Hayaller Porto modeli/Gerçekler Çatladıkapıspor
İş bilmez yöneticilerin elinde mezarlığa dönüşen stadyumlar – Hillsborough faciası
Hayaller Ajax modeli/Gerçekler Çatladıkapıspor
Fatih Terim, Şenol Güneş ve Mustafa Denizli’siz devam edecek sezonun bize anlattıkları
