ABD Başkanı Donald Trump’ın Rusya lideri Vladimir Putin ile Helsinki’de yaptığı ikili görüşmenin içeriği, Trump’ın basın toplantısındaki Kremlinseverliği tepki çektiği için gölgede kaldı. Amerikan basını ikilinin arasında varılan anlaşmalara dair hâlâ kesin bilgilere ulaşabilmiş değil. Ancak Washington Post gazetesi ikilinin Helsinki’de olgulaştırıp, akabinde vardığı Suriye konusundaki bir anlaşmanın detaylarına ulaşmış. Buna göre; Suriye rejiminin ülkenin güneybatısında, İsrail sınırına yakın bölgelerde yerleşik muhalif grupları temizleyerek kontrolü yeniden ele almaya başlaması üzerine, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, Vladimir Putin ile bir anlaşmaya varmış, ardından bu anlaşmaya Trump da olurunu vermiş. Yani artık Suriye’de bir Trump-Putin-Netanyahu üçlü mutabakatı sözkonusu.
Suriye’nin İsrail sınırına BM gözlemcileri, Rus askeri polisi ve İsrail destekli Suriyeli muhaliflerden oluşan “silahsızlandırılmış bölge”
İçeriğini İsrail ve Amerikan basınında yer alan haberlerden derlediğimiz, son şeklini ise Netanyahu’nun geçen haftaki Moskova ziyaretinde aldığı anlaşılan üçlü mutabakata göre, Rusya, İran askerleri ile İran destekli milislerin İsrail sınırına 80 kilometreden daha fazla yaklaşmasına izin vermeyecek. Sınıra kadarki 80 kilometrelik bölge ise, üç şerit halinde düzenlenmiş.
İsrail sınırından Suriye’nin 10 km içine kadar derinlikteki birinci şeritte, Birleşmiş Milletler (BM) gözlemcileri ile Rus askeri polisi tarafından denetlenecek bir “silahsızlandırılmış bölge” oluşturulacak. Bu bölgede sadece Golan’ın Suriye tarafına İran’a bağlı milislerin girmesine engel olmaları için İsrail tarafından desteklenen “Golan Şövalyeleri” adlı Suriyeli muhalif grubun kalmasına izin verilecek.
İkinci şeritte Suriye ordusuna ait 350 tank ile hafif silahlı 3000 Suriye askeri, üçüncü şeritte ise, yine Suriye ordusuna ait 650 tank ve orta-menzilli topçu birlikleri dahil 4500 Suriye askeri konuşlanabilecek.
Golan tepelerini gören Tel el-Harra bölgesini Rus birlikleri tutacak; Suriye ordusu da Yarmuk nehri civarında faaliyet gösteren IŞİD militanlarına karşı operasyonlarına -operasyonlar bitince kışlalarına dönmeleri kaydı ile- devam edebilecek.
“Üçlü mutabakat İsrail’i Beşşar Esad’ın ortağı yaptı”
Washington Post gazetesi, Putin’in İran’ın Güney Suriye’de mevzilenmesi halinde İsrail’e hava saldırıları için onay verdiğini de yazıyor. Gazete; anlaşmanın İsrail’in çıkarlarını koruduğunu, ancak ABD’nin çıkarları açısından bir nasıl kazanım sağladığının anlaşılamadığını yazıyor.
Haaretz ise, bu mutabakatın İsrail’i artık Beşşar Esad’ın dolaylı ama önemli bir ortağı haline getirdiğine dikkat çekiyor.
