Brezilya’daki başkanlık seçimlerinin ilk turunda aşırı sağcı aday Jair Bolsonaro yüzde 46,3 oy alarak birinci oldu. Solun en önemli adayı İşçi Partisi’nden Fernando Haddad ise yüzde 28,8’de kaldı. Hiçbir aday yüzde 50’den fazla oy alamadığı için seçimler ikinci tura kaldı.
BBC’nin haberine göre, ilk turda kesin zafer elde edemeyen adayların ikinci turda birbirine yakın oylar alması öngörülüyor. Bolsonaro’nun Sosyal Özgürlükler Partisi’nin alt mecliste en büyük grup haline geldiği seçimler, analistlere göre Brezilya siyasetinde bir dönüm noktası.
BBC Güney Amerika muhabiri Katy Watson, Brezilya’da siyasi atmosferin gayet gergin ve kutuplaşmış olduğunu belirtiyor: “Bunu seçmenlerle konuştuğunuz zaman hemen anlayabilirsiniz. Bir sürü insan bana ‘en az kötü’ adaya oy vereceklerini söyledi. Bir yanda İşçi Partisi’ne bir daha asla oy vermeyeceklerini söyleyenler varken bir yanda da bu genç demokraside aşırı sağcı bir adayın başa geçmesini engellemeye çalışanlar var. Brezilya’nın geleceği kimin kazanacağına bağlı.”
Bolsonaro neden bu kadar tartışmalı bir aday?
Eski subay Bolsonaro’nun pek çok konu hakkında skandal açıklamaları bulunuyor. Suç oranlarının gittikçe arttığı ülkede Bolsonaro, kaba kuvvetle düzeni yerine getirmeyi vaat ediyor. Filipinler Devlet Başkanı Rodrigo Duterte’ye benzer biçimde, Bolsonaro da işkenceyi ve idam cezasını suçla mücadelede meşru yöntemler olarak görüyor.
Misojen (kadın düşmanı) ve homofobik duruşuyla tepki çeken aday, kürtaja karşı olmasıyla nüfusun dörtte birinin bağlı olduğu Evanjelik Kilise’nin desteğini arkasına almış durumda.
Bolsonaro ekonomik anlamda ise neoliberal özellikler gösteriyor: vergileri azaltmak, özelleştirmelere gitmek ve sosyal yardımları kısmak, Bolsonaro’nun vaatleri arasında.
Peki, Haddad neleri savunuyor?
Eski Sao Paulo Belediye Başkanı olan ve Sao Paulo dışında pek tanınmayan İşçi Partisi adayı Fernando Haddad’ın ise, Bolsonaro ile artan şovenizm karşısında daha ılımlı bir duruşu temsil ettiği söylenebilir. İşçi Partisi karşıtı seçmenleri daha ılımlı duruşuyla yanına çekmeye çalışan Haddad, “sonuçların Brezilya demokrasinin tehlikede olduğunu gösterdiğini” belirtiyor: “Buna [sonuçlara] sorumluluk hissiyle yaklaşmalıyız. Eşitsizliği azaltmak ve sosyal adaleti sağlamak için bu ülkenin demokratlarını birleştirmek zorundayız.”
Haddad’ın eski Devlet Başkanı Lula da Silva’ya kıyasla daha entelektüel bir duruşa sahip olduğu söyleniyor. Haddad’ın bu kimliğiyle, kendisini eski bir tornacı olan ve sendikal mücadeleler sonucu başkanlık koltuğuna oturan Lula ile özdeşleştiren İşçi Partisi’nin çekirdek tabanı yoksul kesimleri yanına çekmekte zorlandığı yorumları yapılıyor.
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
Fakat yine de pek çok seçmen, Lula’nın hatırasına sadık kaldı. New York Times’a konuşan 38 yaşındaki garson Anita Silma Lima, kendisini Bolsonaro’ya oy vermeye zorlayan patronuna rağmen yedi yakın akrabasıyla birlikte “Lula’nın adayına” oy verdiğini söylüyor: “Diktatörlük istemiyorum. Bu yolsuzluk meselesi umurumda değil. Bana çalmayan bir siyasetçi söyleyin. Bolsonaro da çalıyor.”
“Seçmen yerleşik siyasi aktörlerden uzaklaşıyor”
Rio de Janeiro Devlet Üniversitesi’nden sosyolog Clara Arajuo, seçmenlerin yerleşik siyasi aktörlerden uzaklaştığı kanısında: “Ekonomik krizden rahatsızlık, bana kalırsa muhafazakâr düşünceyi güçlendirdi.” Arajuo’ya göre, Bolsonaro’ya oy verenler onu “basit yöntemlere dayansa düzen ve istikrar vaat eden bir aday” olarak gördüler. Bolsonaro kampanya sürecinde seçmenleri sık sık İşçi Partisi’nin kazanması durumunda ülkenin Venezüela gibi olacağını söyleyerek yanına çekmeye çalıştı.
Anketler yanıldı
El Pais’in haberine göre; kamuoyu araştırma şirketleri, Trump’ın zaferinde, Brexit referandumunda ve Kolombiya’daki barış süreci referandumunda olduğu gibi, aşırı sağcı aday Bolsonaro’nun oylarındaki artışı öngöremedi. Cumartesi günü açıklanan ve sonuçlara en çok yaklaşan ankete göre, Bolsonaro’nun yüzde 40 oy alması öngörülüyordu.
