Osman Kavala 7 yıldır tutuklu… İstanbul-Silivri’deki Marmara Cezaevi’nde tutuklu bulunan iş insanı Osman Kavala, Gezi davasından yargılandı. Kavala’ya verilen ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası Yargıtay 3. Ceza Dairesi tarafından onandı. 2 bin 558 gündür tutuklu bulunan Osman Kavala’nın yargılanma sürecinin kronolojisini sizin için derledik.

İş insanı Osman Kavala 7 yıldır cezaevinde. Bu uzun ve karmaşık süreci sizin derledik.
- İş insanı Osman Kavala 18 Ekim 2017’de gözaltına alındı, bir hafta gözaltında tutuldu. İstanbul 1. Sulh Ceza Hâkimliği, 1 Kasım 2017’de “cebir ve şiddet kullanarak, Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın öngördüğü düzeni ortadan kaldırmaya veya bu düzen yerine başka bir düzen getirmeye veya bu düzenin fiilen uygulanmasını önlemeye teşebbüs” suçlamasından Osman Kavala’nın tutuklanmasına karar verdi.
- Kavala’nın avukatları 8 Aralık 2017’de tutuklama kararına itiraz etti.
- Kavala, 29 Aralık 2017’de Anayasa Mahkemesi’ne (AYM) bireysel başvuruda bulundu.
- Kavala’nın tutukluluğunun incelenmesine ilişkin yapılan başvurular 23 Ocak 2018’de toplu olarak reddedildi.
- Osman Kavala 8 Mart 2018’de cezaevi vasıtasıyla tahliye talebinde bulundu ancak 19 Mart’ta tahliye talebi reddedildi.
AİHM devrede
- Osman Kavala’nın avukatları 7 Haziran 2018’de Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne (AİHM) başvurdu. AİHM, 23 Ağustos 2018’de Mahkeme İçtüzüğü’nün 41. maddesi uyarınca Kavala’nın başvurusunun öncelikli olarak değerlendirilmesi talebini kabul etti.
- 30 Nisan 2019’da İstanbul 30. Ağır Ceza Mahkemesi’nde tutukluluk incelemesi duruşmalı olarak yapıldı. Osman Kavala’nın avukatları, tutuklama kararı sonrası ilk kez duruşmaya davet edildi. Duruşmada, tutukluluk halinin devamına karar verildi.
AYM 22 Mayıs 2019’da, Osman Kavala’nın “kişi hürriyeti ve güvenliğinin ihlal edildiği”ne ilişkin yapmış olduğu bireysel başvuruyu beşe karşı 10 oy ile reddetti.
- 24 Haziran 2019’da, aralarında Osman Kavala da dahil 16 kişinin yargılandığı Gezi Parkı davasının ilk duruşması yapıldı. Mahkeme heyeti Osman Kavala’nın tutukluluğunun devamına karar verdi.
- Osman Kavala, 11 Ekim 2019’da 15 Temmuz darbe girişimiyle ilişkilendirildiği “anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs etme” suçundan re’sen tahliye edildi.
- AİHM 10 Aralık 2019’da, Osman Kavala’nın tutukluluğunun Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (AİHS) 5.1, 5.4 ve 18. maddelerine aykırı olduğunu belirterek, tutukluluğun bir hak ihlali olduğuna ve Kavala’nın derhal serbest bırakılmasına karar verdi.
- Kavala 18 Şubat 2020’de Gezi Parkı davasından beraat etti ancak daha cezaevinden çıkmadan 15 Temmuz darbe girişimiyle ilişkilendirildiği davadan gözaltına alındı. 19 Şubat 2020’de ise İstanbul 8. Sulh Ceza Hâkimliği Kavala’yı daha önce tahliye edildiği dosyadan yeniden tutukladı.
- 9 Mart 2020’de AİHM’in Osman Kavala’nın tutukluluğu hakkında vermiş olduğu hak ihlali kararına Adalet Bakanlığı itiraz etti.
- Osman Kavala 20 Mart 2020’de “anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs etme” suçundan bir kez daha re’sen tahliye edildi. Ancak İstanbul 3. Sulh Ceza Hâkimliği, Kavala’nın tutukluluğunun devamına hükmetti.
Osman Kavala’nın avukatları AYM’ye başvurdu
- Osman Kavala’nın avukatları 4 Mayıs 2020’de AYM’ye bireysel başvuruda bulundu.
- Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi 29 Eylül 2020’de Osman Kavala’nın derhal serbest bırakılmasına, bir sonraki toplantı tarihi olan 1 Aralık 2020’ye kadar serbest bırakılmaması halinde verilecek ara karar taslağının hazırlanmasına karar verdi.
- Aynı gün, yani 29 Eylül 2020’de İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı, Kavala hakkında TCK’nın 309 ve 328. maddeleri uyarınca cezalandırılması talepli iddianame düzenleyerek İstanbul 36. Ağır Ceza Mahkemesi’ne sundu. Mahkeme 8 Ekim 2020’de iddianameyi kabul etti.
