Bugün Washington Post gazetesinin birinci sayfasında Şubat başında Suriye’nin Deyrizor kenti yakınlarında ABD ve Kürt müttefiklerini hedef alan ve Suriye rejiminin kiraladığı Rus paralı askerlerce düzenlendiği iddia edilen saldırının arkasında Kremlin’in olduğuna işaret eden bir haber yer alıyor. Zira, gazetenin de bir bölümünü dinlediği, Amerikan istihbaratınca gizlice kaydedilmiş konuşma kayıtlarına göre, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in gözde oligarklarından Yevgeni Prigozhin, söz konusu saldırı öncesinde ve sonrasında, hem Kremlin hem de Suriye rejimi ile temas halindeymiş. Örneğin 24 Ocak’taki bir telefon konuşmasında Prigozhin, Cumhurbaşkanlığından sorumlu Suriyeli bakan Mansur Dalallah Azzam’a Şubat başında “hızlı ve etkili” bir girişim için ismini vermediği bir Rus bakandan “izin çıktığını” söylemiş. 30 Ocak’ta ise Esad için “güzel bir sürpriz” hazırladığını söyleyen Prigozhin, 6 ile 9 Şubat arasındaki bir güne işaret etmiş. İlgili istihbarat raporunda Azzam’ın da kendisine çabalarının karşılığının ödeneceğine dair garanti verdiği belirtiliyor. Washington Post aynı dönemde Prigozhin’in Kremlin’in İdari Sorumlusu Anton Vaino ve yardımcısı Vladimir Ostrovenko ve diğer yetkililerle iletişiminin sıklaştığını yazıyor. Söz konuşu haberleşme 5 Şubat’a kadar sıklığı artarak sürdükten sonra kesilmiş ve saldırın hemen ertesinde yeniden başlamış.
Yevgeni Prigozhin Rusya’nın 2016’daki Amerikan seçimlerine müdahalesiyle ilgili soruşturmayı yürüten özel savcı Robert Mueller’in iddianamesinde, sonuca Trump lehine müdahale etmek üzere sosyal medyada yürütülen “enformasyon savaşı”na, sahip olduğu “troll fabrikası” ile komuta etmekle suçlanıyor. (Medyascope.tv’nin söz konusu suçlamayı da içeren “Putin’in aşçısı” lakaplı Prigozhin’in yükseliş öyküsüne yer verdiği haberini şuradan okuyabilirsiniz. ) Washington Post, Amerikan istihbarat yetkililerinin, Suriye’de savaşmak üzere Beşar Esad tarafından kiralanan Wagner adlı Rus özel güvenlik şirketine bağlı paralı askerlerin de bizzat Prigozhin tarafından finanse ve kontrol edildiklerinden “neredeyse emin” olduklarını yazıyor.
7 Şubat günü Deyrizor’da, ABD ve YPG’nin başını çektiği Suriye Demokratik Güçleri’nin (SDG) denetiminde tuttuğu petrol rafinerisini ele geçirmek üzere “300 ila 500 rejim yanlısı milis” tarafından düzenlenen saldırı hakkında, yetkililer kamuoyuyla fazla bilgi paylaşmadılar. Gazetecilerin ulaştığı bilgiler de bağımsız kaynaklarca doğrulanabilmiş değil. Yine de ortaya iyi kötü bir resim çıkıyor: Fırat nehrinin 8 km doğusunda, ABD ile Rusya arasındaki anlaşma uyarınca çatışmasızlık bölgesi sayılan bir alan, beklenmedik bir taarruza maruz kalmış; ABD ve SDG saldırıyı karşı tarafa büyük kayıplar verdirerek püskürtmüştü. Kremlin saldırı ile ilgisi bulunmadığını açıklarken, ölenler arasında iddia edildiği gibi 200 Rus paralı askerin bulunduğunu da inkar etmişti. Ancak Rus Dışişleri, daha sonra, ABD ve müttefiklerinin bombardımanında 5 Rus vatandaşının öldüğünü kabul etti. ABD Savunma Bakanı Jim Mattis ise, ani baskın girişimiyle ilgili şaşkınlık beyan ederek, Rusya’nın bölgede çatışmasızlık için güvence verdiğini söylemişti. (Konuya ilişkin haberimizi buradan okuyabilirsiniz. )
Amerikan istihbaratı Washington Post’a, ses kayıtları ile ilgili resmi açıklama yapmamış. Ancak “Suriye’de Rusya ve ABD arasındaki koordinasyon ve işbirliğine gölge düşürmesi muhtemel” bu olayla ilgili adını vermek istemeyen bir yetkili konuşmuş: “Kaygı verici. Suriye’nin komutasında, Suriye’nin talebiyle gerçekleşen böyle bir saldırıyla ilgili olarak Rusların derhal ‘alakamız yok’ açıklaması yapması da dikkat çekici. Kanımca Ruslar gelecekteki işbirliğimize ne kadar zarar vereceğini fark ettiler.”
Deyrizor’daki olay ertesinde Amerikalı komutanlar saldırı hazırlığını fark eder etmez kendilerini savunacaklarına dair Rusya’yı bilgilendirdiklerini, Rus yetkililerinin de söz konusu bölgede Rus askeri bulunmadığını kendilerine ilettiklerini söylüyorlar. Washington Post’a konuşan Obama döneminde Rusya konusunda Beyaz Saray’da görev yapmış yetkililerden Michael Carpenter, Wagner gibi taşeron şirketlerin Rusya’nın Suriye’deki askeri operasyonlarının parçası olduğunu, Moskova’ya hem resmi kayıp rakamlarını düşük tutma, hem de işine geldiğinde “alakası olduğunu yalanlama” fırsatı verdiğine dikkat çekmiş. “Daha da önemlisi” diyor Carpenter, “bu paralı askerler, Moskova’ya ABD destekli SDG’ye karşı Rus ordusunun açıktan yapmaya cesaret edemeyeceği saldırıları düzenletme imkanı tanıyor.”
