COP28’e kısa bir süre kaldı. Dünya liderleri, küresel ısınma ve iklim krizine karşı verilen mücadeleyi değerlendirmek için Birleşik Arap Emirlikleri’nde bir araya gelecek. Dünyanın dört bir yanındaki çevreciler, COP28’den olumlu ve kalıcı sonuçlar çıkmasını umuyor. Peki günümüze kadar, dünyanın iklim krizi ile savaşında öne çıkan anlar nelerdi?
1988: İlk tehlike çanı
Bilim insanlarının yer yüzeyinin ısınmakta olduğuna dair işaretler konusunda uyarılarından sonra Birleşmiş Milletler, 1988 yılında araştırma yapmak üzere Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli’ni (IPCC) kurdu.
İki yıl sonra panel, insan faaliyetlerinden kaynaklanan “sera gazlarının” artmakta olduğunu ve küresel ısınmayı tetikleyebileceğini bildirdi.
Kömür, petrol ve gaz gibi fosil yakıtların kullanımı, yağmur ormanlarının kesilmesi ve bilinçsiz tarım uygulamalarının dünya yüzeyini ısıttığına ve bunun iklim sistemindeki bozulmaların başlangıcı olduğuna dair kanıtlar elde edildi.
1992: İlk zirve ve COP’a giden yol
1992’de Rio de Janeiro’da düzenlenen bir “Yeryüzü Zirvesi”, sera gazı emisyonlarını azaltmak amacıyla BM İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesini (UNFCCC) ortaya çıkardı.
1995 yılından bu yana, “Taraflar Konferansı” veya COP olarak adlandırılan zirveler, bu hedefi gerçekleştirmek için toplanmakta.
1997: Kyoto Protokolü
1997 yılında Japonya’nın Kyoto kentinde ülkeler, sanayileşmiş ülkelerin sera gazı emisyonlarını 1990 seviyelerine göre ortalama yüzde 5,2 oranında azaltmaları için 2008-2012 arasını hedeflediler.
Medyascope'un günlük e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her gün mail kutunuzda.
Çin, Hindistan ve Brezilya’nın da bulunduğu gelişmekte olan ülkelerin bağlayıcı hedefler üstlenmeleri gerekmiyordu.
Ancak 2001 yılında, o dönemde dünyanın en büyük karbon salıcısı olan ABD, 2005 yılında yürürlüğe giren protokolü onaylamayı reddetti.
2007: Al Gore ve Nobel Ödülü
IPCC 2007 yılında küresel ısınmaya ilişkin kanıtların artık “kesin” olduğunu ve aşırı hava olaylarının muhtemelen artacağını bildirdi.
Ekim 2007’de Birleşmiş Milletler paneli, iklim değişikliği ve krizi hakkındaki bilinci artırmaya yönelik çabalarından dolayı Nobel Barış Ödülünü eski ABD başkan yardımcısı Al Gore ile birlikte aldı.
2009: Kopenhag’da kopma
Kopenhag’da düzenlenen COP15 toplantısına katılanlar 2012 sonrası dönem için bir anlaşmaya varamadı.
Aralarında Çin ve Amerika Birleşik Devletleri’nin de bulunduğu bazı büyük salınımcılar, küresel sıcaklık artışlarını Sanayi Devrimi öncesi seviyelerin iki santigrat derece üzerinde sınırlama hedefini açıkladı ancak bu hedefe nasıl ulaşılacağı konusunda bir yere varamadı.
2015: Paris İklim Anlaşması
Aralık 2015’te, dünya üzerindeki neredeyse tüm ülkeler küresel ısınmayı sanayi öncesi seviyelerin altında, iki santigrat derece ile sınırlandırmayı taahhüt etti.
Daha iddialı bir oran olan 1.5 santigrat derece de tercih edilen hedef olarak benimsendi.
2018: Greta Thunberg sahnede
2018 yılında 15 yaşındaki İsveçli Greta Thunberg, iklim değişikliğiyle mücadele için daha somut adımlar atılmasını talep etmek üzere Cuma günleri okulu kırarak İsveç parlamentosunun önünde oturma eylemi yapmaya başladı.
Protestolarını 2023 yılında mezun olduktan sonra sona erdirmesine rağmen, protestosu dünya çapındaki öğrencilere küresel liderlerden daha fazla çaba göstermeleri için her Cuma sınıf atlama konusunda ilham verdi.
2022: Rekor emisyonlar
Uluslararası Enerji Ajansı, 2022 yılında küresel karbondioksit emisyonlarının rekora ulaşacağını bildirdi.
Ancak o yıl Mısır’ın Şarm El-Şeyh kentinde düzenlenen COP27 toplantısında katılımcılar daha iddialı emisyon kesintileri üzerinde anlaşamadı.
2022: Biyoçeşitlilik anlaşması
Aralık 2022’de Montreal’de, gezegenin kara ve okyanuslarının yüzde 30’unun 2030’a kadar koruma altına alınması ve insan faaliyetleri nedeniyle tehdit altındaki türlerin neslinin tükenmesine son verilmesi çağrısında bulunan biyolojik çeşitlilik konusunda bir anlaşmaya varıldı.
2023: İklim krizini hissediyoruz
Birleşmiş Milletler şimdiye kadar gösterilen çabalara rağmen, dünyanın 2030’ların başında sanayi öncesi seviyelerin 1,5 santigrat üzerinde ilk tam yılını göreceği uyarısında bulundu.
Avrupa Birliği’nin iklim gözlemevi Copernicus’a göre, 2023 yazındaki küresel sıcaklıklar şimdiye kadar kaydedilen en yüksek sıcaklıklardı.
Kaynak: AFP
