2022’de kadın ve LGBTİ+lar: Katledilenler, hedef gösterilenler ve şiddete maruz bırakılanlar 

2022’nin son günündeyiz. Bu yıl da geçtiğimiz yıllarda olduğu gibi siyasetçiler kadınları ve LGBTİ+ları hedef gösterdi, kadınların ve LGBTİ+’ların yaşam tarzına dil uzattı. Anayasa değişikliği önerisi ise 2022 yılına damga vuran olaylardan biri oldu. Sizler için 2022 yılında öne çıkan gelişmeleri derledik. 

• Erkek şiddeti sonucu katledilen kadınlar

2022 yılında gündemimizde erkek şiddeti sonucu yaşamını yitiren kadınlar ve şüpheli kadın ölümleri var. Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu’nun 2022’nin ilk 11 ayıda yayımladığı raporlara göre en az  310 kadın katledildi, 222 kadın şüpheli şekilde yaşamını yitirdi. 2021 yılında en az 280 kadın katledilmiş, 217 kadın şüpheli şekilde yaşamını yitirmişti. Verilere göre 2022 yılında kadın cinayetleri bir önceki yıla göre arttı. 

• 16 yaşındaki S.Ş.’nin öldürülmesi

Hüseyin Can Gökçek, 16 Şubat’ta Giresun’un Erikliman köyünde 16 yaşındaki S.Ş’yi öldürdü. Kaçmaya çalışırken yakalanan Gökçek tutuklandı.

S.Ş’yi daha önce kaçıran ve “cinsel istismar” ve “kişiyi hürriyetinden yoksun bırakma” suçlamasıyla yargılanması süren Hüseyin Can Gökçek hakkında, “tasarlayarak ve canavarca hisle çocuğu kasten öldürme” suçundan ağırlaştırılmış ömür boyu hapis cezası istemiyle dava açıldı. 29 Aralık’ta görülen karar duruşmasında mahkeme heyeti Hüseyin Can Gökçek’e “ağırlaştırılmış müebbet hapis” cezası verdi. Mahkeme heyeti cezada indirim de uygulamadı.

• İstanbul-Tarlabaşı’nda trans kadınlardan “cadde parası” adı altında haraç kesen erkekler iki kadını yaraladı

İnsan Hakları Derneği (İHD) İstanbul Şubesi LGBTİ+ Hakları Komisyonu, 15 Şubat’ta İstanbul-Beyoğlu’nda Kalyoncu Kulluğu Caddesi’ndeki bir kulübün işletmecileri ve çalışanlarının, o bölgede çalışan trans kadınlardan “cadde parası” adı altında haraç kestiğini, kadınları sözlü ve fiziksel saldırılara maruz bırakarak tehdit ettiğini açıklamıştı. Aynı günün akşamı trans kadın Kumsal ve üç gün sonra ise (18 Şubat) trans kadın Selin gece saatlerinde bacağından kesici aletle saldırıya uğrayarak yaralandı.

• Bağcılar’da kadın cinayeti

İstanbul-Bağcılar, Fevzi Çakmak Mahallesi 2005 Sokak’taki üç katlı apartmanın birinci katında kalan 26 yaşındaki Ali S.,27 Eylül’de  annesi Havva S.’yi (58) başını bıçakla keserek öldürdü. Yaşadığı evi ateşe vererek dairede bekleyen Ali S. ihbar üzerine olay yerine gelen polis tarafından yakalandı. Emniyetteki işlemlerinin ardından Bakırköy Adalet Sarayı’na sevk edilen şüpheli, cumhuriyet savcısına ifade verdikten sonra tutuklanma talebiyle sulh ceza hâkimliğine sevk edildi. Hâkimlik Ali S.’nin “canavarca hisle, eziyet çektirerek öldürme” ve “üstsoydan akrabayı kasten öldürme” suçlarından tutuklanarak cezaevine gönderilmesine karar verdi.

• Medyascope, cinayetin ardından Bağcılar’da | Vatandaşlar anlatıyor: Mahallede uyuşturucu kullanımı ne boyutta?

• Meryem Sevim’i katleden Musa Sevim hala yakalanamadı 

Diyarbakır’ın Kayapınar ilçesinde 12 Kasım’da, bir kafede arkadaşlarıyla birlikte oturan Meryem Sevim (21), oturduğu kafeye gelen Musa Sevim (24) tarafından ateşli silahla öldürüldü. Bedenine dokuz kurşun isabet eden Meryem Sevim yaşamını kaybederken Musa Sevim olay yerinden kaçtı. Musa Sevim hâlâ polis ekiplerince aranırken olayla ilgili gözaltına alınan iki kişi tutuklandı. Savcılık soruşturmaya gizlilik kararı getirdi. Meryem Sevim’in ablası Rozerin Sevim, faille bir akrabalık bağlarının olmadığı bilgisini paylaştı.