- Daha önce iki kez beraat ettiği “anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs etme” suçundan bir kez daha yargılanan Kavala, 18 Aralık 2020’de hâkim karşısına çıktı. Kavala’nın bu duruşmada da tutukluluk halinin devamına karar verildi.
- Osman Kavala’nın bireysel başvurusu, AYM tarafından 29 Aralık 2020’de görüşüldü. Görüşme sonucu Osman Kavala’nın Anayasa’nın 18. maddesi ile güvence altına alınan kişi hürriyeti ve güvenlik hakkının ihlal edilmediğine karar verildi. Karar yedi oya karşılık sekiz oy ile alındı.
- İstanbul Bölge Adliyesi Mahkemesi 3. Ceza Dairesi, 22 Ocak 2021’de İstanbul 30. Ağır Ceza Mahkemesi’nin Gezi davasındaki tüm sanıklar hakkında verilen beraat kararının bozulmasına karar verdi.
- 5 Şubat 2021’de İstanbul 36. Ağır Ceza Mahkemesi’nde görülen duruşmada, Osman Kavala’nın tutukluluğuna devam kararı verilirken, dava dosyasının Gezi Parkı davası ile birleştirilmesine karar verdi.
“Persona non grata” tehdidi
- İstanbul 30. Ağır Ceza Mahkemesi’nde 21 Mayıs 2021’de görülen duruşmada, Osman Kavala’nın casusluk suçundan tutukluluk halinin devamına karar verildi ve mahkeme, Çarşı ile ilgili Gezi dosyasının birleştirmesinin değerlendirilmesi için incelenip iade edilmek üzere mahkemeye gönderilmesinin istenmesine karar verdi.
- Osman Kavala hakkında 9 Haziran 2021’de Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi, ilk kez, AİHM’in Osman Kavala ile ilgili kararlarının uygulanmaması halinde Türkiye’ye yönelik ihlal prosedürü başlatacağını açıkladı.
- 15 Haziran 2021’de 30. Ağır Ceza Mahkemesi, 15 Haziran 2021’de Kavala’nın tutukluluğunu inceledi. Mahkeme oyçokluğuyla Osman Kavala’nın tutukluluğunun devamına karar verildi. İstanbul 30.Ağır Ceza Mahkemesi, Çarşı davası ile Osman Kavala’nın davasının birleştirilmesi için 13. Ağır Ceza Mahkemesi’ne müzekkere yazarak muvafakat istedi.
- İstanbul 30. Ağır Ceza Mahkemesi 12 Temmuz 2021’de oyçokluğu ile Osman Kavala’nın tutukluluk halinin devamına karar verirken, Çarşı davasını birleştirmeye yönelik muvafakat kararı vermedi ve bu hususun sanık müdafilerinin beyanları alındıktan sonra değerlendirileceğine karar verdi. Mahkeme duruşmayı 8 Ekim 2021’e erteledi.
- Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi 16 Eylül 2021’de, 30 Kasım-2 Aralık 2021 tarihleri arasında düzenlenecek toplantıdan önce AİHM kararının uygulanarak Osman Kavala’nın derhal serbest bırakılması talebini yineledi. Gerçekleşmediği takdirde ihlal prosedürünün başlatılacağı uyarısında bulunuldu.
“Serbest bırakın” çağrıları cevapsız
- Amerika Birleşik Devletleri (ABD), Fransa, Almanya, Hollanda, İsveç, Norveç, Finlandiya, Danimarka, Kanada ve Yeni Zelanda büyükelçileri, dört yıldır cezaevinde olan ve AİHM kararına rağmen tahliye edilmeyen iş insanı Osman Kavala’nın serbest bırakılması için 18 Ekim’de çağrıda bulundu. AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, ABD, Almanya, Danimarka, Finlandiya, Fransa, Hollanda, İsveç, Kanada, Norveç ve Yeni Zelanda büyükelçilerinin, iş insanı Osman Kavala‘nın tutukluluğunun dördüncü yılında serbest bırakılması için yaptıkları çağrının ardından, bahsi geçen 10 ülkenin büyükelçisinin “persona non grata” (istenmeyen kişi) ilan edileceğini söyledi.
- Birleştirme kararı sonrası 8 Ekim 2021’de 13. Ağır Ceza Mahkemesi’nde, ilk duruşma yapıldı. Bu duruşmada oyçokluğuyla Osman Kavala’nın tutukluluğuna devam edilmesine karar verildi. Duruşma 26 Kasım 2021 tarihine ertelendi.
- Oyçokluğuyla Osman Kavala’nın tutukluluk haline devam kararının verildiği ilk duruşmanın ardından 26 Kasım 2021’de ikinci duruşma yapıldı. 13.Ceza Mahkemesi’nde yapılan ikinci duruşmada da Osman Kavala’nın tutukluluğunun devamına oyçokluğu ile karar verildi. Duruşma 17 Ocak 2022’ye ertelendi.
