İklim krizi, kuraklık ve su sorunu… Hava sıcaklığının artması, yağışların azalması doğrudan barajların doluluk oranını etkiliyor. İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi (İSKİ) verilerine göre, sadece bir haftada barajlardaki su seviyesi yüzde 1,06 azalarak yüzde 43,62’ye geriledi. Bu verinin ardından İstanbulluların aklında tek bir soru var: Kent su krizi ile karşı karşıya mı? İSKİ Strateji Geliştirme Dairesi Başkanı Prof. Dr. Tuğba Ölmez Hancı, İSKİ’nin aldığı önlemlerle birlikte İstanbul’un önümüzdeki günlerde su sorunu yaşamayacağını ancak iklim krizinin sonuçlarından sadece Türkiye’nin değil, dünyanın etkilendiğini söylüyor.
“İstanbul önümüzdeki günlerde su sorunu yaşamayacak”
İSKİ, 3 Temmuz 2023’te barajların doluluk oranlarını açıkladı. Bu verilere göre 26 Haziran’da barajların doluluk oranı yüzde 44,68 iken, 3 Temmuz itibarıyla yüzde 43,62’ye geriledi. Sadece bir haftada yüzde 1,06 gerileyen doluluk oranı, son bir yılda yüzde 23,07 düştü. En dolu baraj Ömerli yüzde 75,11, en boş baraj Pabuçdere ise yüzde 3,95 oranında dolu. Veriler üzerine konuştuğumuz Su Politikaları Derneği Başkanı Dursun Yıldız, su sorununun kronikleştiğini söyledi.
Prof. Dr. Tuğba Ölmez Hancı
İSKİ’nin bu konudaki adımlarını, İstanbul’un önünde bir su krizi olup olmadığını öğrenmek için İSKİ Strateji Geliştirme Dairesi Başkanı Prof. Dr. Tuğba Ölmez Hancı ile söyleşi yaptık. Su kalitesi ve miktarının artan nüfus, hızlı şehirleşme, sanayi ve tarımsal faaliyetlerden de olumsuz etkilendiğini söyleyen Hancı, dünyanın yaklaşık dörtte birinde kuraklık ve su sıkıntısının olduğunu belirtti. Hancı, yerelde alınan önlemlerin önemli olduğunu ancak asıl çözüm odağının küresel olması gerektiğini de ekledi. İstanbul’a baktığımızda da atılan adımlarla birlikte kentin karşı karşıya kaldığı bir sorun olmadığını belirtti:
“İstanbul son üç yılda atık su arıtma altyapısına yapılan yatırımlar, geri kazanılmış su kullanımının artırılması, kayıp-kaçak oranlarının azaltılması, yağmur suyu-gri su projelendirme çalışmaları, su tasarrufu ve verimliliğini teşvik etme kampanyaları da dahil olmak üzere su yönetimi uygulamalarını iyileştirmek için önemli adımlar atmıştı. Bu adımların sonuçları dikkate alınarak İstanbul’un önümüzdeki günlerde su sorunu yaşamayacağını söyleyebiliriz.”
2053 yılını hedef alan “İstanbul İçme Suyu ve Kanalizasyon Master Plan” çalışmalarının da 2023 yılında tamamlanacağını söyleyen Hancı, özellikle potansiyel su kaynaklarının değerlendirilmesi başta olmak üzere İstanbulluların uzun vadede su sıkıntısı yaşamaması ve su arzında sürekliliğin sağlanması için alternatif senaryoların üzerinde çalışıldığını da ekledi.