• Musa Sevim tarafından öldürülen Meryem Sevim’in ablası: “Katili yakalamak için neyi bekliyorlar?”

2022’de öne çıkan davalar

• Danıştay, İstanbul Sözleşmesi’nin feshini onayladı

Danıştay 10. Dairesi, kamuoyunda İstanbul Sözleşmesi olarak bilinen “Kadına Yönelik Şiddet ve Aile İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Mücadeleye Dair Avrupa Konseyi Sözleşmesi”nin feshine ilişkin 20 Mart 2021 tarihli Cumhurbaşkanı Kararı’nın iptal istemini reddetti. Ankara Barosu tarafından yapılan iptal talebine ilişkin duruşma, 28 Nisan’da yapılmıştı. Daire, davanın reddi kararını da aynı gün verdi ancak mahkeme bu kararı aynı konuda iptal talebinde bulunan kişi, kurum ve kuruluşları dinlemeden vermiş oldu. Böylece, aynı konuda iptal başvurusunda bulunan, 7, 14 ve 23 Haziran’da savunma yapan kişi ve kuruluşların Danıştay’daki savunmaları anlamsızlaştırıldı.

• Danıştay Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın İstanbul Sözleşmesi’nden çekilme kararını ikiye karşı üç oyla hukuka uygun buldu, karar diğer savunmalar beklenmeden verildi

• Hedef gösterilen Gülşen yargılanıyor

İstanbul-Ataşehir’de 30 Nisan 2022’de verdiği bir konserde imam hatiplilere yönelik söylediği sözler nedeniyle hakkında “halkı kin ve düşmanlığa tahrik veya aşağılama” suçundan başlatılan soruşturma kapsamında 26 Ağustos 2022’de tutuklanan ve üç gece cezaevinde kalan Gülşen, adli kontrol şartı ile serbest bırakılmıştı. 21 Ekim 2022’de yapılan ilk duruşmada mahkeme, Gülşen’in beraat talebinin reddine, yurtdışı çıkış yasağının devamına karar vermişti. 21 Aralık’ta görülen ikinci duruşmada  dosya, mütalaasını hazırlaması için savcıya gönderildi. Duruşma 1 Mart 2023’e ertelendi.

• Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu kapatma davası 

Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu Derneği’nin “kanuna ve ahlaka aykırı faaliyet yürüttüğü” gerekçesiyle feshi isteniyor. 2010 yılından bu yana kadına yönelik şiddete karşı durmak, kadın cinayetlerini durdurmak için mücadele eden, şiddet verisi tutan ve LGBTİQ+’ların haklarını arayan derneğe 13 Nisan’da kapatma davası açıldı.

1 Haziran’da yapılan ilk duruşmada da barolar, aileler, dernekler tek tek söz almış ve müdahillik talebinde bulunmuş ancak mahkeme, tüm müdahillik taleplerinin reddine karar vermişti. Bir sonraki duruşma 11 Ocak 2023’te.

• Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu Derneği’ne açılan kapatma davası 11 Ocak’a ertelendi: Müdahillik talepleri yine reddedildi

• 14 yaşındaki kızını istismar etmekle yargılanan erkek 

Şu anda 15 yaşında olan N., 13 Nisan 2021’de annesi Y.T.’ye babasının kendisini istismar ettiğini anlatmış, anne yaşananları öğrenir öğrenmez baba T.K.’dan şikayetçi olmuştu. Baba gözaltına alınmış ancak daha sonra serbest bırakılmıştı. 11 Kasım 2021’de yapılan ilk duruşmadan bu yana N.’nin avukatlarının sanığın tutuklu yargılanması talebi reddediliyor ve baba T.K. tutuksuz yargılanıyor. 20 Aralık’ta görülen son duruşmada da sonuç çıkmadı bir sonraki duruşma 23 Mayıs 2023’e ertelendi.

• Altı yaşındaki çocuğa cinsel istismar davası 

H.K.G.’nin altı yaşındayken babası Yusuf Ziya Gümüşel tarafından Kadir İstekli ile evlendirilmesi iddiaları 2022’nin son çeyreğindeki en önemli gündemlerden biri oldu. Timur Soykan’ın iddianameye ulaşarak Türkiye’ye duyurduğu haberle birlikte, İsmailağa Cemaati ve Hiranur Vakfı gibi iddiaların merkezinde olan taraflardan açıklamalar gelirken, 22 Mayıs 2023’e verilen ilk duruşma tarihi öne çekilerek 30 Ocak 2023’e alındı. Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı davaya müdahil oldu, neredeyse her siyasi parti konuya ilişkin açıklama yaptı ve Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, Adalet Bakanlığı’na yürüdü. Baba Yusuf Ziya Gümüşel ve Kadir İstekli ise tutuklandı.