- Birleştirilen Gezi ve Çarşı davalarının duruşması 17 Ocak 2022’de yapıldı. Davanın tek tutuklu sanığı iş insanı Osman Kavala yine tahliye edilmedi. Duruşma 21 Şubat 2022’ye ertelendi.
- Birleştirilen Gezi ve Çarşı davalarının 21 Şubat’taki beşinci duruşması İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi’nde yapıldı. Mahkeme, oyçokluğuyla Osman Kavala’nın tutukluluk halinin devamına, Çarşı davası sanıklarının dosyasının ayrılmasına, heyetin davadan çekilmesi talebinin reddine, dosyasının mütalaa için savcıya gönderilmesine karar verdi.
- Cumhuriyet savcısı 4 Mart’ta, esas hakkındaki mütalaayı mahkemeye sundu. Mütalaada, TCK madde 312. madde uyarınca “cebir ve şiddet kullanarak Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti’ni ortadan kaldırmaya teşebbüs etme” suçundan Osman Kavala’nın mahkûm edilmesi ve yine bu madde uyarınca hakkında tutuklama kararı verilmesi talep edildi.
- 22 Nisan 2022’de sanıklara esas hakkındaki mütalaaya karşı savunmalarını hazırlamak için üzere süre verildi. Oyçokluğuyla Osman Kavala’nın tutukluluk halinin devamı kararı verilirken, Gezi Parkı davasında yargılananlar, savcının ceza talep eden mütalaasına karşı beyanlarda bulundu. Dava 25 Nisan 2022’ye ertelendi.
Osman Kavala “casusluk” suçundan beraat etti
- İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi heyeti 25 Nisan 2022’de iş insanı Osman Kavala’nın “casusluk” suçlamasından beraat ve tahliyesine, “Türkiye Cumhuriyeti hükümetini ortadan kaldırmaya veya görevini yapmasını engellemeye teşebbüs etme” suçundan ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına çarptırılmasına hükmetti.
- AİHM 11 Temmuz 2022’de AİHS’in 46. maddesinde yer alan ihlal prosedürü kapsamında Türkiye’nin AİHM’in 10 Aralık 2019’daki kararını uygulamamış olması nedeniyle sözleşmeden kaynaklanan yükümlülüklerini yerine getirmediğini belirterek, sözleşmenin 46/1. maddesinin ihlaline karar verdi.
- Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı Yardımcısı Zafer Şahin’in, 7 Temmuz 2023’te hazırladığı ve Yargıtay 3. Ceza Dairesi’nin Osman Kavala’nın ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasını onamasını talep eden tebliğnamesi yayımlandı.
- Yargıtay 3. Ceza Dairesi 28 Eylül 2023’te, sekiz sanıklı Gezi Parkı davasında, Osman Kavala’ya verilen ağırlaştırılmış müebbet hapis ile Mine Özerden, Çiğdem Mater, Can Atalay ve Tayfun Kahraman’a verilen 18’er yıl hapis cezalarını onadı.
Osman Kavala 7 yıldır tutuklu: Tuğrul Türkeş ziyaret etti
- 24 Temmuz 2024’te Adalet Bakanı Yılmaz Tunç, Gezi davasından tutuklu bulunan Osman Kavala’nın avukatlarının “Suçun mağduru değişmiştir” gerekçesiyle yeniden yargılanma talebiyle yaptıkları başvurunun Adalet Bakanlığı tarafından uygun bulunmadığını açıkladı. Suçun mağdurunun ortada olduğunu söyleyen Tunç, “Gezi davasıyla ilgili olarak istinaf ve Yargıtay incelemesi sonrası kesinleşen bir durum söz konusu. Hem usul hem esas bakımından uygun olmayan bir başvuru” dedi. Tunç, Tuğrul Türkeş’in Kavala’yı ziyaret talebini ise değerlendirdiklerini söyledi.
- 31 Temmuz 2024’te AKP Ankara Milletvekili Tuğrul Türkeş, X hesabındaki paylaşımda Gezi tutuklularını ziyaret ettiğini açıkladı. Türkeş, Osman Kavala, Tayfun Kahraman ve Can Atalay’ı Silivri’deki Marmara Kapalı Ceza İnfaz Kurumu’nda, Çiğdem Mater Utku ve Mine Özerden’i Bakırköy Kadın Kapalı Ceza İnfaz Kurumu’nda ziyaret etti.
- 1 Kasım 2024’te Kavala’nın tutukluluğunun yedinci yılı doldu. Kavala tutukluluğunun yedinci yılında yaptığı yazılı açıklamada, “Hayatımın hatırlayabildiğim en erken döneminden itibaren ağaçları tanımama imkân veren, kamu mekânını başkalarıyla paylaşmayı öğrenmemi sağlayan Gezi Parkı’nın her yaştan ve sınıftan yurttaşlarımız tarafından kullanılan bir park olarak kalması benim için bir teselli kaynağı. Ancak, bana asıl teselli verecek olan, ülkemde hukuk devleti yönünde gelişmeleri görmek olacak. Bunun olacağına ve gerçekten özgürlüğü teneffüs edebileceğime inanıyorum” dedi.