Su krizine karşı alınan önlemler: Atık suların yeniden kazanılması ve Melen sistemi
İstanbul’un su sorunu yaşamaması için İSKİ’nin aldığı önlemlerden biri Melen sistemine kurulan üçüncü pompa istasyonu. Günlük 590 bin metreküp su iletim kapasitesine sahip Melen sistemine kurulan üçüncü pompa istasyonu ile yıllık bazda 75 milyon metreküp ilave su transferi sağlanacağını söyleyen Hancı, Melen-Yeşilçay ve Istranca sistemlerinden de regülatörler vasıtası ile İstanbul’a su sağlandığını belirtti:
“Son haftalarda Marmara Havzası’na yağan yağmurların akışa geçmesi ile bu seviye önümüzdeki günlerde daha da artacak. Son dönemde yaptığımız çalışma ile günlük 590 bin metreküp su iletim kapasitesine sahip Melen sistemine kurulan üçüncü pompa istasyonu ile yıllık bazda 75 milyon metreküp ilave su transferi sağlanmış olacak. Melen sistemindeki yeni ve mevcut terfi merkezlerimizden elde edilen sular Ömerli Barajı ve Cumhuriyet İçme Suyu Arıtma Tesisi’ne aktarılacak. Bu sayede hem Anadolu hem de Avrupa Yakası’nın su arzına ciddi bir katkı sağlayacak.”
Medyascope'un günlük e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her gün mail kutunuzda.
Diğer önemli bir nokta da atık suların yeniden kazanılması. İSKİ verilerine göre, 2022 yılında 30 milyon metreküpe yakın su geri kazanıldı. Asya ve Avrupa yakasında yürütülen projelerle de 2019 yılında yüzde 22,31 olan su kayıp-kaçak oranı, 2022 yılında yüzde 19,45 oranına düşürüldü.
İSKİ’nin su tasarrufu ve verimliliğini teşvik etme kampanyası kapsamında aldığı önlemlerden biri de su tasarrufunun sağlanması için günlük tüketimi 20 metreküpün üzerindeki abonelerin musluklarına perlatör takmak. Muslukların ucuna takılan perlatör, çıkan suyun hava ile temas etmesini sağlayarak akış yoğunluğunu artıran bir aparat. Bu aparat sayesinde suyun kontrolü sağlanıyor. Bir diğer önlem ise içme sularına. İSKİ, su havzalarını korumak için mutlak koruma alanlarında kamulaştırma çalışmalarına devam ediyor:
“2022 yılında 21 bin 670 m2 alanın kamulaştırması yapıldı. Bu çalışmalarla göl mutlak koruma alanının yaklaşık yüzde 77’sinin kamulaştırma çalışmaları tamamlandı. Havzalarda kamulaştırılan alanlara 65 bin 159 adet ağaç dikildi. İstanbul’un içme suyu havzalarında, mutlak ve kısa mesafeli koruma alanlarında kaçak yapılaşma sıfır düzeyinde tutulmaya çalışılıyor, yeni yapılaşmalara kesinlikle müsaade edilmiyor. Bu kapsamda 2022 yılında havzalarda 117 kaçak yapının yıkımı gerçekleştirildi.”
Suyun kalitesi ve arıtma sistemi
Su sorunun ardından diğer bir sorun da temin edilen suyun kirliliği ve arıtılması. İstanbul’da suyun tamamına yakını yüzeysel su kaynaklarından temin ediliyor. Su kaynakları ve iletim hatları da altı ilin sınırları içerisinde (İstanbul-Kırklareli-Tekirdağ-Kocaeli-Sakarya-Düzce). Prof. Dr. Hancı, su iletimi ve dağıtımının iki kısımda yapılandığını söyledi. İSKİ tesislerinin laboratuvarlarında arıtılan suların günlük parametrelerle ölçüldüğünü belirten Hancı, kullanıma sunulan suların Sağlık Bakanlığı tarafından da denetlendiğini belirtti:
“Birincisi, Ø400 mm ve daha büyük çaplı borular, su hazneleri ve terfi merkezleri ile yapılan ham su ve temiz su iletimi; ikincisi ise Ø400 mm’den daha küçük çaplı şebeke boruları ile vatandaşlarımıza yapılan su dağıtımıdır.”
