AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın “topal ördek” dediği Ekrem İmamoğlu, İstanbul Büyükşehir Belediye (İBB) Başkanlığı’ndaki dört buçuk yılını doldurdu. İBB Meclisi’ndeki çoğunluğun Cumhur İttifakı’nda olması, İmamoğlu ve yönetiminin birçok projesinin önüne taş koyulmasına neden oldu. Bekleyen kredi, proje onayları ve İBB’nin yetki alanının gün geçtikçe daraltılması son dört buçuk yılda sıkça konuştuğumuz konular oldu. Bu süreçte yaşananları sizler için derledik.
2019 Yerel Seçimleri’nde Cumhuriyet Halk Partisi’nden (CHP) İBB Başkanı seçilen Ekrem İmamoğlu’nun ilk dönemini tamamlamasına sadece beş ay kaldı. İmamoğlu, görevde geçirdiği süre boyunca projelerinin ya merkezi idare ya da İBB Meclisi tarafından engellendiğini söylüyor. Engeller arasında bekletilen kredi onayları da var. İmamoğlu ile ekibinin hazırladığı, bakanlıklara ve Meclis’e sunduğu engellemeleri paylaşacağız. Ancak bu sadece buzdağının görünen kısmı…
***
Merkezi idareden gelen engellemeler
Merkezi idareden glen engellemeler
- Otobüs alımları için dış kredi onayının verilmemesi
İBB’nin kendi öz kaynaklarıyla Eylül 2021’de 160 yeni metrobüs alındı. Kasım 2020’de 300 otobüsün alınmasıyla ilgili 90 milyon euro’luk borçlanma yetkisi İBB Meclisi’nden oybirliği ile geçti.
2023 yılına geldiğimizde ise teklif hâlâ Ankara’da bekletiliyor. Hatta dış borçlanma onayı, cumhurbaşkanlığınca yatırım programına dahi alınmadı.
- İncirli-Beylikdüzü metrosu için izin verilmemesi
İncirli-Beylikdüzü metro hattının 2019’dan bu yana çalışmaları sürüyor. Finansmanı ve yatırımcısı dahi hazır olan proje, hükûmet tarafından yıllardır onaylanmadı.
Başvurudan tam 311 gün sonra Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’ndan onay alan İBB, bu sefer de cumhurbaşkanlığına takıldı. İBB, hattın “2023 Kamu Yatırım Programı”na alınabilmesi için 2022 sonunda Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı’na başvurdu ancak proje programa dahil edilmedi.
- Marmara Denizi ve Adalar’da Çevre ve Şehircilik Bakanlığı yetkilendirildi
Marmara Denizi ve Adalar, cumhurbaşkanı kararı ile “özel çevre koruma bölgesi” ilan edildi. Bölgede Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı yetkilendirildi.
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
- Kamu bankalarının kredi vermemesi
İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu, göreve geldiğinden bu yana hiçbir kamu bankası İBB’ye kredi vermedi.
- Kamu bankalarındaki koronavirüs salgını yardımlarına hesaplara bloke ve yardım toplanmasının engellenmesi
Türkiye’de 11 Mart 2020’de ilk koronavirüs vakasının görülmesinin Ardından İBB “Birlikte başaracağız” sloganı ile yardım kampanyası başlattı.
Bağış toplamak için dört bankada hesap numaraları açıldı ancak İçişleri Bakanlığı genelge yayımlayarak bazı yerel yönetimler başta olmak üzere kurum, vakıf ve derneklerin “Yardım Toplama Kanunu”na rağmen herhangi bir izin almadan bazı hesapları ilan ederek yardım toplama faaliyetine giriştikleri belirtilerek bu konuda işlem yapılması istendi.
İBB’nin yardım kampanyası için toplanan 900 bin TL’yi Vakıfbank bloke etti.
- İBB, UKOME’de çoğunluk değil
Resmî Gazete’de 19 Şubat 2020’de yayımlanan yönetmelikle Ulaşım Koordinasyon Merkezi’nin (UKOME) yapısı değişti.
