COP28 öncesi yayınlanan raporlar, iklim değişikliği krizinin dünya ekonomisini vurduğunu da gösteriyor. Bundan en çok etkilenenlerse, gelişmekte olan ülkeler.
Delaware Üniversitesi tarafından hazırlanan rapora göre insan nedenli iklim değişikliği sadece geçen yıl, tüm dünyada yapılan ekonomik harcamaların yüzde 6,3’üne neden oldu.
Buna iklim değişikliğinin tarım ve üretimdeki aksamalara neden olması gibi doğrudan etkileri ve küresel ticaretle yatırımlar üzerindeki dolaylı etkileri dahil.
Delaware Üniversitesi’nden James Rising, “İklim değişikliği nedeniyle dünya trilyonlarca dolar daha fakirleşti ve bu yükün çoğu yoksul ülkelerin sırtına bindi. Umarım bu bilgiler, birçok ülkenin bugün karşı karşıya olduğu zorlukları ve bunları ele almak için acilen ihtiyaç duydukları desteği açıklığa kavuşturur” dedi.
Ortalama bir insanın maruz kaldığı etkiler dikkate alınmadan hesaplandığında, küresel gayri safi yurtiçi hasıla (GSYH) kaybı 2022 yılında GSYH’nin yüzde 1,8’i yani yaklaşık 1,5 trilyon dolar oldu.
Araştırmanın yazarları yaptıkları açıklamada, “Bu iki rakam arasındaki fark, genellikle daha fazla nüfusa ve daha az GSYH’ye sahip olan düşük gelirli ülkelerde ve tropikal bölgelerde yoğunlaşan etkilerin dengesiz dağılımını yansıtmakta” dedi.
Az gelişmiş ülkelerde nüfus ağırlıklı GSYH kaybı yüzde 8,3 ile daha yüksek. Güneydoğu Asya ve Güney Afrika’da durum daha vahim. GSYH’leri sırasıyla yüzde 14,1 ve yüzde 11,2 kayba uğradı.
Bazı gelişmiş ülkeler içinse durum tam tersi. Küresel ısınma sonucu daha ılık geçen kışlar sayesinde Avrupa geçen yıl GSYH’de yaklaşık yüzde 5 net kazanç elde etti. Ancak rapora göre bu çok uzun sürmeyecek.
Daha sıcak yazların daha ılıman kışları dengelemesiyle bu tür kazanımların “Aşınmaya hazır olduğu” uyarısında bulunuluyor.
Kayıp ve zarar fonu kabul edildi: Peki yeterli mi?
Medyascope'un günlük e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her gün mail kutunuzda.
Geçen yıl Mısır’da toplanan COP27 görüşmelerinde ülkeler, savunmasız ülkelerin iklim felaketleri ve aşırı hava koşullarından kaynaklanan kayıp ve zararlarla başa çıkmalarına yardımcı olmak için özel bir fon oluşturmayı kabul etti.
Kısa süre önce bazı ayrıntılar üzerinde anlaşmaya varılmış olsa da, fon ve özellikle de fona kimin ne kadar katkıda bulunacağı, bu yıl Dubai’de başlayan olan COP28 görüşmelerinde kilit bir müzakere konusuydu.
Katılımcı ülkeler tarihi bir karara imza attı ve küresel ısınmadan etkilenen ülkeleri desteklemek için bir fon başlatma konusunda anlaştı.
COP28 Başkanı Sultan El Cebir, “Bugün tarih yazdık” dedi.
Birleşik Arap Emirlikleri kayıp ve zarar fonu için 100 milyon dolar, Avrupa Birliği ise 246 milyon dolar ayırdığını açıkladı.
Bu miktar, şimdilik oldukça az. Gelişmekte olan ülkelerin talep ettiği miktar ise 100 milyar dolar.
En Az Gelişmiş 46 Ülke Grubu Başkanı Madeleine Diouf Sarr, “Kayıp ve zarar fonu oluşturma konusunda kaydettiğimiz ilerleme iklim adaleti açısından son derece önemli, ancak içi boş bir fon halkımıza yardımcı olamaz” uyarısında bulundu.
Rapora göre düşük ve orta gelirli ülkeler son 30 yılda toplam 21 trilyon dolar sermaye ve GSYH kaybı yaşadı. Bu miktar gelişmekte olan dünyanın 2023 GSYH’sinin yaklaşık yarısına tekabül ediyor.
Kaynak: AFP
