AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın oğlu Bilal Erdoğan’ın yöneticisi olduğu TÜGVA’nın öncülüğünde yapılan “Şehitlerimize Rahmet, Filistin’e Destek, İsrail’e Lanet” yürüyüşü sonrasında elinde “Kelime-i Tevhid” bayrağı bulunan İsmail Aydemir’e, Ege Akersoy isimli üniversite öğrencisi “Burası Türkiye, Arap seviciliği yapamazsın” diyerek yumruk attı. Akersoy tutuklandı. Yaşananlar gençler arasında milliyetçiliğin yaygınlaşmasının nedenlerini bir kere daha gündeme getirdi. Türkiye’de gençler arasında milliyetçilik fikri neden artıyor, politik gerekçeleri neler, sosyal medyanın etkisi var mı, Z Kuşağı bize ne söylüyor?
Program editörü: Aliye Altınışık
İstanbul Bilgi Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Emre Erdoğan’a göre Türkiye’de gençler arasında milliyetçiliğin yaygınlaştığı bir gerçek ancak bu reaksiyonel bir milliyetçilik. Bunun altında yatan temel şey ise mağduriyet yaşadığını düşünen gençlerin bu mağduriyeti milli kimlikle ilişkilendiriyor olması:
“Bunu biraz açalım. Yapılan çalışmalar gençler arasındaki iyimserlerin giderek azaldığını gösteriyor. Başka ülkelerde yaşama isteği artıyor. Gelecekten umutlu olanların oranı azalıyor. Türkiye’de gençler böyle bir mağduriyet hissi içinde. Bu mağduriyetin sebebi olarak iki grubu gösteriyorlar. Bunlardan biri Kürt siyasal kimliği, diğeri ise mülteci ve göçmenler. Çalışacakları işlerde onların çalıştığını, gezecekleri yerlerde bu grupların gezdiğini düşünüyorlar. Hakkettikleri sosyal statüye ulaşamadıkları için bu hınca dönüşüyor.”
Erdoğan bu gençlerin yaşadığı adaletsizlik duygusunu giderecek bir politika olmadığını söyledi. Bu da gençlerde artan milliyetçilik fikrini politik bir ajandaya dönüştürecek siyasi bir zeminin olmadığını gösteriyor. Bu nedenle tepkiler genellikle öfkeli ve reaksiyonel oluyor:
“Bunun yanında sosyal medyanın sağladığı bir avantaj var. Sosyal medya ile aşırı milliyetçi söylemleri üretmek çok kolay. Ümit Özdağ ve Muharrem İnce’ye olan ilgide de reaksiyonel bir tavır vardı.”
Erdoğan, Milliyetçi Hareket Partisi’nin savunduğu milliyetçiliğin diğerlerinde ayrıştığını söyledi. Erdoğan’a göre MHP milliyetçiliği 1960’lardan gelen, hiyerarşik, devlete sahip çıkan bir ideoloji. Gençler arasında ise zaman zaman devletin de adil olmadığını düşünüp devlete karşı bir milliyetçilik de olabilir. Erdoğan, gençlerde yayılan milliyetçiliğin daha az köşeli olduğu fikrine ise katılmıyor:
“Daha az köşeli mi? Sanmıyorum. Şu anda milliyetçilikle sağcılık doğrudan ilişkili. Diğer taraftan dünyaya daha köşeli bakmak, daha kapalı olmak gibi kişilik özelliklerinin ön planda olduğunu görüyoruz. Popülist politikacılar için milliyetçilik çok bereketli bir toprak. Futbolda kaybedersiniz, Eurovision’da kaybedersiniz, enflasyon yükselir… Bunların hepsini Haçlı zihniyetiyle açıklarsınız. Zaten Türkiye’de siyasal kültür milliyetçi, konjonktürel olaylar da bunu besliyor. Kötü niyetli politikacılar da bunu kullanıyor.”