• Altı yaşında çocuğa cinsel istismar davasında üç önemli mekan: Sancaktepe, Sapanca ve Pendik

• Hiranur Vakfı’ndaki çocuğa cinsel istismar davasında iddianamede öne çıkanlar

• Hiranur Vakfı’ndaki çocuk istismarına tepkiler çığ gibi büyüyor

• Boğaziçi gökkuşağı davası 

Boğaziçi direnişi sırasında, Güney Kampüs girişinin çatısına çıkarak gökkuşağı bayrağı açan bir öğrenci hakkında disiplin soruşturması açılmıştı. Öğrenciler, disiplin kurulunun toplanacağı 25 Mart 2021’de bu soruşturmayı protesto etmek istemişti. Ancak önce 4 öğrenci gökkuşağı bayraklarıyla Kuzey Kampüs’ten Güney Kampüs’e yürürken gözaltına alınmış; ardından bu gözaltılara tepki gösteren sekiz öğrenci de Kuzey Kampüs girişinde gözaltına alınmıştı.

12 öğrenci hakkında hazırlanan iddianamede, “uyarılara rağmen grubun flamaları kapatmaması, toplu halde yürümekte ısrar etmeleri ve sosyal mesafe kurallarına uymamaları” denilmişti. 29 Aralık’ta görülen son duruşmada  kararını açıklayan mahkeme, yargılananların üzerine atılı suçun yasal unsurlarının oluşmadığına hükmederek, 12 öğrencinin de beraatına karar verdi.

• Boğaziçi Üniversitesi protestolarında LBGTİ+ bayrakları taşıdıkları için yargılanan 12 öğrenci beraat etti

• Erkeğin beyanıyla trans kadının evi mühürlendi

İzmir-Alsancak’ta yaşayan trans kadın Y.İ.Ş., şubat ayında F.D. isimli erkeğin bıçaklı saldırısına maruz bırakıldı. Hastanede tedavi gören Y.İ.Ş. ve trans kadın arkadaşı E.S., daha sonra şikayetçi olmak için karakola gitti. Saldırgan F.D.’nin E.S.’nin evinde fuhuş yaptığı yönünde ifade vermesi üzerine E.S. gözaltına alındı ve daha sonra yaşadığı evin mühürlenmesi kararı çıktı. 

• Saldırgan erkek “Evde fuhuş yapılıyor” dedi, trans kadının evi mühürlendi

2022 yılında öne çıkan hedef göstermeler ve nefret söylemleri 

• “Biz sizin gibi LGBT çocuğu değiliz”

İçişleri Bakanı Süleyman Soylu, 29 Ağustos’ta  Afyonkarahisar’da katıldığı bir açılışta yaptığı konuşmada; “Biz sizin gibi LGBT çocuğu değiliz, biz Ayetel Kürsilerin çocuğuyuz. Bu milleti tanımıyorlar” dedi.

• LGBTİ+ karşıtı “Büyük Aile Buluşması” Saraçhane’de yapıldı

Radyo ve Televizyon Üst Kurulu’nun (RTÜK) katılım çağrısı yaptığı Yesevi Alperenler Ocağı Eğitim Kültür ve Yardımlaşma Derneği’nin LGBTİ+’ları hedef alan “Büyük Aile Buluşması” mitingi 18 Eylül’de İstanbul Saraçhane’de yapıldı.

• Erdoğan’ın “güçlü aile” çıkışı 

AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan 22 Ekim’de katıldığı bir toplantıda LGBTİ+’ları hedef alarak “‘LGBT’ diyorlar, güçlü bir ailede LGBT diye bir şey olabilir mi? AK Parti’nin böyle bir derdi yok” dedi.

• Nilüfer Belediyesi 

2 Aralık’ta İçişleri Bakanlığı, Bursa Nilüfer Belediyesi’nin LGBTİ için özel dayanışma merkezi açtığına ilişkin haberlerin ardından araştırma/ön inceleme başlatıldığını duyurdu. Belediye, böyle bir merkez olmadığını,  Nilüfer Gençlik Evi’nde gençlere yönelik Toplumsal Cinsiyet Atölyesi organize ettiklerini anlattı.

• Anayasa değişikliği önerisi

CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun “başörtüsüne yasal güvence”ye dair kanun teklifi sunacaklarını açıklamasının ardından, Erdoğan’ın “Gelin çözümü anayasa düzeyinde sağlayalım” sözleriyle işaret ettiği anayasa değişikliği teklifi TBMM’ye sunuldu. “Türban serbestisini” ve “ailenin korunmasını” içeren iki maddelik anayasa değişiklik teklife ise kadınlar ve LGBTİ+’lar tepkili