UKOME’nin mevcut yapısında 11’i İBB, 10’nu hükümet tarafından belirlenen 21 üye bulunuyordu. Değişiklikle üç bakanlık daha UKOME bünyesine dahil edilerek üye sayısı hükümet lehine 27’ye çıkarıldı.
- İBB’nin soruşturma dosyaları İçişleri Bakanlığı’nda
İBB’de önceki dönemde yapıldığı iddia edilen usulsüzlüklere ilişkin İBB Teftiş Kurulu inceleme başlattı. Ancak 40’tan fazla olan bu klasörlere İçişleri Bakanlığı “Biz bakacağız” diyerek el koydu.
- Hamidiye ve kamu kurumları
İmamoğlu, göreve geldikten yaklaşık yedi ay sonra kamu kurumları, İBB’nin iştirâk şirketlerinden Hamidiye Su A.Ş’den su almayı bıraktı.
Hatta İBB CHP Meclis Grup Sözcüsü Tarık Balyalı, bu kurumları da o dönem listelemişti:
- Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı,
- Koza Holding,
- Arnavutköy Belediyesi,
- Türkiye Elektrik İletim A.Ş. (TEİAŞ),
- Türkiye Gençlik ve Eğitime Hizmet Vakfı (TÜRGEV),
- Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı (SETA),
- Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK),
- Yıldız Teknik Üniversitesi Teknopark,
- AKP Genel Merkezi,
- Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM)
- İBB mülkiyetindeki bazı yerlerin vakıf ve bankalara devri
Tarihî alanlar bir gecede birtakım vakıflara devredilerek İBB’nin tasarrufundan çıkarıldı. Bu örneklerden bazıları şöyle:
- Taksim Gezi Parkı, Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından İBB mülkiyetinden alınarak Sultan Beyazıt Hanı Veli Hazretleri Vakfı’na geçirildi.
- Galata Kulesi, İBB’den alınarak Vakıflar Genel Müdürlüğü’ne devredildi.
- İBB mülkiyetinde bulunan Yerebatan Sarnıcı üzerindeki tarihi Talat Paşa Konağı ile Yerebatan Sarnıcı giriş binası, Vakıflar Genel Müdürlüğü’ne devredildi.
- Gar ihalesine katılımın engellemesi
İBB, Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları’nın (TCDD) tarihi Haydarpaşa ve Sirkeci Garı’nın atıl depo sahaları bölgesini kiralamak için açtığı ihalede elendi.
İhale, Okçular Vakfı’nın genel müdürlüğünü yapan 33 yaşındaki Hüseyin Avni Önder’e ait Hezarfen Danışmalık Limited Şirketi’ne verildi. İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu, Haydarpaşa ve Sirkeci ihalelerinden İBB iştirâkleri hukuksuzca elendiğini söyledi ve mahkemeye taşıyacaklarını söyledi. 2020’de ise ihaleyle ilgili İBB’nin temyiz başvurusu sonuçlandı. Danıştay, Bölge İdare Mahkemesi’nin kararını bozup ihaleyi iptal etti. Kararda, İBB iştirâklerinin ihalede değerlendirilme dışı bırakılmasının rekabeti daraltan ve eşit yarışma şartlarını ihlâl eden bir uygulama olduğu vurgulandı.
- Vakıfbank’taki proje kredisine haciz
İBB’nin metro projesi için bulduğu dövizli kredi haczedildi. Vakıfbank, İBB hesabına transfer edilen krediyi aynı gün bir müteahhidin alacağına karşılık icra dairesine aktardı.
- Ümraniye-Ataşehir-Göztepe Metro Hattı’nın kredi onayı bir yıl bekletildi
İBB, 11 duraktan oluşan Ümraniye-Ataşehir-Göztepe Metro Hattı için bir yıl kredi onayı bekledi. Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in kredisini onayladığı metro hattının hem 200 bin yolcuya transit geçiş sağlaması hem de hat İstanbul Finans Merkezi üzerinde durduğu için trafik sorununa da çözüm olması planlanıyor.
- Meydan düzenlemeleri
Taksim, Kadıköy ve Beşiktaş gibi meydanların düzenlenmesiyle ilgili projeler, ilgili kurullar tarafından gündeme alınmadı.
- Randevu taleplerine yanıt gelmedi
Cumhurbaşkanlığı, İstanbul’un başta deprem olmak üzere acil ve önemli konuları konuşmak üzere randevu talep eden İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu’na yanıt vermedi.
İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisi’ndeki engellemeler
- Hafriyat alanlarının işletilmesinden elde edilecek gelirden ilçe belediyelerine kaynak aktarılması İBB Meclisi çoğunluğu ile kararlaştırıldı. İBB’nin geliri azaltıldı
- Uyuşturucu ile Mücadele Komisyonu ve Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Komisyonu’nun kurulması İBB Meclisi’nde reddedildi
- İBB’nin çocuklara sürdürülebilir politikalar geliştirmek üzere Boğaziçi Üniversitesi ve Anne Çocuk Eğitim Vakfı (AÇEV) ile yapmak istediği işbirliği protokolü İBB Meclisi’nde reddedildi
- Melen Barajı’ndaki çatlağın tespiti için ilgili araştırma komisyonu kurulması önergesi İBB Meclisi’nde reddedildi. Ayrıca İBB, Melen Barajı hakkındaki sürece dahil edilmedi
- İSKİ’nin arıtma tesisi ve altyapı için ihtiyaç duyduğu krediler Meclis’te reddedildi
- İBB’nin mülkiyetinde bulunan bazı hizmet binaları ve mülkler, İBB Meclisi’ndeki Cumhur İttifakı’nın oylarıyla AKP’li ilçe belediyelerine devredildi
- “Yuvamız İstanbul” kreşleri ile ilgili imar değişikliği planları İBB Meclisi’nde ya reddedildi ya da komisyonda uzun süre bekletildi
- İBB’nin kendi icraatları için kullanacağı arsaların AKP’li ilçelere tahsis edildi
- Kendi dönemlerinde satılmak üzere hazırlanan arsaların yeşil alana çevrildi: “Başakşehir, Tuzla, Esenler, Kağıthane, Eyüpsultan, Şişli ve Beşiktaş’taki birçok parsel, İBB Meclisi’nde yeşil alan ilan edildi”
- Önceki dönemde satılmak üzere yapılan konutların satışları reddedildi
- Salgın döneminde başvuru sayısı 1 milyon 200 bini bulan ihtiyaç sahiplerine sosyal inceleme olmadan, hızlıca sosyal yardım yapılması teklifi İBB Meclisi’nden geçmedi
- Halk Ekmek büfelerinin sayısının artırılmasıyla ilgili teklif, İBB Meclisi’nde uzun süre reddedildi, kamuoyu baskısı ile kabul edildi
- İBB tarafından hazırlanan ve kentsel dönüşümün hızlanmasını sağlayacak çatı katları ile ilgili imar yönetmeliği İBB Meclisi’nde reddedildi
- Şehir Tiyatroları yönetim ve oyuncu kadrosunda yapılmak istenen değişiklikler İBB Meclisi’nde reddedildi
AKP dönemindeki iç borç teklifleri kabul edildi
2016-2021’de İBB Meclisi’nde teklif edilen 25 iç borçlanma dosyası inceledik. Bu dosyaların dokuzu AKP dönemine ait iç borçlanma talebi olup hepsi de İBB Meclisi’nden oyçokluğu, oybirliği veya salt çoğunluk ile geçti.
İmamoğlu’nun İBB Başkanı olduğu 2019’dan itibaren sadece dört teklife bütçe verilirken, iki teklif uygun görülmedi, bir teklif ise reddedildi. Geri kalan 10 bütçe teklifi ise tadîlen (değiştirerek) kabul edildi. Yukarıdaki tablo ise 25 dosyadan sadece dört teklife örnek.
